Oud en Wijs
Theo Kamerling: "De hele winkel is eigenlijk één grote etalage geworden"
STAD AAN 'T HARINGVLIET - Kersttijd is traditioneel een tijd van gezellig verlichte winkelstraten en mooie kerstetalages. Theo Kamerling (1939) uit Stad aan 't Haringvliet vindt het reuze gezellig. Vroeger hing er in zijn winkel - een miniwarenhuis aan de Nieuwstraat met allerhande huishoudelijke artikelen, bloemen en planten, speelgoed, tijdschriften en rookwaar - ook altijd zo'n fijne sfeer in december. Kamerling sloot zijn winkel in december 2001. "Ik stond voor de keus: of mee met de nieuwe tijd en vernieuwen, of stoppen. De euro zou in 2002 worden ingevoerd. Ik besloot toen voor mezelf, dat ik daar allemaal geen zin meer in had. Ik had in 1974 ook al eens eerder op dat punt gestaan en toen voor vernieuwing gekozen. Ik vond het nu welletjes."
Tekst en foto: Pauline Hof
Aanvankelijk begon Theo Kamerling bij zijn vader en oom in de zaak. "We deden het met zijn drieën. Ik wilde al mijn hele leven de handel in, dus het was eigenlijk wel logisch dat ik ook in de zaak zou gaan werken. We verkochten levensmiddelen. Het was hard werken. Je moet niet op uren kijken. Bijvullen, nakijken, administratie, bezorgen; er is altijd van alles te doen. In 1966 had de familie een grote stap genomen. De zaak was verhuisd van de Molendijk naar de Nieuwstraat. Vier huisjes en een slop waren verbouwd tot een groot pand. Zo hadden ze de eerste zelfbedieningszaak in de omgeving. In 1974 overleed heel plotseling zijn vader, Joost Kamerling. Een klap, niet alleen privé, maar ook voor de winkel. "Negen maanden later overleed ook nog mijn oom. Het was nogal wat. Opeens stond ik helemaal alleen voor het hele spul. Het was een keuzemoment: stoppen of doorgaan. Het werd doorgaan. Mijn zus en mijn moeder sprongen meteen bij. Mijn moeder heeft uiteindelijk tot haar 87e jaar in de winkel gewerkt."
Schroom
Ik ben toen bij de Kamer van Koophandel langsgegaan om te vragen wat ze van mijn plannen vonden. Ik vond de verkoop van levensmiddelen te bewerkelijk. Dat zou ik in mijn eentje, zonder mijn vader en oom, nooit aankunnen. We merkten bovendien dat de tijden veranderden. Er kwam een Euro Discount in Oude-Tonge en een Jac Hermans supermarkt in Sommelsdijk. Het werd stiller in de winkel. De omloopsnelheid van de producten werd lager. Artikelen gaan over de datum. Je moet steeds meer weggooien. Ik had daarom bedacht dat ik het assortiment wilde veranderen. Ik wilde nieuwe producten voor de omgeving brengen; huishoudelijke artikelen, bloemen en planten, speelgoed en tijdschriften. De medewerker van de Kamer van Koophandel vond het een goed idee, maar hij adviseerde er ook rookwaar en snoep bij te nemen. Als mensen schroom hebben de winkel binnen te komen, konden ze altijd een zakje snoep kopen. Ik moet zeggen, dat had hij goed gezien!"
Inkopen
De winkel liep, ook al had Kamerling best wel eens zorgen. "Zeker in het begin. De start was best moeilijk. Ik heb er zelfs nog tijdelijk bij gewerkt in de bewaking in Rotterdam. Ik draaide nachtdiensten om wat bij te verdienen, zo'n twee keer in de week. Als ik thuiskwam, ging ik douchen en meteen door de winkel in. Dat was natuurlijk niet vol te houden. Weet je, mijn vader zei altijd: 'Van hard werken ga je niet dood.' Daar had hij gelijk in. Stress is vaak het grootste probleem." Theo's dagen waren lang en druk. Een deel van het assortiment kon op pijl gehouden worden door vertegenwoordigers, die bij hem langskwamen. Voor andere artikelen bezocht hij groothandels in Veenendaal, Bergen op Zoom of Goes. Dat alles na sluitingstijd van zijn eigen winkel. Het inkopen was één, maar dan was er nog het inladen, terugrijden en lossen. "Ik was vaak 's avonds laat thuis, maar om vijf uur, half zes stond ik alweer in de winkel om de artikelen te prijzen. Alles moest zo snel mogelijk de schappen in."
