Het recht hobbelt achter de ontwikkelingen aan
Technologische ontwikkelingen, zoals big data, 3D printen, zelfrijdende auto's, apps en het internet of things zorgen altijd voor juridische vragen op het gebied van bijvoorbeeld intellectuele eigendom, privacy en IT-recht. Voordat de wetgeving is aangepast op nieuwe ontwikkelingen, zijn we echter meestal alweer een heel stuk verder…
Of dat erg is?
Nee, dat denk ik niet. Regelgeving loopt naar zijn aard altíjd achter de feiten aan. Daarom is het juist verstandig om terughoudend te zijn met het introduceren van nieuwe regels. Laat eerst de techniek zich maar eens goed uitkristalliseren en de markt zijn werk doen. Dan blijkt daarna wel aan welke aanvullende regels er behoefte is. En misschien volstaan op een bepaald gebied de bestaande wetten wel en kunnen we de nieuwe ontwikkelingen inpassen in dat kader, of worden er in de jurisprudentie (uitspraken van m.n. de Hoge Raad of het Hof van Justitie van de EU) standaarden geschreven.
Regelgeving bij innovatie treft soms ook 'de verkeerde'. Neem het volgende voorbeeld: er worden op dit moment veel regels geïntroduceerd om grote techbedrijven als YouTube en Facebook aan banden te leggen, bijvoorbeeld rond privacy. Op zichzelf goed, maar die regels zijn niet alleen van toepassing op die grote jongens, maar op alle bedrijven die een internetplatform hebben, ook op de startups op die markt. De grote bedrijven hebben wel het geld om aan de regels te voldoen, de nieuwkomers vaak niet en die moeten er dan noodgedwongen mee stoppen. Zo houden de techreuzen de macht in handen, en dat was vast niet de bedoeling...
In de tussentijd…
Of er nu wel of geen specifieke regelgeving komt voor uw innovatie, zorg dat deze naar de bestaande wetgeving zo goed mogelijk is beschermd. Gaat u uw uitvinding delen of exploiteren samen met anderen? Of wilt u uw innovatieve oplossing juist helemaal laten exploiteren door een derde? Zorg vooraf voor goede joint development-, R&D-, geheimhoudings- en licentieovereenkomsten. Laat een IT-project ook juridisch goed begeleiden, zorg dat helder is of afgesproken termijnen daadwerkelijk fatale termijnen zijn en dat de KPI's (key performance indicators) helder zijn (op mislukte IT-projecten zit niemand te wachten). Vergeet ook de vraag niet hoe het zit met de privacyaspecten van de nieuwe vinding: is er een data protection impact assessment (DPIA) nodig?
Mijn ervaring is dat als in het beginstadium van een innovatietraject goed wordt nagedacht over de juridische aspecten van een innovatie, de ontwikkeling vaak in een stroomversnelling komt. Juridische eisen kunnen bijvoorbeeld ook meteen in de techniek worden ingebouwd. Het is toch zonde van de extra tijd en extra moeite als men in een later stadium 'terug naar de tekentafel moet' om alsnog die wettelijke vereisten in te bouwen…
En zo blijkt het recht opeens toch ook weer aan de vóórkant van een innovatietraject te zitten. U kunt er gewoon niet omheen ;-).