Handen die zoeken naar houvast
NIEUWE-TONGE - Kartrekker van het nieuwe monument in Nieuwe-Tonge was Anne-Karin Guijt-Holleman. "Ik vond het onbegrijpelijk dat de 45 slachtoffers van de Ramp die hier liggen begraven gewoon tussen de reguliere graven lagen en in feite onvindbaar waren. Er was geen enkele herkenning van de rampslachtoffers. Een massagraf met monument zoals in Oude-Tonge of een herdenkingsmuur zoals in Dirksland ontbrak in Nieuwe-Tonge. Enkel via de data op de stenen viel te herleiden waar de rampslachtoffers lagen.''
Tekst en foto's: Erwin Guijt
"Als projectgroep en dorpsraad wilden we de slachtoffers met elkaar een plek geven. Daarom is er gekozen om een omkadering aan te brengen. Het gras is weggehaald en daarvoor in de plaats kwam gravel. In de omkadering stonden toen twee rijen stenen, met de rug naar elkaar toe. Als je voor het monument zou staan, zou je alleen de voorste rij stenen zien. Verschillende nabestaanden zijn opgespoord en om toestemming gevraagd voor het omdraaien van de stenen. Alle stenen zijn toen netjes rechtgezet en de letters erop geverfd; kortom, helemaal gerestaureerd.''
Daarnaast is er voor gekozen om een monument te plaatsen. Het ontwerp daarvoor was een zoektocht. "Je wilt uitbeelden dat de mensen die daar bij elkaar begraven liggen wilden vluchten voor het water. Bestaande beelden (zoals die bij Oude-Tonge) kopiëren mag niet. Toen kwam ik in een oud boekje een afbeelding tegen met handen die zich naar de hemel uitstrekken. Dat gaf naar mijn mening de intentie weer. Smekende handen, waaruit een laatste schreeuw om hulp spreekt en waar de hoop op redding vanaf straalt. Handen die een greep doen naar het leven, die zoeken naar houvast. Maar ook handen waaruit de roep tot God om genade spreekt.''
Oerkrachten
De handen zijn bevestigd op een steen. "Die heeft eeuwen op de bodem van de Noordzee gelegen. Het geeft iets weer van de oerkrachten van de natuur. In het kleurgebruik van de steen zie je een afspiegeling van de dijken met hun gebrokenheid. Het viel me op dat het tijdens de onthulling van het beeld heel stil was; het beeld had grote impact. De handen vertellen hun eigen verhaal. Als iemand nu op de begraafplaats komt ziet diegene meteen aan het beeld welke tragedie zich daar heeft afgespeeld.''
De 140 aanwezigen zijn voornamelijk nabestaanden, die uit alle hoeken van het land zijn afgereisd om de onthulling met eigen ogen te zien. Er zijn families die met tien of vijftien man aanwezig zijn. "We hebben enkel hele dankbare reacties gehad. Soms zie je dat het bij mensen nu pas echt een plekje gekregen heeft, waar er vroeger over werd gezwegen. Nu kunnen nabestaanden verenigd in hun verdriet waardig afscheid nemen van hun familie.'' Wethouder Markwat spreekt namens de gemeente nog enkele woorden. Het gedicht van een overlevende (zie kader) wordt door een familielid voorgelezen.
Gewaardeerd
Guijt-Holleman: "Je ziet wat het met nabestaanden doet en hoe dankbaar zij zijn. Je kan hun verdriet niet wegnemen, maar je kan er wel naast gaan staan en hun een plek ter herdenking geven. Als je kijkt naar hoeveel mensen er hier naar toe zijn gekomen, wordt dat gewaardeerd. Het is heel bijzonder om daar een schakeltje in te zijn. Na er anderhalf jaar mee bezig geweest te zijn, zie je nu dat je het ergens voor gedaan hebt. En niet alleen voor hen, maar ook voor het nageslacht. Zo kun je het voor de komende generaties levend houden en doorgeven.''
KADER:
Bij het monument
Verslagen zie ik in deze handen mijn eigen handen,
Worstelend met de wilde en woeste baren,
Tot behoud van ons leven,
Dat Goddank mij met mijn ouders is gegeven.
Verwonderd dat ik hier mag staan op deze grond,
Waarin toen zovelen zijn begraven.
Wat onderscheidde mij van hen?
Waardering heb ik voor de vorm van het geheel,
Het getuigd van eerbied voor hen die omkwamen,
Van troost en begrip voor hen die achterbleven.
Dank aan allen die zich hebben ingezet om te komen tot deze sprekende gedachtenis.
A. Holleman