Neem en lees: Opdat ik Hem kenne
'Opdat ik Hem kenne', zijn twaalf preken van de Schotse prediker Andrew Gray ( 1633-1656 ). Hij was al op jonge leeftijd predikant in het Schotse Glasgow. Vanaf 1653 tot aan zijn overlijden diende hij deze gemeente. Kenmerkend voor zijn preken is het getuigenis van Gods rijke genade in Christus. Zijn nodiging om tot Christus te gaan is ruim en indringend. Tegelijk klinkt niet minder ernstig en nadrukkelijk de waarschuwing voor eigenwaan, schijngeloof en traagheid aan het adres van allen, die daarin voortleven.
Deze twaalf preken verschijnen nu voor het eerst in het Nederlands. N.A. Eikelenboom heeft opnieuw voor de vertaling uit het Engels gezorgd. Op pagina 8 staat de titelpagina van de originele uitgave (hier worden slechts 11 preken in de inhoudsopgave vermeld).
In het Ten geleide vermeldt de vertaler dat het de verdienste van de drs. M.D. Geuze, emeritus Hervormd predikant te Nunspeet, is dat deze preken nu algemeen toegankelijk zijn. Met behulp van een scan is men in het bezit gekomen van de uitgave uit 1746 (drs. F. W. Huisman te Woudenberg en dr. J.R. Beeke te Grand Rapids waren hierbij behulpzaam).
De preken zijn in Glasgow gehouden en van diverse zijden is bevestigd dat deze preken werkelijk van Andrew Gray waren. Zelf heeft hij niet de bedoeling gehad om deze preken te publiceren. Enkele kerkgangers hebben de preken in een soort steno opgenomen. De echtgenote van Gray, Rachael Beillie, was zelf in het bezit van een nauwkeurige weergave van de gehouden preken.
Wat valt op bij deze preken? De directe aanspraak tot de gemeente, de bevlogenheid van deze prediker en de gloedvolle bewoordingen waarin Gray de boodschap van Gods Woord aan de gemeente voorlegde. Woorden van nodiging tot het heil, zoals dat in Christus gevonden wordt, en ook de woorden van ernstige vermaning om mensen van hun zondige wegen af te brengen. Gray citeerde Bijbelteksten niet rechtstreeks; deed hij dat wel, dan zijn de letterlijk aangehaalde teksten uit Gods Woord in deze vertaling tussen aanhalingstekens geplaatst.
Deze twaalf preken hebben geen centraal thema. Ook de data wanneer ze gehouden zijn, ontbreken. Verschillende keren treffen we wel een verwijzing naar de bediening van het Heilig Avondmaal.
Hier volgt een vertaling van een gedeelte uit het 'Woord vooraf' bij de oorspronkelijke uitgave:
'O, hoe warm en vurig dringt hij er in deze prediking bij zondaars op aan om in te gaan op het aanbod van het Evangelie en de vredesonderhandelingen van Christus, opdat zij door Hem met God verzoend mogen worden; om de nodiging van Christus aan de vermoeiden en belasten aan te nemen opdat zij tot Hem zullen gaan om rust te krijgen! Hij dringt erop aan dat zij zich zullen voegen naar het grote en rijke aanbod in het Evangelie, om te komen en zich aan Hem te laten verbinden; daardoor zullen delen in de hoge waardigheid om een vriend van God te zijn. Wat dringt hij er bij zondaars op aan dat ze zullen uitgaan om Hem te aanschouwen die voor afgebeeld wordt door koning Salomo, maar oneindig veel meer is dan hij! Ook om te volharden in de liefde Gods, om hun geloften, gedaan bij het Heilig Avondmaal, te betalen. Hij dringt er bij de mensen op aan dat ze zich zullen wachten voor zelfbedrog, huichelachtigheid en luiheid in het dienen van God. Dit zijn de belangrijkste onderwerpen in deze 12 preken. Zeer geschikt voor persoonlijk gebruik om er in de Avondsmaalstijden bij stil te staan, maar ook om door christenen bestudeerd te worden, niet één keer, maar bij de voortduur.'
In deze preken staat Gray stil bij: Christus' vredesonderhandelingen met zondaars, Christus' nodiging aan de vermoeiden en belasten. Verder de geestelijke verbintenis, gelovigen zijn Gods vrienden, maar ook een vermaning tot volharding. Een oproep om Iemand te aanschouwen Die groten is dan Salomo, het voornemen van de gelovige om zijn geloften te betalen. Eigenwaan toont zelfbedrog aan. Twee preken over het grote gevaar van de huichelachtigheid en twee over het grote nadeel van de luiheid. Niet direct een bepaald thema, maar verschillende aspecten hoe we Hem kunnen kennen.
Gray eindigt de preek over de luiheid met de volgende woorden:
… Als dezelfde moeite aan de heidenen was besteed dan aan de gemeente van Glasgow, zij zouden veel meer vruchten voortgebracht hebben die daarmee in overstemming waren. Ik mag wel zeggen: O Glasgow, Glasgow, zo in Tyrus en Sidon, of in Sodom en Gomorra, de dingen geschied zouden zijn die er bij u zijn geschiede, zij zich lang geleden in stof en as bekeerde zouden hebben. Welnu, 'wat zult gijlieden doen ten dage der bezoeking en der verwoesting, die van verre komen zal? Tot wien zult gij vlieden om hulp en waar zult gij uw heerlijkheid laten?' God is het Die dit woord aan u kan toebetrouwen, en kan maken dat u uit de zult opstaan, opdat Hij u het leven moge schenken. Aan Hem zij de lof!
Evenwichtige preken, die ook de liefde van de predikant tot de gemeenten laten zien, maar ook de eer van God, die Gray op het oog heeft. Van harte aanbevolen!
'Opdat ik Hem kenne', zijn twaalf preken van Andrew Gray; een uitgave van den Hertog uitgeverij, onder ISBN nr. 9. 789. 033. 129. 254; Prijs € 21,90. Mooi uitgevoerd; 268 blz.