Onvermoeibare inzet voor palliatieve zorg maakt Janneke Koningswoud tot ereburger
BRUINISSE – Diverse cadeaus – waaronder een vliegticket, een beeld voor in de tuin van Calando en een cheque voor het hospice – had Janneke Koningswoud al ontvangen, toen burgemeester Ada Grootenboer, als laatste in een rijtje sprekers haar nog iets exclusiefs kwam brengen: geen koninklijke onderscheiding, want die had de scheidend algemeen directeur van Calando eerder al een keer ontvangen, maar het ereburgerschap van de gemeente Goeree-Overflakkee.
Tekst Kees van Rixoort, foto: Wim van Vossen
Het overhandigen van de penning en het opspelden van de versierselen waren de apotheose van het symposium '20 jaar Calando: van Pionier naar Professional' die, in combinatie met de afscheidsreceptie van Janneke Koningswoud, op donderdag 21 juni plaatsvond in Restaurant Grevelingen. De gedecoreerde is de eerste ereburger van de gemeente Goeree-Overflakkee.
Burgemeester Grootenboer prees de inzet van de scheidend directeur voor haar inzet voor de palliatieve zorg, op Goeree-Overflakkee en in heel Nederland. "U bouwde hospice Calando op van niets tot wat het nu is geworden. Zonder uw bijdrage zou het landelijke hospicewerk niet op het huidige niveau zijn. U heeft u onvermoeibaar met overgave, liefde en respect ingezet voor uw naaste", aldus de burgemeester.
In de uren daarvoor waren al die activiteiten uitgebreid aan de orde geweest in een vierluik over de zorg in het hospice. Achtereenvolgens kwamen de lichamelijke aspecten, de psychosociale aspecten, de geestelijke verzorging en de verpleegkundige aspecten aan bod en was er ook ruimte voor de geschiedenis van Calando, dat op 1 juli 1998 startte als derde hospice van Nederland en zich vervolgens ontwikkelde tot een professionele organisatie.
Professionaliering
"Janneke Koningswoud maakte zich sterk voor de professionalisering van de palliatieve zorg. Wij maakten de opbouw van een vak mee", zei dr. Paul van der Velden, die samen met onder anderen Janneke Koningswoud aan de wieg stond van Calando. Hij zoomde in op de ontwikkeling van de pijnbestrijding. "Een enorm complex probleem dat niet alleen lichamelijk is. Je hebt ook psychische pijn, emotionele pijn en sociale pijn, juist bij kankerpatiënten in de laatste levensfase." Van der Velden had ook het aantal foto's van cheque-overhandigingen aan Calando-directeur Janneke Koningswoud in de krant geteld: het waren er meer dan vijfhonderd in twintig jaar tijd.
José van Nus-Stad, maatschappelijk werker van hospice Kuria in Amsterdam, memoreerde Koningswouds vele landelijke activiteiten op het gebied van de palliatieve zorg. "We zagen je overal, je was nooit te beroerd om vanuit Dirksland het hele land in te trekken."
Professor en predikant Mart-Jan Paul, die ook bij de oprichting van het hospice in Dirksland was betrokken, ging ook in op die landelijke activiteiten, met name de inspanningen om de palliatieve zorg erkend te krijgen en te professionaliseren. Hij noemde de diepe motivatie van Janneke Koningswoud om zich daarmee bezig te houden, vanuit een "roeping".
Volgens hoogleraar palliatieve zorg Saskia Teunissen, die in de geboortefase van Calando zorgde voor de verpleegkundige trainingen, heeft Janneke Koningswoud "een slijpsteen aangereikt om dingen te doen die we eerder niet voor mogelijk konden houden". Een vliegwiel, een voortrekker, die veel meer heeft bereikt dan de aanwezige symposiumbezoekers hadden kunnen bedenken, aldus Saskia Teunissen.
Jan van den Broek, voorzitter van de Raad van Toezicht van Calando, noemde het brede draagvlak en de goede huisvesting van het hospice, naast de perfect functionerende organisatie en het ontbreken van financiële zorgen. "Jij was Calando", zei hij richting Koningswoud. "Je hebt het hospice op een hoog niveau weten te brengen." Ook Van den Broek ontkwam er niet aan haar landelijke activiteiten te noemen en het resultaat daarvan: de palliatieve zorg staat hoog op de politieke agenda, ook van het huidige kabinet.
Mededogen
Voordat de burgemeester het woord nam en de receptie kon beginnen, had Janneke Koningswoud zelf het voorlopige laatste woord. Het uitgangspunt voor haar werk voor de palliatieve zorg, was mededogen met de ongeneeslijk zieke, zo maakte ze duidelijk. Ze noemde het een voorrecht om zo betrokken te mogen zijn geweest in levens op het meest kwetsbare moment. "Het doel is het welbevinden van de patiënt, en dat mag nooit uit het oog worden verloren", aldus Janneke Koningswoud. "Het valt me zwaar om afscheid te nemen en los te laten, maar mijn passie voor de palliatieve zorg blijft."