Plezier
Theo heeft altijd veel plezier in zijn werk gehad. Elk seizoen had zijn charme. Theo hield van de zomers. "Ik vond het fijn dat we dan een heleboel spullen buiten konden zetten. Dat gaf meer ruimte. We hielden ook altijd een plantenmarkt in het voorjaar. Heel leuk was dat. Ook december was altijd leuk. In november hadden we een Sinterklaasetalage, met heel veel speelgoed. Zodra de Sinterklaas voorbij was, maakten we snel de kerstetalage. Wij hadden in de winkel ook altijd een klein kerstboompje staan. Het was in die kerstperiode altijd heel gezellig en gemoedelijk. De tijden zijn wel veranderd. Ik mis de saamhorigheid van toen toch wel een beetje. Iedereen wenste elkaar fijne kerstdagen en vrede op aarde. Tegenwoordig is er weinig vrede meer." In de winkel werden kerstversieringen verkocht, lichtjes natuurlijk en heel veel kerstballen. "En ook altijd kerstbomen, echte hè", vervolgt Kamerling. "Die betrok ik dan van een collega in Oude-Tonge. In het brede slop naast de winkel stonden ze dan allemaal opgesteld. Ik had er zeker 50 tot 60 staan. Het waren drukke tijden, want wie dat wilde, kreeg 's avonds zijn kerstboom ook nog thuisgebracht."
Kauwgom
Na het sluiten van de winkel is Theo welgeteld een week thuis geweest. Tijd om in een zwart gat te vallen had hij niet, want Huig de Kreij bood hem direct een baan aan. "Ik was pas 62, dus op zich wilde ik best nog wat doen. De Kreij had drank- en snoepautomaten op verschillende locaties staan, op scholen en in De Staver. Ik moest ervoor zorgen dat ze dagelijks werden bijgevuld. Als er storingen waren, moest ik die ook verhelpen. Nou, dat was nogal eens, want er werd door de jeugd vaak gerotzooid met die machines. Dan gooiden ze kauwgom of paperclips in het muntvak en dan deed hij het niet meer. Je moet eens weten hoe vaak ik die muntsorteerder uit elkaar gehaald heb." Op zijn 75e is hij gestopt.
Valentijn
Theo werkte hard, trouwde nooit en woonde bij zijn moeder tot zij overleed. Dat hij op latere leeftijd, op zijn 69e, de liefde nog zou vinden, lag misschien niet in de lijn der verwachting, maar het gebeurde wel. Inmiddels is hij alweer tien jaar samen met Nelie Visbeen. Aan de muur van hun woonkamer hangen mooie foto's van het gelukkige stel. Ze leerden elkaar al kennen tijdens de feesten rond de viering van 500 jaar Nieuwe-Tonge in 1961. Ze verloren elkaar uit het oog en volgden ieder hun eigen levenspad. Toen Theo hoorde dat Nelie weer alleen was, besloot hij de stoute schoenen aan te trekken en stuurde haar een brief met Valentijn. Theo Kamerling lacht. "We doen echt alles samen. Dat vinden we gezellig. We gaan graag winkels kijken, in Goes of Middelburg. Ik lees graag, dus ik ben gek op boekwinkels. Natuurlijk kijk ik dan ook meteen naar de voorraden en de presentaties, dat doe ik automatisch. Vandaag de dag maken ze geen echte etalages meer. Sommige winkels hebben niet eens meer een etalage; de hele winkel is eigenlijk één grote etalage geworden. Alles draait om presentatie. Ook gaat tegenwoordig alles met computers. Klanten hebben vaak thuis al op internet gekeken om zichzelf te informeren, voor ze naar een winkel gaan." Kamerling zucht: "Ach, alles is zo anders dan toen. Ze prijzen niet meer. Er wordt gescand. Het is allemaal zoveel moderner geworden." Vlak na de sluiting in 2001 heeft Kamerling de winkel best nog even gemist. "Maar ja, je moet op een gegeven moment gewoon verder gaan en niet meer over piekeren, denk ik altijd. Die episode is voorbij en komt nooit meer terug. Ik denk dat ik er net op tijd mee gestopt ben. Veel artikelen spreken de mensen nu niet meer aan. Zo'n winkel als ik had, zou in deze tijd in Stad niet meer lopen."
Voor de serie Oud & Wijs bezoekt Pauline Hof senioren, die met hun ervaring van toen hun licht laten schijnen op zaken van nu. In de twaalfde aflevering: Theo Kamerling uit Stad aan 't Haringvliet.
