Het landschap en de 'spulletjes' op de Kop
Van het karakteristieke landschap rond Ouddorp, met schurvelingen, hoogtes en hameten, is de laatste decennia veel verloren gegaan. Boerderijen en – op de zandgronden vooral – boerderijtjes of 'spulletjes' zijn massaal gesloopt of gemoderniseerd. Toch is er voor wie goed kijkt nog wel wat te zien.
De oudste boerderijen in het zandwallengebied waren plaggenhutten. Nadat er enige voorspoed was gekomen, gingen de boeren stenen gebruiken en groeiden zowel de woningen als de schuren. Ook kwamen er varkenshokken, kippenhokken, klompenhokken en bak- of zomerhuisjes bij.
Langzaam maar zeker ontstonden echte boerderijen, met wagenhuis, boomgaard, moestuin en al. Met een paar koeien, twee varkens, soms een geit, kippen voor de eieren, fruit en groente waren de boeren en hun vaak grote gezinnen zelfvoorzienend. De koeien stonden in het seizoen in een gemeenschappelijke wei, bijvoorbeeld bij de vuurtoren. Koeienwachters brachten ze 's avonds weer naar de stal. Op de niet al te vruchtbare zandgrond was de teelt van meekrap een uitkomst. Er waren zes meekrapstoven in Ouddorp, laten omgebouwd tot cichoreifabrieken.
Kenmerkend voor de kop van Goeree-Overflakkee waren de hameten - vlakke stukken grond voor akkerbouw – en schurvelingen, een soort erfafscheidingen. Door het uitmijnen – het verlagen van de akker om dichter bij het grondwater te komen en zo een rijkere oogst te krijgen – was er veel overtollige grond. Daarvan maakten de boeren zandwallen of hoogtes, veelal over de schurvelingen heen. De verhogingen in het landschap in en rond Ouddorp zijn dan ook bijna in alle gevallen hoogtes, en geen schurvelingen.
Wie nog iets wil zien van het grotendeels verdwenen landschap, moet op de Kleistee zijn. De boerderij zelf is weg, maar in het omringende gebied zijn wel hoogtes, een restant van een schurveling, hameten en woeste grond te zien. Bovendien is het een prachtig natuurgebied.
Tekst: Kees van Rixoort
Fotografie: Huib van Dam
<kader>
Er staan meer landschappen van Goeree-Overflakkee in dit nummer van Beleef Goeree-Overflakkee. De redactie heeft de landschapspagina's ingevuld in samenwerking met De Reizende Dichters, die de gedichten en de foto's leverden.
