Stempel KOSTER & KERK

subkop: Koster Ronald Both van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt te Middelharnis:

kop: 'Zoveel mensen, zoveel wensen'

MIDDELHARNIS - Wie vanaf de haven van Middelharnis over de Oudelandsedijk naar het voormalig ISGO-gebouw het Rondeel rijdt, heeft vanaf de dijk een prachtig uitzicht op een mooi stukje Middelharnis, het Oost Voorgors. Bijna precies in het midden trekt het dak van een bijzonder gebouw de aandacht van de lopende of rijdende passant. Een dak met zonnepanelen. Op zich niets bijzonders, want die zijn er zoveel, ook aan het Oost Voorgors. Maar de panelen van dit dak vormen een kruis! Het is het dak van de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Geen toren siert het kerkdak, maar de zonnepanelen vormen samen toch een duidelijk herkenningsteken.

Tekst: A.J. Nelis/Foto's: Mirjam Nelis

Eerste kerkganger

Wie 's morgens of 's middags een dienst in de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt te Middelharnis bezoekt, heeft grote kans dat hij bij de ingang verwelkomd wordt door hoofdkoster Ronald Both. Samen met nog vijf andere kosters, die regelmatig als koster rouleren, vervult hij de kosterstaken van deze gemeente. Hij doet dit nu sinds anderhalf jaar met veel plezier en groot enthousiasme. Toen de vorige hoofdkoster aangaf ermee te willen stoppen, werd Ronald door de Commissie van Beheer gevraagd diens plaats in te nemen. Na enig beraad beantwoordde hij die vraag positief, hoewel hij geen enkele ervaring op dit gebied had en er nooit bij stilgestaan had wat er bij het kosterschap zoal komt kijken. Nu weet hij dat een groot deel zich achter de schermen afspeelt, maar dat de koster ook het aanspreekpunt is voor veel praktische zaken. Als 'gewone' kerkganger ga je 's zondags naar de kerk als ieder ander, maar als koster ervaart Ronald wel het verschil. Alles moet klaar staan: de stoelen in 't gelid, voor een enkeling een bijzondere stoel, voor een ander een gereserveerde plaats, het bekende glaasje water voor de predikant, de temperatuur regelen, de verlichting, enz., enz. Daardoor is de koster ook meestal de eerste kerkganger! Vooral bij bijzondere diensten, zoals Doop- en Avondmaalsdiensten, wordt er veel extra werk en aandacht van de koster vereist.

Baas van de kerk

Hoewel Ronald het kosterschap niet als een soort ambtelijke roeping ziet, beseft hij wel dat een koster bezig is voor de christelijke gemeente en in dienst van God. Het is volgens hem een functie die iedereen kan vervullen, mits het dienstbaar-zijn in je zit. Wat dat betreft heeft hij zijn dagelijks werk mee als medewerker uitgifte bouwmaterialen bij een bekend bouwcenter in Middelharnis. Anderen zeggen wel eens tegen hem: "Je ziet dat je plezier in het kosterschap hebt!" Het straalt er dus van af en daarmee vertoont hij het tegenbeeld van de 'boze koster' uit het gelijknamige kinderboekje van W.G. v.d. Hulst.

Toen Ronald koster werd, had hij al zoveel daarover gehoord dat hij op alles was voorbereid. Toch is het hem reuze meegevallen. Hij zegt: "Ik hield de spreuk maar in gedachten: 'zoveel mensen, zoveel wensen'. Raampje open, raampje dicht; lampje aan, lampje uit; enz. Je doet wat je kan, zelfs met een warme zomer zoals dit jaar en dat zonder airco! De uitdaging voor de koster is: Wat je kan, moet je optimaal proberen te regelen. En de ervaring van de afgelopen periode leert dat dit aardig gelukt is.

Gelukkig zijn er tijdens zijn kosterschap geen schokkende gebeurtenissen in de kerk geweest. Een geruststellende gedachte is ook dat er tijdens de kerkdiensten praktisch altijd wel iemand aanwezig is met een medische achtergrond van arts of verpleegkundige. Die komen dan in geval van nood in actie. Sinds kort beschikt het gebouw ook over een AED, waarvoor om het gebruik hiervan de kosters worden geschoold. Als hoofdkoster is hij het aanspreekpunt voor het beamteam en de organisten. Alles gebeurt in goed overleg en op vrijwillige basis. Via de groepsapp van de kosters wordt ook organisatorisch veel geregeld, zelfs indien nodig op vakantie. Voor al dit mooie werk kon Ronald geen mooier compliment krijgen dan van dat meisje dat tegen haar moeder zei: "Ik heb de baas van de kerk gezien!" Moeder vroeg: "Wie dan, de dominee?" Antwoord: "Nee." "De ouderling dan?" Antwoord: "Nee, de koster!"

