Kees Kuijper, ambtelijk coördinator verkiezingen
Tijdens de verkiezingen starten we om vijf uur 's ochtends
GOEREE-OVERFLAKKEE – De voorbereidingen voor de komende gemeenteraadsverkiezingen zijn in volle gang. Voor Kees Kuijper, ambtelijk coördinator verkiezingen van de gemeente, is dit een drukke tijd. Graag legt hij uit hoe de verkiezingen georganiseerd worden en wat er allemaal bij deze organisatie komt kijken.
Tekst en foto: Adri van der Laan
We spreken met Kees Kuijper in de week als de stempassen bij de kiezers op de deurmat vallen. Een groot deel van de voorbereidingen zit er al op, maar ook in de laatste weken voor de verkiezingen zal Kuijper zich niet hoeven te vervelen. De eerste voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen beginnen al veel eerder. In november dient alles gereedgemaakt te worden voor de aanmelding van de partijen en de kandidaatstelling. Later worden de vertegenwoordigers van de deelnemende partijen op het gemeentehuis ontvangen en vervolgens zijn enkele weken geleden de definitieve kandidatenlijsten vastgesteld. "Gemeenteraadsverkiezingen zijn voor ons drukker dan andere verkiezingen want de organisatie rondom de kandidaatstelling moeten de gemeenten zelf verzorgen. Bij de andere verkiezingen wordt dat door de provinciale of landelijke overheid geregeld".
Kieswet
Naast de administratieve zaken die allemaal volgens de Kieswet dienen te worden geregeld is er ook op organisatorisch gebied nog het een en ander te regelen, want de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen is een intensieve operatie waarbij veel mensen worden ingezet. "Dit geldt vanaf het plaatsen van de aanplakborden, tot aan het tellen van de stemmen op de verkiezingsavond en het opmaken van het proces-verbaal van de verkiezingen".
Voor deze verkiezingen zijn 24 stembureaus beschikbaar, verdeeld over het eiland. Hiervoor moeten al vroeg afspraken worden gemaakt, want de locaties – meestal in verenigingsgebouwen of in instellingen – moeten natuurlijk wel beschikbaar zijn. Verder zijn er op de verkiezingsdag zelf ongeveer 200 mensen in touw en dat vergt wel wat organisatie. Zo is het nog een hele klus om voldoende mensen te vinden die op het stembureau zitting hebben. Deze vrijwilligers zijn verplicht om een voorlichtingsbijeenkomst bij te wonen, want op de verkiezingsdag mag natuurlijk niets verkeerd gaan. Alles rondom de verkiezingen is in de Kieswet nauwkeurig geregeld, de betrokkenen moeten daarom natuurlijk wel goed op de hoogte zijn van de regels. Als voorbeeld noemt Kuijper hoe ver men mag gaan om mensen met een beperking te helpen bij het uitbrengen van de stem.
Vroeger was het zo dat gemeenteraadsleden en kandidaten deel uitmaakten van de vrijwilligers op het stembureau, maar de gemeente heeft er voor gekozen om vanwege eventuele beïnvloeding van de kiezers, deze mensen niet meer aan het stembureau te laten deelnemen. "Je politieke voorkeur tonen door een speldje of button mag ook niet door leden van het stembureau".
Bezetting stembureaus
Op de verkiezingsdag dienen er per stembureau acht mensen beschikbaar te zijn. De bezetting is in twee ploegen verdeeld, want het stembureau is veertien uur open. Na negen uur in de avond komen beide ploegen bij elkaar en worden per stembureau de stemmen geteld. "Het is deze keer eenvoudiger omdat het stembiljet veel kleiner is dan bij de Tweede Kamerverkiezingen". Vanwege de grote hoeveelheid partijen was het stembiljet toen heel groot. Voordat men kon tellen moest het biljet eerste helemaal uitgevouwen worden en dat kostte veel tijd. Hierdoor kwamen, evenals elders in het land, de verkiezingsuitslagen pas laat binnen. Kees Kuijper vindt het jammer dat er - na enkele mislukte pogingen - nog geen stemmachines gebruikt mogen worden. Dit zou natuurlijk het proces van het stemmen en het tellen van de stemmen wel wat vereenvoudigen. Volgens Kuijper zou het toch mogelijk moeten zijn om thuis via de computer te stemmen met DigiD. Maar zover is het nog niet en daarom zullen na het sluiten van de stembureaus de politici en de andere geïnteresseerden nog een paar uurtjes geduld moeten oefenen tijdens de uitslagenavond in Het Prieel van De Staver. Tijdens de uitslagenavond zal er ook druk gepuzzeld worden over waar de restzetels naar toe gaan. Moest dit vroeger nog met de hand uitgerekend worden. Tegenwoordig biedt speciale software de mogelijkheid om te berekenen aan welke partijen de restzetels toe zullen vallen. Een spannende avond dus volgende week woensdag, voor zowel de politieke partijen als voor Kees Kuijper en zijn team voor wie die dag al heel vroeg is begonnen – vanaf vijf uur 's ochtends - en ook laat zal eindigen. Waarschijnlijk in de vroege uren van de volgende dag.
Stempassen
In de dagen nadat de stempassen bij de kiezers in de bus zijn gevallen is het druk met telefoontjes naar het gemeentehuis. "We krijgen dan vragen van mensen, waar de gegevens verkeerd op de pas staan of van hen die helemaal geen stempas hebben ontvangen". Deze keer wordt er tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen ook een referendum gehouden over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Dus iedere kiezer krijgt twee stempassen, op een enkele uitzondering na. Iedereen die vijf jaar of langer legaal in Nederland woont mag voor de gemeenteraad zijn of haar stem uitbrengen, het bezit van de Nederlandse nationaliteit is niet noodzakelijk. Anders is dit met het referendum, hier mag alleen maar aan deelgenomen worden als men de Nederlandse nationaliteit bezit.
Laatste
Voor Kees Kuijper worden dit toch wel bijzondere verkiezingen want deze verkiezingen zullen de laatste voor hem worden als coördinator, omdat hij aan het eind van het jaar afscheid neemt als gemeenteambtenaar. Hij gaat dan met pensioen. "Sinds 1981 heb ik dit werk als ambtelijk coördinator, eerst van de gemeente Middelharnis, met heel veel plezier gedaan en als er geen gekke dingen gebeuren, zoals de val van het kabinet, worden dit voor mij de laatste verkiezingen als coördinator". Na al die jaren zal hij ongetwijfeld de 'hectiek' in de verkiezingstijd zeker gaan missen. Zijn opvolger wordt meteen in het diepe gegooid want die krijgt volgend jaar te maken met drie verkiezingen: De verkiezingen voor de Provinciale Staten, het Europese Parlement en de Waterschapsverkiezingen.
In kader bij artikel:
Jongeren
Op initiatief van de PvdA-fractie in de gemeenteraad is er dit jaar een stembureau in een school gevestigd. In gebouw De Sjem van het Albeda College, naast het gemeentehuis zal een stembureau zijn ingericht. Alle jongeren van 18 jaar zijn aangeschreven door de gemeente om hun stem uit te gaan brengen. Veel jongeren van 18 jaar en ouder volgen lessen op het Albeda College, dus kunnen ze dichtbij terecht voor het uitbrengen van hun stem tijdens de gemeenteraadsverkiezingen.
Overigens kan uiteraard iedere inwoner van Goeree-Overflakkee daar zijn stem uitbrengen.