De schuchterheid is afgeworpen
Lang bestond er een zekere terughoudendheid om aan mensen te vertellen hoe mooi Goeree-Overflakkee is, stelt Tea Both. Zij volgde medio december 2018 Arend-Jan van der Vlugt op als wethouder Economische Zaken van Goeree-Overflakkee en kreeg ook de eilandmarketing in haar portefeuille.
"Op een gegeven moment is die schuchterheid afgeworpen en is een beweging op gang gekomen van: het is hier prachtig om te wonen, te werken en te recreëren. Eilandmarketing is een term geworden. Zelfs op de Waddeneilanden of de Zeeuwse eilanden hoor je die niet. Het is typisch iets van ons: we hebben een portefeuille eilandmarketing, medewerkers eilandmarketing. Inderdaad, het is ook nog hard nodig om uit te leggen waar Goeree-Overflakkee ligt – is het nu wel of geen Zeeland? -, waar het voor staat en wat het te bieden heeft: Rust, Kust, Natuur en Ruimte. Je wilt dat mensen daar kennis van nemen, maar dat moet niet tot massaliteit gaan leiden. Ook vind ik het mooi dat wij ons nog kunnen onderscheiden met de zondagsrust. Winkelen kun je in Roosendaal, Bergen op Zoom, Rotterdam of Antwerpen. De mensen die ons gebied kennen, zien de voordelen. Tegenover de negatieve uitleg van 'rust' met 'saaiheid' staat dat een betaalbare woning met een tuintje hier nog goed mogelijk is. Dan zijn er ook nog duurzame woningen. Je zou bijna zeggen: waarom komt niet heel Zuid-Holland hier wonen?"
Veel kustlijn
Wel of geen Zeeland? Jeroen den Hollander maakt zich er niet echt druk om. De eigenaar van camping De Klepperstee in Ouddorp is ook voorzitter van de VVV Goeree-Overflakkee en van de Vereniging van Eigenaren en Exploitanten van Recreatie Ondernemingen (VEERO). "Wat maakt het uit? Vanuit toeristisch oogpunt worden wij liever niet geassocieerd met Spijkenisse of Hoogvliet. Laat die Duitsers maar denken dat dit Zeeland is. De Delta is toeristisch wél duidelijk te verkopen. Wij hebben het voordeel dat we zo ontzettend veel kustlijn hebben. En dat water, het is niet alleen maar een streep Noordzee. De Grevelingen is op een andere manier heel aantrekkelijk. Het Haringvliet, dat misschien wat minder 'in the picture' stond, krijgt een impuls via het Droomfonds-project van onder meer het Wereldnatuurfonds en Natuurmonumenten."
De VEERO en de VVV stelden gezamenlijk een toeristisch-recreatieve visie op voor het eiland in 2025. "Bij de totstandkoming van die visie is uitgebreid gepraat met alle denkbare partijen. Misschien wel meer met de samenleving dan met toeristen. Van politiek tot verenigingsleven, van kerken en dorpsraden tot natuurpartijen. Dat heeft naar mijn mening geleid tot een visie die soms wel heel breed is geschreven, in acht genomen dat er veel druk op de recreatieve sector ligt. Als jij een visie opstelt en je verwoordt een doel, hoef je niet iedereen te vriend te houden. Dat gezegd hebbende, is het best een goed stuk geworden. Er is geborgd dat de recreatieve sector op het eiland niet explosief zal groeien. Dat willen wij ook niet. Ook voor de recreatieve ondernemers is het nooit de bedoeling geweest om Ouddorp vol te bouwen. We weten dondersgoed dat dat afbreuk zou doen aan alles wat tot stand is gebracht. Als je kijkt naar de tijd die wij in de VVV en in VEERO steken, mag je wel concluderen dat wij niet gaan voor de snelle winst op korte termijn. Ondernemer kun je op verschillende manieren zijn. Veel campings hebben een mooi plein dat met een hek keurig is afgesloten. Bij Ouddorp Duin is het plein publiek toegankelijk. Er wordt ook heel veel gebruik van gemaakt door lokale bewoners. Dat zegt genoeg."
Past dat bij ons?
Volgebouwd is Goeree-Overflakkee niet. Dat gaat ook niet gebeuren, verzekert de wethouder. ,,Bouwen blijven we in beperkte mate doen. Zes jaar geleden werden we als Krimpregio aangemerkt. Het aantal inwoners zou afnemen. Dat zou zoveel gevolgen hebben voor middenstand, onderwijs en verenigingen. Zonder die uitbreidingen hadden wij hier niet over eilandmarketing gesproken. De bouw van de Westplaat, ruim twintig jaar geleden, kwam vanuit het besef bij Middelharnis dat er iets moest gebeuren. Dat was nog niet zo integraal als het nu op het hele eiland gebeurt, met in Stellendam een wijkje, in Oude-Tonge wat en met Stad als prachtig duurzaam voorbeeld.