De GKV te Middelharnis, toen en nu

In 1944 scheidde zich een aanzienlijk deel van de Gereformeerde Kerk van Nederland af om als Gereformeerde Kerken onderhoudende art. 31 en later Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt verder te gaan. In Middelharnis waren ook enkele gezinnen die met de zgn. 'vrijmaking' meegingen. Zij vormden per 12 januari 1947 de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Het ging om precies te zijn om totaal 21 zielen: 9 belijdende leden en 12 doopleden. Plaats van samenkomst was de voormalige Joodse school aan het Zandpad. Moeizaam maar zeker kwam het gemeentelijk leven op gang. Volgens het jubileumboekje t.g.v. het 50-jarig bestaan: "Niet uit kracht van het getal, maar uit kracht van overtuiging. In vertrouwen op God."

Met ingang van 6 juli 1975 werden de erediensten gehouden in het Dienstencentrum. In 1985 werd het huidige kerkgebouw, 'Het Baken', Oost Voorgors 52, aangekocht. Voor die tijd deed het gebouw dienst als noodslachtplaats. Anno 2018 telt de GKV Middelharnis ± 260 leden. Een derde van de gemeente is jonger dan 18 jaar, dus naar verhouding telt de gemeente veel jeugd. Of ze allemaal in de toekomst hier zullen blijven wonen is natuurlijk onzeker. Toch zit er nog steeds groei in de gemeente, ook van mensen van buitenaf. De GKV is een streekgemeente. De diensten worden door mensen van Ouddorp tot Ooltgensplaat bezocht. In de morgendiensten zit het gebouw praktisch vol, er zijn dan zo'n 160 aanwezigen. De middagdiensten worden beduidend minder bezocht. Dan is het aantal kerkgangers gereduceerd tot ongeveer de helft van 's morgens. Met doopdiensten moet tegenwoordig zelfs uitgeweken worden naar een ander kerkgebouw, veelal de Exoduskerk in Sommelsdijk en de laatste keer naar de Hervormde dorpskerk van Middelharnis. Sinds 2½ jaar heeft de gemeente (voor het eerst) een eigen fulltime predikant in de persoon van ds. C. Van Zwol. De dominee die hiervoor aan de gemeente verbonden was, was dit in samenwerking met de GKv van Pernis/Albrandswaard, daarvoor 'deelde' men een dominee met de GKv van Bergen op Zoom.

Zes jaar geleden is de kerk verbouwd. De ingang werd verplaatst naar de achterkant, intern kwam er ruimte voor een crèche, de consistoriekamer werd vergroot en er kwamen extra zitplaatsen in de kerkzaal. Verdere uitbreidingen zijn bouwtechnisch haast niet mogelijk. Het parkeerterrein bij de kerk is lang niet toereikend voor de auto's van de kerkbezoekers. Er mag gebruik gemaakt worden van het parkeerterrein rond het Rondeel.

Wie in deze tijd van het jaar over de Oudelandsedijk rijdt, heeft kans koster Ronald Both, 'de baas van de kerk', bezig te zien met bladvegen rond zijn kerk 'Het Baken'. Hij doet dit even enthousiast als al het andere kosterswerk.

Serie Koster & kerk...
Goeree-Overflakkee kent een breed spectrum aan kerken. Door de jaren heen zijn er steeds bijgekomen en bijna geen verdwenen. Eilanden-Nieuws zet van tijd tot tijd een kerk op het eiland in de spotlights. Wie komt er meestal in aanmerking om iets over de plaatselijke kerk te vertellen? De predikant, kerkvoogd of scriba. Wij kozen voor de persoon van de koster. Hoewel meestal niet op de voorgrond tredend, kent hij of zij als geen ander de plaatselijke kerk van binnen en van buiten.

Dit is de laatste aflevering van de serie Kerk & Koster.