Groot onderhoudswerk aan Van Vulpen-orgel Ouddorpse dorpskerk
OUDDORP - Afgelopen maandag is het gerenommeerde bedrijf Gebroeders Van Vulpen uit Utrecht begonnen met een ingrijpend en veel omvattend onderhoudswerk aan het Van Vulpen-orgel in de Hervormde (PKN) Dorpskerk aan de Ring in Ouddorp. In ruim drie-en-een-halve week moet deze opdracht, waarop iedere werkdag onafgebroken actief wordt ingezet, zijn uitgevoerd. Omdat het onderhoud een relatief lange periode vergt, zijn er afspraken gemaakt over de stapsgewijze invulling en uitvoering van het werk. Dat is belangrijk omdat gedurende genoemde fase begeleiding en ondersteuning van het orgel bij de wekelijkse erediensten en overige bijeenkomsten zo functioneel mogelijk gewaarborgd dient te zijn. Dan tijdelijk niet met optimale klanken, iets beperkt - wellicht een klavier minder - maar goed dienstbaar voor begeleiding.
Door Jaap Ruizeveld
Het huidige Van Vulpen-orgel in de Dorpskerk is in 1995 gebouwd. Het telt 37 stemmen en liefst 2526 pijpen. Het is wenselijk dat orgels elke 25 jaar een gedegen onderhoudsbeurt krijgen. Dat dit nu eerder plaatsvindt, heeft onder andere te maken met stof dat zich in de loop der jaren op de orgelpijpen heeft vastgezet. Dit als gevolg van de vele verbouwingen die in het kerkgebouw zijn uitgevoerd. Het kerkbestuur vroeg bij twee bedrijven offertes aan. Gebroeders Van Vulpen Utrecht presenteerde de beste voorwaarden. Een kostenpost van rond de 25.000 euro. Het budget is, volgens scriba Teun Grinwis, gedekt met gereserveerde gelden voor onderhoud en onder andere met opbrengsten van evenementen die door de activiteitencommissie zijn georganiseerd, waaronder fairs en zanguitvoeringen.
Het balg leder
"Bij groot onderhoud worden alle pijpen en tongwerken van de windlade gehaald. Schoongemaakt en teruggeplaatst nadat ook de windlade weer stofvrij is. Het bestaande schapenleer van één van de balgen was er slecht aan toe. Er kwamen gaten in omdat het looiproces in die periode van aanbrengen te chemisch was. Ik heb dat toen vorig jaar tijdelijk met ducttape beplakt. Het nieuwe leer is nu 'runderleer'en is gelijmd met beenderenlijm. Ook is er nu een hoogwaardige geluidsisolatie in de kast van de windmachine aangebracht. In de toekomst is wellicht een windmachine met een toerental regelaar mogelijk", zegt Jan Bezuijen. Hij is één van de vaste organisten in de PKN-kerk. Bezuijen is overigens niet alleen organist in deze Ouddorpse kerk, maar ook in de PKN-kerken in Goedereede en Stad aan 't Haringvliet. Daarnaast is hij bekend als stadsbeiaardier in Goedereede.
ARBO-eisen
"Er zijn nog meer stappen die in dit onderhoudsproces moeten worden gezet. Kijkend naar de ARBO-veiligheidseisen moet er een vlondertje worden gemaakt, zodat de orgelstemmer op een veilige manier zijn werk kan verrichten in de pedaaltorens. Ook de pedalen krijgen een verbeterslag. Een intonateur zal de tongwerken nazien op aanspraak en klank en brengt waar nodig verbeteringen aan," geeft Bezuijen aan. "Het is plezierig straks weer voluit op dit orgel te kunnen spelen en studeren". Men is zeer te spreken over het kwalitatief fantastisch instrument dat veel mogelijkheden biedt.
Terugblik
Nog een stukje historie ter afsluiting. In 1904 werd in de Ouddorpse Dorpskerk een klein, maar mooi mechanisch orgel met 13 stemmen geplaatst door orgelmaker Verschueren Dat was in de periode dat er zijvleugels aan het bestaande kerkgebouw werden aangebracht. In 1966 werd besloten een nieuw orgel te laten bouwen met 26 stemmen. Helaas voldeed dit pneumatische instrument niet. Daarom kwam er in 1995 de bouwopdracht voor het huidige mechanische Van Vulpen-orgel. Adviseur bij de uitvoeringswerken was de - inmiddels overleden - Jan Jongepier uit Leeuwarden. Na de huidige restauratiewerken zal het Van Vulpen - orgel vanaf medio december de mooie klanken ter ondersteuning en begeleiding van de erediensten, concerten en andere bijeenkomsten voor vele tientallen jaren weer kunnen bieden. En voor de werknemers van het orgelbouwbedrijf is het prettig te weten dat, indien nodig, er nu vrijwilligers klaar staan om hand- en spandiensten ter ondersteuning te verrichten.