Nu we een aantal grote woningbouwprojecten hebben gehad, is het zaak gefaseerd en gedoseerd te blijven bouwen. Je kunt van Goeree-Overflakkee een volgende VINEX-wijk van Rotterdam maken. Dat willen we niet, dat past ook niet bij dit eiland. Maar stilstand zou leiden tot uitgestelde krimp. Bij elk project vragen we ons af: past dat bij ons? Om de paar jaar wordt een onderzoek naar de woningbehoeften gehouden. Bij toenemende vergrijzing moet je levensloopbestendige woningen aanbieden. Tegelijk moeten er goede starterswoningen en woningen voor eenpersoonshuishoudens zijn."
Goeree-Overflakkee loopt op een aantal terreinen aantoonbaar voor. Wordt dat 'van de daken geschreeuwd?'. "Arend-Jan van der Vlugt heeft er met de medewerkers ongelofelijk hard aan gewerkt, te beginnen met de Klimaattop in Parijs", blikt wethouder Both terug op haar voorganger. "Een prachtiger podium dan aandacht in het NOS-Journaal kun je niet bedenken. Bij Urgenda (de stichting die Nederland sneller duurzaam wil maken - red.) viel op dat hier ongelofelijk hard aan de duurzaamheidsdoelstellingen wordt gewerkt. Dat leidde tot uitnodigingen van andere overheden. De provincie Flevoland wil eens komen kijken wat we hier allemaal doen. Door Zuid-Holland zijn we aangemerkt als proeftuin in de energietransitie. Vanuit die positie van proeftuin zijn inmiddels enkele zonneparken gerealiseerd. De windopgave voor de provincie is grotendeels afgerond, maar er staat nog wel wat in de planning. Voor daarna zeggen we tegen Zuid-Holland wel: ga dan maar eens verderop kijken. Van de getijdecentrale hebben we goede hoop dat die er komt."
Door- en herontwikkelen
Enige behoudendheid en vrees voor verandering is autochtone eilanders niet vreemd, erkent ondernemer Den Hollander. "Het zou echter zonde zijn als men te snel concludeert dat doorontwikkelen betekent dat we de kant opgaan van Renesse of de Belgische kust. Er is een heel andere vorm van ontwikkeling mogelijk, die van upgrade van bestaand terrein, waardoor de druk op zo'n camping afneemt. Een toeristisch bedrijf kan levensvatbaar blijven door zich te herontwikkelen. Het is dan wel zaak burgers te raadplegen en te informeren."
Tegenover het nog altijd breed gevoelde imago van 'een Zeeuws eiland' brengt de afdeling eilandmarketing in dat Goeree-Overflakkee op de provinciegrens ligt, dichterbij de Randstad dan andere eilanden. Gemeentewoordvoerder Mie-Wah Pang: "Vanuit de toeristische profilering is het dan weer niet zo erg dat Goeree-Overflakkee onder de Zeeuwse eilanden wordt geschaard. Qua beleving lijken we meer op de Zeeuwse kust dan op de Zuid-Hollandse. We proberen het beste van beide werelden te bieden."
Het eiland heeft een aantal grote werkgevers, multinationals zelfs. Toch profileren Visbeen, tbp electronics en De Kuyper zich niet of nauwelijks als bedrijven van Goeree-Overflakkee. Mie-Wah Pang: "Het onderwerp is aan de orde geweest bij de ontwikkeling van de merkstijl van Goeree-Overflakkee. Die kunnen ondernemers meenemen in hun eigen huisstijl. Eigenlijk zouden we meer inzet moeten plegen op grote ondernemers om het eiland mee te nemen in uitingen of op auto's die op de weg rijden. Daar ligt inderdaad een kans. Je zou op een product een stempeltje kunnen zetten, waardoor duidelijk is dat dat van Goeree-Overflakkee, Mijn Eiland komt."
'Van hier'
De wethouder vult aan: ,,Goeree-Overflakkee is een redelijk goede uitvalsbasis, ook naar de internationale wegen. Ook voor de onderliggende bedrijfstakken, zoals onderhoudsmonteurs, is de beschikbaar van personeel hier nog altijd redelijk. Het kan een pré zijn dat ze van het eiland komen en dat promoten."
Net als de wethouder ziet ook recreatieondernemer Den Hollander voordelen als de grote bedrijven zich nadrukkelijk profileren als 'van hier'. "Wij waren misschien wel de eerste op het eiland die het logo Goeree-Overflakkee op bedrijfskleding hadden. Door dat te doen, creëer je een positieve 'vibe'. Voor de toeristische sector is de winst duidelijk, maar er zijn heel veel bedrijven met een spin-off: de bouw, de middenstand. Een Visbeen zal er niet snel direct profijt bij hebben, maar uiteindelijk is de eilandmarketing in ieders belang. We kunnen niet als krimpregio gezien worden. Om de voorzieningen op peil te houden, moet er groei in het aantal inwoners zitten. Het gaat toch om die inwoner die bij je bedrijf werkt en die het naar zijn zin heeft."
