Iedereen is winnaar in eilandbrede energiecoöperatie
Elke maand of elk kwartaal je energierekening voldoen aan een grote energieleverancier, in de wetenschap dat een aardige som 'aan de strijkstok' blijft hangen. Daar kun je je bij neerleggen. Of je gaat het zelf doen. Stichting Energieke Regio fungeert als kwartiermaker samen met een aantal ondernemers, de gemeente Goeree-Overflakkee, de provincie Zuid-Holland en de Rabobank Zuid-Hollandse Eilanden. Sinds begin 2018 heeft men gebroed op een mogelijke oplossing. Voor het eind van dit jaar staat de lancering van een eilandelijke energiecoöperatie gepland.
Zo'n twintig grote ondernemingen van Goeree-Overflakkee – het moeten er nog meer worden, maar zij zijn de 'early adapters' – beginnen binnen enkele maanden in hun nu nog naamloze coöperatie met het gezamenlijk produceren en op de markt brengen van energie. Provincie, gemeente en Rabobank delen de opstartkosten. De 'markt' zijn de coöperatiedeelnemers straks zelf. Is er meer vraag dan aanbod, dan moet de resterende energie worden gekocht bij de grote energiebedrijven. Die in hun tarieven ook dat dure pand op een mooie zichtlocatie hebben verrekend.
100% duurzaam
"Alles wat binnen de coöperatie wordt geproduceerd, wordt binnen de coöperatie verhandeld," legt Arjo Vroegindeweij uit. Hij werkt samen met Stichting Energieke Regio als 'kwartiermaker' voor dit initiatief. "Als het ene bedrijf zonnepanelen heeft en het andere niet, kan de bezitter zijn energie aan zijn buurman verkopen. De duurzame energie blijft binnen de groep. Bij grootverbruik werkt dit ook letterlijk zo. De aanbieder moet het nú produceren en nú over hebben. 's Nachts is er geen zon. Om die reden wil men ook leden met een windmolen in de coöperatie. Die brengen 24/7 stroom binnen. Zon en wind is een goede combinatie. Met alleen zon lukt het je niet honderd procent duurzaam te worden."
Kwartiermaker Vroegindeweij heeft zelf ook een bedrijf, maar ABG Solar is niet groot genoeg om in de coöperatie deel te nemen. "Dit werkt alleen bij grootverbruikers", geeft ook Jan Verhage van de Rabobank aan. "TBP, CuraMare, Tieleman zijn bedrijven die willen meedoen. Aan die schaal moet je denken."
Gesloten circuit
"Er is sprake van een gesloten circuit", legt Jan Verhage uit. "Bij het opslaan en doorzetten en transport van energie gaat veel verloren. Dat wordt nu bespaard." Verhage werkt bij de Rabobank als adviseur Coöperatie & Duurzaamheid en is één van de 'aanjagers' van het project en is tevens bestuurslid van Stichting Energieke Regio. "Een energieleverancier heeft richting netbeheerder TenneT zogeheten 'programmaverantwoordelijkheid'. TenneT wil aan het begin van de dag precies weten wat de leverancier die dag gaat leveren. Kan hij dat niet waarmaken, is dat zijn probleem. De ontbrekende energie alsnog kopen op de 'onbalansmarkt' is dan de enige oplossing. Dat kan goed uitpakken, maar veelal zal de dagprijs hoger liggen dan gewenst. De ervaringen van de afgelopen jaren hebben evenwel geleerd dat de één verdient aan zijn onbalans, terwijl de ander erop toelegt. Als binnen een coöperatie die plussen en minnen bij elkaar worden gebracht, zijn de kosten voor de hele groep nihil. In de statuten zal worden opgenomen dat andere oplossingen, met onder andere waterstof, ook worden toegelaten. Als datgene wat wij doen, kan worden verrijkt met waterstof, heb je zon, wind en water in één hand. Die drie zijn er altijd. Dan wordt de casus nog efficiënter. Iedereen is winnaar."
Pieken
De prijs van de energie wordt om het kwartier vastgesteld. Op basis van mooi weer en gebruik zijn er pieken. 's Avonds, als er wordt gekookt en de kachel wat hoger gaat, wordt er meer stroom gebruikt dan midden in de nacht. De vraag is of er in die piek voldoende aanbod is. Computermodellen spreken een verwachting uit. Daarop wordt geanticipeerd. De modellen worden achteraf bijgesteld.
Verhage: "Er is altijd een bandbreedte van zo'n vijf à zes procent waar het mis kan gaan. Naarmate je dat door ervaring slimmer gaat doen, wordt de kans op missers kleiner. Extremen als gevolg van klimaatwijziging vallen daarbuiten, maar ook daar worden oplossingen voor gezocht."
Het is dan ook zinvol dat alle (toekomstige) deelnemers zich realiseren dat wie in deze branche alleen opereert die onbalanskosten sowieso altijd heeft. Wie op een dag iets denkt te gaan produceren, maar vanwege een storing in de installatie niet kan draaien, zou als éénpitter een groot probleem hebben. TenneT wil de toegezegde stroom linksom of rechtsom geleverd hebben, wat tot grote extra kosten kan leiden. Binnen de coöperatie is zo'n tegenvaller op te vangen zonder dat het echt pijn doet. De 'strafpunten' wil de nieuwbakken coöperatie niet langer bij het individu neerleggen, maar gezamenlijk delen. De prijs van de elektriciteit komt bij het individu te liggen, het risico, het oplossen van foutjes in de handel, wordt door de coöperatie in gezamenlijkheid opgepakt.
Geld verdienen
De onbalanskosten willen de coöperatie-deelnemers niet alleen delen, maar ook dempen. Vroegindeweij: "Wie het slim doet, kan er geld aan verdienen, er zijn ook factoren die niemand in de hand heeft. Dan kost het geld. Het weer ís onvoorspelbaar, maar het is zaak daar toch goede voorspellingen in te doen. Dat ligt bij de serviceprovider. Je zou diens taak kunnen vergelijken met die van een beurshandelaar."