De 'Matthäus' raakt je elke keer weer
Het eilandelijke koor Fiori Musicali voerde de Matthäus vijf keer uit. Het meest recent op 30 maart in Vianen. Mét onder anderen Peter Kooij. Ruim een week later heeft het koor, tijdens de pauze van de wekelijkse repetitie, tijd om terug te blikken en iets te vertellen over de betovering van Bachs oratorium.
Lijdensverhaal
"Het is een heel lang stuk", zegt dirigent Sietse van Wijgerden. "Ook voor de tijd waarin het is geschreven is het extreem lang. Tegen de drie uur, maar afhankelijk van de uitvoering kan het nog langer."
De Matthäus Passion is de muzikale verbeelding van het lijdensverhaal van Jezus. Zijn lijden en sterven voor de zonden van de mensheid en zijn overwinning van de dood met Pasen. Bach volgt de tekst in Mattheüs 26 en 27, maar gebruikt ook andere Bijbelboeken, zoals Hooglied, en teksten die niet uit de Bijbel afkomstig zijn.
"Sommigen vonden het daardoor te vrij", aldus Van Wijgerden. "Toch is de Matthäus Passion één en al theologie en symboliek. Het is een diepgravend stuk, een onwaarschijnlijke wonderwereld waarin je terecht komt." Mensen pikken dat op, of ze nu gelovig door het leven gaan of niet. De Matthäus is een jaarlijks terugkerend hoogtepunt voor een groot publiek. Het lijkt wel een blijvende hype, met Disney-achtige trekjes. Je móét er geweest zijn…
Diepere lagen
"Het laat je niet los", verklaart de dirigent van Fiori die grote populariteit. "Het stuk is heel polyfoon en heeft veel lagen. Voor de oppervlakkige luisteraar is de Matthäus Passion al prachtig, maar het is ook mogelijk om diepere lagen in de teksten en de muziek te ontdekken: de zondige mens en Christus die de zonden wegdraagt. Het stuk heeft zó veel diepgang en is zó complex, dat je er nooit mee klaar bent om alles eruit te halen wat erin zit."
Ook de leden van het koor roemen de lading van Bachs stuk. "Een geweldige structuur, een fraai bouwwerk dat je recht in het hart raakt", stelt een van de zangers. "De Matthäus slaat diep naar binnen. De muziek is een krachtig voertuig voor mijn geloofsbeleving."
Een ander noemt de piëtistische teksten over het reinigen van je hart door Jezus. "Het stuk is, naast het geheel van koralen en gezangen, ook verkondiging. Een preek op zich. Het is een diepgaande ervaring als je dit zingt."
Als evangelisten
"Bach is ook heel beeldend in de Matthäus Passion. Je ziet het gebeuren… De woede van het volk is voelbaar en van het sterven van Christus krijg je het koud", vindt een van de Fiori-sopranen. "Je staat met z'n allen als evangelisten voor het publiek. De muziek is een krachtig middel. Wonderlijk eigenlijk dat een diepgelovig stuk in deze tijd zo breed gewaardeerd wordt."
Tot slot – de pauze is bijna voorbij – een uitsmijter van een van de alten: "Samen bouw je een kathedraal van klank. Wat een kracht… De Matthäus Passion is niet kapot te krijgen."
<kader>
Fiori-cd in de maak
Van Fiori Musicali (Latijn voor Muzikale Bloem) verschijnt later dit jaar een cd met twintigste-eeuwse a-capellamuziek. Ter voorbereiding op de opnames, die komend najaar plaatsvinden, verzorgt bas Peter Kooij een masterclass voor het koor en is er op 6 juli een concert in het oude kerkje van Noordgouwe (Schouwen-Duiveland). Eerder bracht Fiori Musicali een cd uit met werk van Daan Manneke.
