Polderkatern 3 van Sociëteit Rethorica verschijnt: Vastleggen agrarisch verleden Goeree-Overflakkee schrijdt voort
GOEREE-OVERFLAKKEE – Na de polders van Sommelsdijk in deel 1 en die van Oude- en Nieuwe-Tonge in deel 2, zoomt Sociëteit Rethorica in het derde deel van de serie Polderkaternen in op de polders van Middelharnis en Stad aan 't Haringvliet. De presentatie is op vrijdag 14 december in Het Trefpunt te Stad aan 't Haringvliet.
Door Kees van Rixoort
De Polderkaternen van Sociëteit Rethorica behandelen de geschiedenis van de eilandelijke polders. Met het groeien van de serie ontstaat een steeds completer beeld van de inpolderingen, de afwatering, de landbouwmethoden en -producten, de boeren en arbeiders, en de architectuur van de boerderijen. De bundeling van al deze gegevens is nieuw: veel is nog niet eerder beschreven. Bovendien heeft de redactie nog niet eerder gepubliceerd foto- en kaartmateriaal opgediept, onder meer bij bewoners van boerderijen in het gebied.
Crisisjaren 30
In het deel dat nu verschijnt over Middelharnis en Stad aan 't Haringvliet is er speciale aandacht voor de crisisjaren 30: de Grote Depressie. Zoals in de andere katernen plaatst de redactie de situatie op Goeree-Overflakkee in het kader van regionale en nationale ontwikkelingen. Een apart hoofdstuk is gewijd aan de Van Pallandtspolder, een NV.
Eilanden-Nieuws sprak met Eva Lassing-van Gameren, een van de leden van de redactiecommissie.
Hoe zou u het belang van de Polderkaternen willen omschrijven?
"Het vastleggen van wat er over is van het agrarisch verleden van het eiland. De landbouw was tot niet zo lang geleden de belangrijkste bron van inkomen en werkgelegenheid op het eiland. Daaraan hebben we best veel te danken. Naast het laten zien wat er nog is, reconstrueren we soms hoe het geweest is en vertellen we de ontwikkelingen in de loop der tijd."
Wat was uw rol in de productie van polderkatern 3?
"Mijn rol was uitzoeken wie er op de boerderijen woonden en wie de eigenaars in de loop der tijden waren. Eigenaars hoefden niet per se ook de bewoners te zijn. Voor een aantal boerderijen hebben we de vondsten uitgelicht, omdat er bijzondere familierelaties waren, of omdat we stuitten op opvallende families die ook elders bekend waren of een aparte achtergrond hadden. Daarbij kwam ook mijn kennis van genealogisch onderzoek goed van pas. Het raadplegen van oude verkoopakten, testamenten, huurcontracten en de oude leggers van het kadaster vormen naast de persoonsgegevens de tweede poot van mijn onderzoek."
Hoe heeft u het onderzoek ervaren?
"Het blijft leuk om in de oude archieven te zoeken naar sporen van voorouders en bewoners van het eiland. Je ontdekt allerlei relaties tussen families. Je ontdekt ook 'schandaaltjes' en vindt gegevens over het functioneren van landbouwers in vroeger tijden. Een opmerking erbij: het zijn voornamelijk de welgestelde mensen over wie je gegevens vindt die verder gaan dan de naam en de geboortedatum. De landarbeiders uit vorige eeuwen krijgen veel minder een gezicht omdat zij veel minder sporen in de archieven hebben achtergelaten."
Heeft u dingen gevonden die nog niet bekend waren?
"We hebben, met dank aan de voortschrijdende digitalisering bij archiefinstanties, wat mooie oude kaarten van de regio gevonden die nog onbekend waren. En je ontdekt dat een pastoor uit Kethel, die eerder kapelaan in Oude-Tonge was, rond 1810 een boerderij in eigendom had in het Oudeland van Middelharnis."
Hoe werkt dat nou, in zo'n redactiecommissie?
"De redactiecommissie bestaat uit personen met verschillende deelinteresses en kennis. In de terugkerende gesprekken brengt de één dit en de ander dat ter tafel. Tot nu toe is het streven naar een goed product nog steeds de motor, die eventuele geschillen geen kans geeft."
Na Polderkatern 3 verschijnen er nog katernen over Ooltgensplaat en Den Bommel, de Kop van het eiland en Dirksland, Herkingen en Melissant. Sociëteit Rethorica streeft ernaar elk jaar een deel te laten verschijnen.
Presentatie
Bij de presentatie is er ook een rol is weggelegd voor aansprekende sprekers. Op 14 december zijn dat drs. Arie van den Ban en Cees Hokke (van Mechanisatie Centrum Flakkee) en Gerben van Buuren (GPS-specialist van CNH Zedelgem). De eerste gaat in op de geschiedenis van de herkomst van ons voedsel, de andere sprekers geven hun toekomstvisie op de landbouwmechanisatie. Tijdens de bijeenkomst ontvangt wethouder Berend Jan Bruggeman het symbolische eerste exemplaar van het boek.
De bijeenkomst in Het Trefpunt begint om 19.30 uur. Inloop vanaf 19.00 uur. Tijdens de presentatieavond is Polderkatern 3 te koop voor de speciale prijs van 10 euro. Daarna is het voor 10,95 euro verkrijgbaar bij de boekhandels Van der Boom in Sommelsdijk en Dekker & Van Esbroek in Middelharnis. Bestellen via de website van Sociëteit Rethorica is ook mogelijk.
