Oud & Wijs
Joop Termaaten: "Als je eens een keer uit eten ging, dan moest het luxe, overdadig en royaal"
In 2001 stopten Joop Termaaten (1939) en zijn vrouw Toby als eigenaren en uitbaters van hotel restaurant De Gouden Leeuw, maar uit Goedereede zijn ze nooit vertrokken. Ze wonen nog steeds in de Pieterstraat, op een steenworp afstand van De Gouden Leeuw, in één van de pittoreske straatjes van het oude centrum. Ze beleefden mooie tijden in De Gouden Leeuw in Goedereede. "We komen oorspronkelijk uit Oostvoorne. We dachten dat er geen beter plekje op de aarde was dan daar, tot we in Goedereede kwamen. We waren op slag verliefd en hebben nooit meer terug verlangd naar Oostvoorne."
Tekst en foto: Pauline Hof
Aanvankelijk zat Joop op de wilde vaart voor Müller & Co en zwermde uit naar alle uithoeken van de wereld. "Ik werkte voor de civiele dienst, daar heb ik later ook leiding aan gegeven. Je bent dan verantwoordelijk voor de voeding, drank en sigaretten aan boord. Ook het linnengoed en het binnenonderhoud van het schip vallen daaronder." Goed eten was belangrijk voor de bemanning van de koelvriesschepen, waar Joop op voer. "Als je met een andere bemanning eten kon ruilen onderweg, was het feest. Tonijnen en zwaardvis tegen ons rundvlees, bijvoorbeeld. Weet je dat als je zwaardvis uitbeent het net varkenshaas is?" Joop leerde Toby kennen in Oostvoorne, op de Mulo. "Weet je, ik zag haar en ik wist het meteen: die is van mij. We zijn nu alweer 64 jaar samen." De wilde vaart en een gezin is niet gemakkelijk te combineren. Zo was Joop niet bij de geboorte van zijn oudste dochter, Karin. Hij hield haar pas drie maanden later voor het eerst in zijn armen. "Nee, ideaal was het niet, maar Toby deed het prima! Toch ben ik later aan wal gaan werken." Na een paar omzwervingen kwamen ze door een kennis van Toby's vader bij De Gouden Leeuw in Goedereede terecht. "Via het oude dijkje reden we de haven op. De brug was er toen nog niet. Dan kwam je de bocht om en dan zag je de haven met de Markt liggen. We waren meteen verkocht. We woonden aanvankelijk boven de zaak in het appartement. Later hebben we het pand naast De Gouden Leeuw gekocht. Het was een bouwval, maar we hebben dat weer in oude luister hersteld. Dat was een verbouwing hoor, zeker voor die tijd. Daar woonden we tot de kinderen het huis uit gingen."
Sfeer
Aan de tijd in De Gouden Leeuw bewaart Termaaten mooie herinneringen. "Ik beleefde heel veel plezier aan de borreluurtjes. De slager, de boeren en ambachtslieden kwamen elke dag zo rond half twaalf de zaak binnenvallen voor twee borrels tot ze zeiden: 'De aerpels binne murg' en dan gingen ze naar huis om te gaan eten. 's Middags rond een uur of vijf herhaalde het ritueel zich. Het waren mooie tijden. Ik heb er echt van genoten. De sfeer met de Goereeërs was altijd grandioos. Er waren zoveel festiviteiten: jachtdiners, oranjefeesten, we vierden de beaujolais primeur. Er gingen zo 180 flessen doorheen op een avond. Ik denk bijvoorbeeld ook aan de Geuzenfeesten in 1972. Heel Goeree liep uit! Er werd altijd veel gedronken, maar er was nooit agressie of rarigheid. Weet je dat we bij dat Geuzenfeest in drie dagen tijd 85 vaten bier geschonken hebben? Dat zijn zo'n 17.000 glaasjes! En als je dan bedenkt dat het oude verenigingsgebouw aan het eind van de Pieterstraat ook nog bestond. Daar hielden vooral de jongelui zich op, die zaten niet eens bij ons. En dan waren er nog twee kroegen, die bier schonken. Dan begrijp je wel dat het echt een groot feest is geweest! Het was geweldig. Van het hele eiland kwamen ze hierheen om feest te vieren. Ik herinner me ook een keer dat er vanuit de zaak een polonaise liep, die dan aan de overkant een woonhuis binnenging en daar na een rondje om de keukentafel weer naar buiten kwam. Prachtig! We hadden een vergunning die avond tot elf uur, maar gemeenteraadslid Jan Bruggeman – ze noemden hem ook wel Toppie –, die aanwezig was in het feestgedruis, besloot terplekke mondeling de vergunning te verlengen. Handhaven werd het allemaal maar verward van, vond hij. Zoiets zou vandaag de dag natuurlijk nooit meer kunnen." Ook op de opnameperiode van de film Op Hoop van Zegen in 1986 kijkt Termaaten met veel plezier terug. Alles was in rep en roer met een filmploeg over de vloer. De acteurs, zoals Rijk de Gooyer, Albert Mol en Kitty Courbois, zaten na de opnames vaak bij Joop en Toby aan de bar. "Een gekkenhuis was het, maar zo leuk. Ik herinner me wel, toen de filmploeg weer was vertrokken was, we direct op vakantie naar Rhodos zijn gegaan om even bij te komen."
