Energieneutrale woning beantwoordt aan de verwachtingen
Taco van Dieren paste alle mogelijke energiezuinige 'bouwstenen' toe
"Deze woning is bedoeld als leer- en stimuleerproject voor zowel het bouwteam als voor mensen die de bakens willen verzetten en willen bijdragen aan energiezuinig bouwen in de toekomst." In 2014 liet Taco van Dieren een energieneutrale woning bouwen aan het Anna Bijnspad in Middelharnis. Destijds iets unieks, vooral door de veelheid aan toegepaste 'bouwstenen'. Vrijwel alles wat op dat moment voorhanden was om het energieverbruik te reduceren, pasten de bouwers toe.
Vijf jaar later evalueert de eigenaar zijn huis. Wat valt er te leren? Wat werkt goed? Wat minder? Wat zou hij met de wetenschap van nu zo weer toepassen? Wat niet? En de belangrijkste vraag: zijn de opwekking en het verbruik van energie in de praktijk van alledag inderdaad met elkaar in evenwicht?
Taco van Dieren, directeur van Bouwcenter Esselink, wilde een beeld krijgen van het bouwen in de toekomst. "Ik heb alle beschikbare technieken en oplossingen toegepast. Welke goed zou werken en welke niet, dat wist ik niet." De menukaart met bouwstenen voor een energieneutrale woning bestond uit vier onderdelen: zeer hoge isolatiewaarde (1), luchtdicht en toch ventileren (2), verwarming, warm water en koeling (3) en elektra (4).
Isoleren
"De toegepaste RC-waarde, de isolatiewaarde, is 10, terwijl de eis 3,5 was. Dat is dus extreem. Tegenwoordig is een RC-waarde van 6 of 7 gebruikelijk. Ik zou nu een lagere isolatiewaarde dan 10 toepassen. Ik heb geïsoleerd met cellulose, papierpulp. Dat is vijf jaar later niet zo ingeburgerd. Men gebruikt vooral steenwol of glaswol. De kozijnen met drie-laags glas in mijn huis zie je nu wel heel veel. Door de hoge isolatiewaarde heeft het huis trouwens dikke muren, en daardoor ook diepe vensterbanken."
Luchtdicht
"Een duidelijke plus is dat er een houtskelet-casco is gebruikt. Toen was dat niet zo gangbaar, maar nu is het gemeengoed. Het grote voordeel is dat de bouwelementen zijn geprefabriceerd en zeer goed op elkaar aansluiten. Nergens kan lucht doorheen.
Daar komt nog bij dat alle naden met tape zijn afgedicht. Dat is de purist in mij: het moest helemaal perfect zijn. Maar het is ook erg kostbaar. Verder is er geen open haard. Met een kanaal naar buiten van 18 of 20 centimeter doorsnede zou het huis immers niet luchtdicht zijn. We hebben wel een hele mooie elektrische haard in de schouw, zonder echt vuur... Een detail: in onze voordeur zit geen brievenbus. Tegenwoordig zijn er echter ook tochtdichte brievenbussen te koop. Steeds meer aannemers weten wat luchtdichtheid is en de markt ontwikkelt zich mee.
Ventileren? Dat doen we met een warmte-terugwinsysteem, dat altijd frisse lucht levert: de warmte van de uitgeblazen lucht verwarmt de aangezogen koude lucht. Een systeem dat je nu steeds vaker ziet."
Verwarming
"Verwarmen gebeurt via een bodemwarmtepomp. De leidingen gaan 140 meter de bodem in. Een gasaansluiting is er niet en die hebben huizen van de toekomst ook niet meer. De vraag is dan hoe je je huis moet verwarmen. Die discussie is nog niet afgerond. Zolang er aardgas is, kopen mensen cv-ketels, omdat die goedkoop zijn. Wel zie je steeds vaker warmtepompen. Een bijkomend voordeel is dat je met een warmtepomp in de zomer kunt koelen.
Ons huis heeft twee zonneboilers voor de verwarming en warm water. Die zie je nu ook in seriematige woningbouw. De zon warmt het water op, beter kan het niet. Onze douches zijn voorzien van een speciale WTW-afvoergoot; het gebruikte water warmt de aanvoerleiding op. Dat is best duur en de vraag is of het voldoende rendabel is."
Elektra
"Het aantal zonnepanelen op ons dak is beperkt. We konden er op de dakvlakken niet meer kwijt. Mede daardoor is het huis zoals het nu is uiteindelijk niet energieneutraal. We moeten nog betalen aan de energieleverancier, voor vastrecht, maar ook door de benodigde energie voor niet-gebouwgebonden apparaten als computers, servers, opladers en keukenapparatuur. We zouden om de energiebehoefte helemaal af te dekken nog extra zonnepanelen in de tuin kunnen zetten, of een windmolentje dat niet uit de toon valt. Maar ach, als je comfortabel wilt wonen en lekker wilt douchen, mag je daar ook wel wat voor betalen.
Het hele huis is voorzien van ledverlichting. Dat is inmiddels gemeengoed. Over de hotfill, die warm water invoert in de wasmachine en de vaatwasser, twijfel ik of die voldoende besparing oplevert."
Na het plaatsen van plussen en minnen bij de verschillende bouwstenen voor de energieneutrale woning, oordeelt Taco van Dieren: "Het huis beantwoordt aan de verwachtingen. Het is heerlijk en comfortabel wonen hier. Dat we niet op nul uitkomen, vind ik niet erg. Ik kan aanwijzen waar het in zit. Als ik nu een nieuw huis zou laten bouwen, zou ik het weer zo doen. Met uitzondering van de afdichtingstape, de brievenbus, de douchegoot en de hotfill. Veel van de toegepaste ingrediënten zijn inmiddels gemeengoed. Andere bouwstenen, zoals isolatie met cellulose, zie je minder. En weer andere, zoals het houtskelet-casco, zijn in ontwikkeling: betonnen vloeren in plaats van de houten vloeren die wij hebben. Voor traditionele bouwers liggen er nog veel innovaties voor het oprapen!"
Tekst: Kees van Rixoort
Fotografie: Wim van Vossen
