Ooggetuigen van de Watersnoodramp op Goeree-Overflakkee
Tijdens de Watersnoodramp van 1953, door velen kortweg aangeduid als De Ramp, vielen meer dan 1800 slachtoffers. Daarnaast verdronken tienduizenden dieren en werden duizenden huizen verwoest.
Door Jolanda Driesse
Kort na de ramp gingen enquêteurs van de Provinciale Waterstaat van Zuid-Holland op pad om verslagen van ooggetuigen vast te leggen. Deze meer dan 200 ooggetuigenverslagen vormen samen een aanvulling op de officiële verslagleggingen over de grootste nationale ramp die ons land na de Tweede Wereldoorlog heeft getroffen.
Het boek bestaat uit drie delen die elk de gebeurtenissen tijdens de ramp op Goeree-Overflakkee beschrijven.
Het eerste deel van het boek geeft een reconstructie van de gebeurtenissen tijdens de rampnacht op Goeree-Overflakkee. De gebeurtenissen worden van dorp tot dorp beschreven.
Het middelste gedeelte beschrijft specifiek de geschiedenis van de ramp bij Battenoord en Nieuwe-Tonge, gebaseerd op verslagen van de burgemeester van Nieuwe-Tonge en dorpsbewoners.
In het laatste gedeelte wordt aan de hand van de oorspronkelijke ooggetuigenverslagen de toestand op Goeree-Overflakkee kort na de watersnood beschreven. Zij vertellen hoe de hulpverlening, het dijkherstel en de wederopbouw verliep.
Kantonnier Bram Hoek, verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van het Flaauwe Werk, bijt de spits af met een verslag over de gebeurtenissen in Ouddorp.
Telefoonklepjes vallen open
De Ouddorpse burgemeester Kleijnenberg was op bezoek aan de 'overkant' maar keerde op 31 januari ijlings terug naar huis om maatregelen te treffen. "Om 2 uur belde de vuurtoren, dat de Haven van Ouddorp overspoeld dreigde te worden."
Marie van Splunter van het tramstation van Goedereede meldt: "Om ongeveer half 5 werden wij wakker. Toen stond het water al 2.00 meter op de vloer van ons huis."
Hugo Hartman, kantoorhouder der PTT, werd verzocht de telefooncentrale in werking te stellen en al snel bleek dat zich vreselijke dingen in het dorp afspeelden. "Steeds meer telefoonklepjes vallen open ten teken, dat het water in de huizen is binnengedrongen."
Kaatje de Vos woonde aan de Jozefdreef in Oude-Tonge. Voor haar ogen verdronken haar man en vier van haar kinderen. Op 14 februari schreef ze een brief aan haar twaalfjarige zoon die tijdens de ramp niet thuis was omdat hij in het ziekenhuis lag. "Want ja, de dokter heeft je nu toch verteld wat er gebeurd is, hè? Ja, Piet, het is verschrikkelijk en je moet maar veel aan Onze Lieve Heer om kracht vragen, dat doe ik ook hoor."
Nieuw leven
Hans Timmer was zeventien jaar toen zijn moeder verdronk. In een aangrijpend verslag beschrijft hij de gebeurtenissen aan het Burgemeester Sterkplein in Nieuwe-Tonge. "Het huis zakte krakend en scheurend ineen. Ik schreeuwde het uit, maar niemand hoorde het. In het donker was bijna niets te zien. Ik graaide om me heen. Daar bewoog iets. Het was Pa. Die had zich weten te redden. Even later vonden we Leny en Mimi. Na wat balken en puin te hebben verwijderd kwamen Koert en zijn vrouw en dochter tevoorschijn. Maar waar was ma? Het dak en de zolder spoelden nu helemaal weg. Waar was moeder?"
Er was ook nieuw leven in Battenoord. In het verslag van vader Groenendijk staat hoe zijn zoontje zonder enige medische of verloskundige hulp werd geboren op de zolder van boerderij Katendrecht.
Over de periode na de stormvloed vertellen getuigen over voedseldroppingen, de komst verpleegsters uit Rotterdam ter versterking van het ziekenhuispersoneel, de oprichting van een zenuwcentrum in Middelharnis, de hulp van de Vrouwelijke Vrijwillige Hulpverlening bij het verwijderen van de dikke lagen modder in de huizen en het zware werk van de kadaverploegen.
Ook wordt een begin met dijkherstel gemaakt.
Het lezen van dit boek maakt stil. De meeste van de indrukwekkende en aangrijpende ooggetuigenverslagen werden nooit eerder gepubliceerd. Een personenregister completeert het geheel, samen met overzichtskaarten, foto's, en een overzicht van geraadpleegde literatuur.
+ Nooit eerder gepubliceerde ooggetuigenverslagen van de watersnood op Goeree-Overflakkee
+ Indrukwekkend en uniek document
Ooggetuigen van de Watersnood 1953
Dr. Willem van der Ham
2018, Boom uitgevers
272 blz., € 25,00
ISBN 9789024420414