Ouddorpse vuurtoren herleeft in keramiek
GOEREE-OVERFLAKKEE - De Sommelsdijkse kunstenares Els Keuvelaar is keramiste in hart en nieren. Voor wie binnenkomt in haar huis, valt het oog meteen op het atelier, dat bestaat uit een ruime portie glas, wat zorgt voor een indrukwekkende lichtinval. Diverse keramieken voorwerpen in verschillenden stadia van het productieproces staan hier uitgestald. Sommige helemaal af, anderen liggen klaar om te drogen of om verder in elkaar te worden gepast. Zoals de losse vijfhoekige tegels die met elkaar een kunstig tegeltableau gaan vormen.
Door Jolanda Driesse-Bosland, foto's: Els Keuvelaar
Van jongs af aan heeft Els liefde voor alles wat met handvaardigheid en kunst te maken heeft. Zo volgde ze een opleiding tot het geven van handvaardigheid en gaf ze onder meer les op het toenmalige LHNO in Middelharnis. Ze ontwikkelde door de jaren heen een speciale voorliefde voor boetseren en om deze vaardigheid verder uit te breiden, volgde ze in eerst in Rotterdam een meerjarige opleiding model en portret boetseren.
En een aantal jaren geleden schreef ze zich in voor een driejarige opleiding tot keramist aan het SBB, een onderwijsinstelling die de Ambachtelijke Opleiding Keramische Technieken verzorgt, in Gouda. Els deed examen en specialiseerde zich aansluitend met nog een extra verdiepingsjaar in het handvormen.
Ze boetseert graag portretten en maskers en hanteert een speciale techniek, waarbij ze plakjes klei gebruikt om voorwerpen te vervaardigen. De plakjes maakt ze aan elkaar door middel van een speciale kleislib. "Ik ben erg geïnteresseerd in architectuur en dat komt hierbij natuurlijk goed van pas. Het werken met de tegeltableaus is ook een wiskundig gebeuren en ook dat vind ik heel boeiend."
Techniek en discipline
Binnenkort vertrekt Els naar Iran om zich daar te gaan verdiepen in tegeltableaus en mozaïek. "Hier kijk ik echt naar uit. In dit land valt zo veel moois te zien, ook op het gebied van architectuur en mozaïek!" Op de vraag wie of wat haar inspireert in haar werk, hoeft Els niet lang na te denken. "Er zijn veel zaken die mij inspireren. Maar de belangrijkste inspiratiebronnen voor mij zijn mensen, technische en geometrische vormen, bepaalde bewegingen of verstilde voorwerpen in de natuur, zoals bijvoorbeeld een blok ijs en, zoals ik al eerder aangaf, de architectuur."
Keramiek was altijd een beetje een ondergeschoven kindje in de kunstwereld, aldus Els. "Tot voor kort was keramiek en het handvormen een kunstvorm die weinig aandacht kreeg in de wereld van de kunst. We zien nu een ontwikkeling waarbij keramiek steeds meer als kunstvorm wordt gezien, evenals de glaskunst."
Keramiek vereist discipline in het werken en er komt de nodige techniek bij kijken. "Soms moet een bepaald voorwerp in één keer af omdat het procedé dat vereist en je moet van tevoren goed nadenken of de afmetingen kloppen en alles in elkaar past." Ter illustratie laat Els een bouwtekening zien voor het tegeltableau, dat geheel uit vijfhoeken is opgebouwd. "Je moet hierbij vooraf heel goed rekenen." Els maakt bijna al haar mallen zelf. "Ik maak hierbij vaak gebruik van gips."
Voor het werk dat ze gaat exposeren tijdens Kunstkijk, sluit Els aan bij het thema van dit jaar: 'Water'. "Ik ben onder meer bezig met het op schaal maken van de Ouddorpse vuurtoren. De toren werd in de vroege meidagen van 1945 opgeblazen en ik ben bezig, met de originele blauwdruk van de bouwtekening als leidraad, om deze in keramiek te vervaardigen."
Fascinerend proces
Wie meer van het werk van Els wil zien, kan nu alvast terecht bij keukencentrum Tieleman. Hier exposeert ze permanent. Verder exposeerde ze haar werk in de afgelopen jaren onder meer in het Röderhuis in Goedereede en in 'De Overkant' in Ouddorp. Haar kennis draagt Els graag over tijdens de lessen keramiek, die ze geeft in haar atelier. "Ik vind lesgeven leuk en voel me ook gedreven om iets van mijn kennis over te dragen aan anderen."
Zelf hoopt ze zich in de toekomst onder meer verder te ontwikkelen in het werken met het vormen van keramieken tegels. "Hierin valt nog zoveel in te leren."
Nog een andere techniek waar Els gebruik van maakt, is het zogeheten 'pittfire'. "Bij pittfire wordt het keramiek in een ton, gevuld met hout en zaagsel, gestookt. Kleuren ontstaan door sulfaten die eerst over de stukken gegoten worden, en door het vuur zelf." Op deze manier vervaardigde Els een aantal bijzondere maskers van klei. "Je weet van tevoren nooit precies waar en hoe het hout kleur geeft aan het keramiek tijdens het bakken. Een fascinerend proces."
Het gesprek komt op het afstand kunnen doen van een kunstwerk. "Als je net bezig bent, ben je blij met elk stuk dat je maakt. Nu kan ik wel makkelijker afstand van mijn werk doen." Of er ook iets is wat ze nooit weg zal doen? "O ja, dat is het stuk dat ik voor mijn examenopdracht maakte." Els wijst op de tulpenvaas, die een prominent plekje in de huiskamer kreeg. Met een lach: "Die ga ik nooit verkopen."
Kader: KunstKijk 2018
Van 10 t/m 13 mei is de KunstKijk. Op 34 locaties op het eiland wordt er kunst geëxposeerd. Ook het werk van Els Keuvelaar is dan te zien. Kijk voor meer informatie op www.Kunstkijk.com.