Menu
Restaurant De Gouden Leeuw had doorgaans veel klassiekers op de menukaart. De Goereese vissoep, de escargots, de tournedos opéra met kippenlevertjes en cognac en de sole Veronique; tong gepocheerd in de boter met muskaatdruiven, natuurlijk zonder pitjes en schilletjes. Een andere topper was de émince de veau; reepjes kalfsvlees met knoflook, champignons en witte wijn, die werd geserveerd met rijst en doperwtjes. Joop praat graag over eten. Sinds hij met De Gouden Leeuw gestopt is, staat hij dagelijks in de keuken. "Toby had 45 jaar gekookt, die vond dat ik nu aan de beurt was. Ik maak het niet ingewikkeld hoor, aardappelen, groente met een stukje vlees of vis, maar als er gasten komen pak ik uit." Als hij het menu doorneemt voor de gasten die hij binnenkort verwacht, geeft hij direct het succesrecept prijs van zijn pompoensoep met wortel, gember en kokosmelk. "Heel gemakkelijk, maar zo lekker! Let er op, de wortels moet je niet schillen. Dat is zonde, dat is allemaal smaak!"
Royaal
In de horeca gaat het er tegenwoordig heel anders aan toe dan voorheen. Joop: "De mensen kookten toen thuis veel en veel soberder. Als je eens een keer uit eten ging, dan moest het luxe, overdadig en royaal. Daar hielden mensen van. Er werden veel garnituren bij de gerechten geserveerd. Wat je vroeger voor één persoon op tafel zette, wordt nu voor vier geserveerd. Dit moet je niet opvatten als kritiek, zeker niet. Als ik eerlijk ben, denk ik dat ze dit tegenwoordig verstandiger doen. Ze maken zo vast betere winsten dan wij vroeger deden. Hoewel er ook genoeg zaken zijn die jammerlijk sneuvelen in hun pogingen er iets van te maken. Wij kookten vroeger ook veel calorierijker. Met roomboter en slagroom, verrukkelijk, maar zwaar. Nu is iedereen op de slanke toer. Die zware gerechten willen ze niet meer in restaurants." Dat de producten van tegenwoordig zoveel minder van smaak zijn dan vroeger, bestrijdt Joop. "Natuurlijk is er door de massaproductie wel wat ingeleverd, maar door de bank genomen is de smaak nog steeds uitstekend. Je moet soms alleen de goede adresjes weten." Dan vertelt hij op een fluistertoon: "Daar hoef je dan echt niet de hoofdprijs voor te betalen. Ik heb nu een fijne dessertwijn gevonden. Bijna voor niets! Je snapt, ik heb daar direct een voorraadje van aangelegd. Met een beetje kaas, chaumes bijvoorbeeld, dan die steenkoude dessertwijn erbij, ach joh, dat is zo lekker!"
Portret
Dat de tijd in De Gouden Leeuw zo fijn was, lag ook aan de mensen, haast Joop te zeggen. "Wij hadden zulk fijn personeel. Sommigen hebben wel 30 jaar bij ons gewerkt. Het zijn vrienden voor het leven geworden. Die saamhorigheid van die fijne ploeg onder elkaar, miste ik nadien wel eens." Maar Joop heeft zich nooit een moment verveeld, nadat hij in 2001 de zaak overdeed. Hij schildert graag, vooral portretten. In de woonkamer hangen diverse werken van familieleden van zijn hand. Toby's portret hangt onder de trap. Hij speelt bridge en brengt graag tijd door met de kinderen en kleinkinderen. "We hebben nu ook een achterkleindochter, een heerlijk ding. Een portret, hoor!"
Oud & Wijs
Voor de serie Oud & Wijs bezoekt Pauline Hof senioren, die met hun levenservaring hun licht laten schijnen op actuele zaken. In de elfde aflevering: Joop Termaaten uit Goedereede.