Werken aan boerderij van de toekomst
GOEREE-OVERFLAKKEE - Ze zijn allebei eigenlijk nog maar net boer en zitten nog niet heel lang 'in de zaak'. En zoals het bij echte boeren hoort, praten Jac van Eck (19) en Anco Dees (22) vrij bescheiden over zichzelf. Toch hebben ze wel hun eigen kijk op hoe ze boer willen zijn en welke kant het op moet.
Door Lars Jacobusse
Jac en Anco zijn vrienden en wilden graag samen worden geïnterviewd. Dat kan geregeld worden. Het heeft wel even geduurd; het was heel lang lekker weer en dat betekent werk aan de winkel voor de boeren. Maar langzaam nadert de winter en steeds vaker is er een regenachtige dag. Dat betekent dat ze meer tijd hebben en uiteindelijk weten ze een tijdstip te vinden waarop ze allebei hun handen vrij hebben voor een gesprek met de krant.
Boeren zit in de familie
Hoever het precies terug gaat weet hij niet, maar de familie van Jac is al lang boer. "Mijn opa zat in het dorp, wij wonen nu op de boerderij 'Krammerzicht' bij Herkingen maar het boeren zit er al langer in." Ze zijn een echt familiebedrijf waarin iedereen meewerkt. Bij Anco is dat niet anders. Hij woont op een boerderij met 125 hectare grond, in de buurt van Achthuizen. Ze verbouwen aardappels, uien, tarwe, bieten en tulpen.
Anco's overgroot opa kwam in 1946 hier naartoe. "Ze hebben ook gekeken in Nieuwerkerk maar zijn uiteindelijk toch hier naartoe gegaan." Hij woont nu zelf in de bedrijfswoning; zijn ouders zijn verhuisd. Daarmee krijgt hij behoorlijk zelfstandigheid. Anco en zijn ouders geven elkaar de ruimte en doen niet zo snel moeilijk: "we hebben een makkelijke instelling. Als ik ergens verantwoordelijk voor ben zegt mijn vader 'regel het maar' en andersom. We laten elkaar de mogelijkheid om onze eigen gang te gaan."
De afgelopen jaren is het bedrijf langzaamaan gegroeid. In 2010 hebben ze geïnvesteerd in grote loodsen om de oogst te kunnen opslaan. "Eerst gebeurde dat in verschillende loodsen en op verschillende locaties. Dit is toch wat praktischer." De komende jaren wil hij rustig aan doorgroeien "daar waar het mogelijk is." Daarnaast werkt hij ook nog wel voor andere boeren.
Ondernemen
"Wat ik mooi vind aan het vak is de vrijheid. Je kan zelf beslissen wat je gaat doen. Je bepaalt je eigen agenda. In de winter is het rustig, dan heb je vaker vrij. In de zomer maak je hele lange dagen. Het is wel een uitdaging om alles thuis zodanig op de rit te hebben, dat je ook nog buiten de deur kunt werken."
"We werken op dit bedrijf conform de marktprijzen. Dus niet met contractprijzen of iets dergelijks. De vrije markt geeft behoorlijk uitdaging. Het ene jaar heb je goede prijzen, het andere jaar slechtere. Je financiële buffers moeten dus groter zijn."
Ook Jac vindt het ondernemen leuk, zij het op een andere manier. "Ik vind biologisch boeren gaaf. Dat heb ik ontdekt tijdens een stage. Je bent veel meer bezig met de plant zelf. Je bent heel intensief aan het boeren. Het kost meer tijd en mankracht om te bewerken, dus je staat als het ware dichter bij de bron. Daarnaast is het ook een manier om je bedrijf verder uit te breiden."
Boerderij van de toekomst
Net als Anco is Jac bezig langzaamaan bezig om zijn aandeel in het bedrijf te krijgen. "Daarom zijn we langzaam aan het omschakelen naar biologische bedrijfsvoering. We doen het geleidelijk. Ieder jaar wordt er een perceel omgeschakeld van gangbare naar biologische landbouw, dit wordt de 'omschakeltijd' genoemd. Dat proces duurt twee jaar. We hebben drie jaar quinoa geteeld, er zijn ook nog plannen zijn om dit gewas in de bio ook weer op te pakken. Verder willen wij voor in de toekomst nog meer gewassen toevoegen aan het bouwplan, onder ander kool en knolselderij. Veel intensiever en heel anders dan aardappels en bieten, om maar wat te noemen."
"We hebben een gesloten kringloop met de Mekkerstee. Wij leveren hen grasklaver en krijgen hun mest. Dat vind ik een hele mooie manier om een kringloop op te bouwen." De ideale boerderij is er eigenlijk één met landbouw en veeteelt die samen een kringloop vormen. In feite wat de meeste boerderijen eeuwenlang geweest zijn. Dat besef dringt langzaam door, alleen is de huidige wetgeving er niet op afgestemd. "Het is bijna onmogelijk om een gesloten kringloop binnen één bedrijf te hebben en er ook nog wat aan te verdienen" zegt Jac.
Investeren is lastig
Waar ze allebei tegenaan lopen is dat de banken niet happig zijn op agrarische ondernemers die risico durven nemen. "Als je met marktprijzen werkt, is het veel lastiger om geld te lenen, al heb je flinke reserves en gemiddeld genomen goede inkomsten" geeft Anco aan. Allebei vinden ze dat banken meer zouden moeten investeren in de toekomst, bijvoorbeeld door voordeel te geven bij de omschakeling naar kringlooplandbouw. "Op dit moment is dat absoluut niet het geval. Ik hoop dat het in de komende jaren gaat veranderen" zegt Jac. Ondanks de grenzen waar ze tegenaan lopen, is het duidelijk dat ze enthousiast zijn over hun toekomst als boer.
Jonge boeren over de toekomst
Schaalvergroting, nieuwe regels voor melkveebedrijven en boeren met apps en drones. De ontwikkelingen in de agrarische sector gaan razendsnel. De komende periode vertellen jonge boeren over hun vak en de toekomst. Vandaag de vierde aflevering van de serie.