Laat Memoriam
Machiel Koert 24 mei 1940, Beije Koole 14 oktober 1940, Cornelis van Noord 14 december 1940 en Willempje Knöps 5 december 1939. Vier namen, vier verschillende geboortedata. Iets hebben ze met elkaar gemeen: hun sterfdatum is dezelfde, 1 februari 1953.
Vier klasgenootjes van mij in de zesde klas van de Openbare Lagere School in Oude-Tonge. Natuurlijk noemden wij ze niet voluit bij de naam die op hun grafsteen staat. Voor ons in de klas en voor de meester waren ze Giel, Bert, Kees en Willie. Vier lege plaatsen in de banken van ons klaslokaal. Vier lege plaatsen die ik nooit heb gezien. Immers, de zesde klas was voor de meeste kinderen het laatste jaar dat ze op de lagere school zaten. Ik kwam pas begin mei terug van ons evacuatie-adres in Brabant en 8 mei kwam ik in de eerste klas van de Openbare ULO in Middelharnis. Zou dat mede een oorzaak zijn geweest dat ik zo weinig aan deze vier slachtoffertjes heb gedacht?
Het leven ging door, er kwamen zoveel nieuwe dingen op het pad van een 13-jarig meisje. En daarna, ook daarna bleef het vaak druk op dat pad.
Tot februari 2003, toen herdacht werd dat het vijftig jaar geleden was dat het eiland Goeree-Overflakkee werd getroffen en Oude-Tonge meer dan 300 inwoners aan het water moest afstaan. Toen zag ik de stenen op het massagraf pas goed. Zag dat Bert eigenlijk Beije heette, een naam die ik niet kende, dat Willie gelijk met Sinterklaas jarig was en dat Giel maar drie weken ouder was dan ik. En ik zag hem ineens weer voor me, Gieltje met gebreide kniekousen onder zijn altijd korte broek, zelfs in de winter. En z'n steile, bijna witte haar en vrolijke blauwe ogen.
Ik zag die vier stenen en waar ik in al die vijftig jaar daarvoor niet bij stil gestaan had, dacht ik nu: -- Ze hebben nauwelijks geleefd. Nooit kunnen studeren of alleen maar een beetje "verder leren" dan de lagere school, geen baan gehad, niet verliefd geweest, noch verloofd, getrouwd en soms ook weer gescheiden. Zo kort aan het leven geroken, er nauwelijks van kunnen proeven.--
Omdat ik wel de kans kreeg, van heel veel heb kunnen proeven en nog proef en omdat het vijftig jaar duurde eer ik ten diepste besefte, dat ze maar zo kort hebben geleefd, wil ik nu hun namen noemen. De namen waarmee we elkaar aanriepen op het schoolplein: Giel, Bert, Kees en Willie.
Tannie van Eck, Oude-Tonge.