Boerenbedrijf opbouwen op zandgrond: 'Als je hier kunt boeren, dan kun je het overal'
OUDDORP - Baby Boo, Indian mix, Jack Be Little, Turkse Mutsen, Flat Striped en Red Kuri. Het zijn de namen van de pompoenen die Hans Voogd (30) teelt. Maar dat is niet het enige wat hij doet. Uit het niets een gezond bedrijf bouwen op wat grotendeels zandgrond is; het lukte hem in zo'n tien jaar tijd.
Door Lars Jacobusse
Hans Voogd is bescheiden. Hij is niet het type dat uitbundig begint te vertellen hoe prachtig zijn vak is. Pas als je de neiging hebt om maar weer eens op te stappen, komen de verhalen los. Dit is zo iemand die in tijden van schaalvergroting, automatisering en meer burn-outs dan ooit, onverstoorbaar doorploegt. Waarbij hij de menselijke maat nauwlettend in het oog houdt. Hij is niet van de groteske oplossingen en megalomane projecten. Hij is bescheiden, werkt hard en dat in harmonie met anderen en zijn omgeving.
Vriendelijke uitstraling
Op het erf scharrelen sierkipjes rond die goed in de veren zitten. Her en der staan bakken met kalebassen, een vakantiekracht is bezig om ze schoon te maken. In een grote volière lopen, zitten en vliegen prachtige vogels. Op de achtergrond geen enorme trekkers of megaloodsen, maar een gezellige woonboerderij. Halverwege het gesprek komt een cliënt van De Mèkkerstee luidruchtig en vrolijk tussenbeide. Hij vindt het wel interessant dat er iemand van de krant op bezoek is. Hij komt hier bijna iedere dag. Dit is een modern, niet-biologisch bedrijf, maar het heeft niet die uitstraling. En dat in positieve zin.
Boeren volgens eigen inzichten
Hans werkte bij een boer en besloot op een gegeven moment voor zichzelf te beginnen. Hij wilde zijn eigen inzichten op het boerenbedrijf toepassen: "de machines licht houden, goed voor de grond zorgen en er een topproduct afhalen," dat is in hoofdlijn zijn visie.
Succes is gegund
Zijn vader 'doet' in siervogels en heeft er acht hectare grond bij. "Ooit was dit een groter boerenbedrijf,. Er hebben hier koeien gestaan, maar dat was voor ik geboren werd," vertelt Hans. In 2009 begon hij voor zichzelf, om er weer een echte boerderij van te maken. Vrij uniek in deze tijd. "Je hoort niet vaak dat er nieuwe akkerbouwboerderijen ontstaan. Maar ik ben geholpen door mijn ouders, familie, vrienden, en nu inmiddels door mijn vrouw en schoonfamilie. Het is grotendeels gelukt door gunning van anderen."
Boerderij opgeknapt
Dat moge zo zijn, maar feit is dat Hans er zelf ook keihard voor heeft gewerkt en werkt. Hij bewerkt nu 40 hectare grond, waarvan hij 10 hectare ook in bezit heeft. Het zijn vijftien 'snippers' land, verspreid op en rond Ouddorp. Hij heeft kortgeleden een stuk grond met daarop oude schuren gekocht, hier hoopt hij in de toekomst zijn bedrijf te vestigen.
Boeren op de vierkante meter
Het areaal land bestaat grotendeels uit zandgrond, maar ook een klein deel kleigrond. "Dat is echt bijzonder. We hebben een stuk met schraal zand, met 400 meter verderop de zwaarste en vettigste klei die op het hele eiland te vinden is." Dat vereist boeren op de vierkante meter. "Ik heb vaak gehoord: 'als je hier kan boeren, kan je het overal'."
Unieke variatie
Het verklaart ook de grote verscheidenheid aan gewassen, iets waarmee de Ouddorper zich onderscheidt van anderen: sierfruit (kalebassen/pompoenen), sjalotten, gladiolen, Nieuw-Zeelandse spinazie (geteeld voor het zaad, dat wordt doorverkocht aan een groothandel), wintertarwe, vroege aardappels (Frieslanders en Biltstar) en suikerbieten. "Er zijn genoeg boeren die maar twee of drie gewassen hebben. Dankzij het zand waar wij op boeren hebben we allerlei bijzondere gewassen, zoals gladiolen, sjalotten en de vroege aardappelen. Deze worden allemaal met de hand opgeraapt, omdat ze anders te veel beschadigen. Al die kleine stukjes land en de verschillende gewassen passen in elk geval bij de bescheiden, kleinschalige en 'menselijke' manier waarop Hans wil boeren. En het is uniek dat je blijkbaar succesvol kunt zijn met veel variatie in producten en een bescheiden areaal grond, in een tijdperk van verregaand gespecialiseerde boerenbedrijven.
Goede prijzen, grote opbrengst
Deze zomer is het bedrijf begonnen met zoete aardappels. Een proef die goed bevallen is en waar Hans afzetkanalen voor hoopt te vinden. Voor de toekomst zou hij graag nog wat meer werk erbij willen in de winter. Nu is dat een beetje een gat, terwijl hij het in de zomer razend druk heeft. Afgelopen zomer was hij vaak 's nachts bezig om land te beregenen, met honderden buizen en de nodige pompinstallaties. Door de droogte was dat hard nodig. "Het voordeel was: de prijzen waren hoog vanwege de schaarste. Het sierfruit verkochten we voor het dubbele van vorig jaar. Omdat wij grotendeels op zandgrond telen, waar we allemaal bronnen hebben, hadden we genoeg water tot onze beschikking. Het jaar ervoor was een slecht jaar, omdat de prijzen laag waren. Dit kwam doordat alle gewassen goed groeiden en er een overschot van alles was.
Geen ramp is een ramp
"Daarom is klimaatverandering voor dit bedrijf ook niet direct een ramp, eerder een voordeel. 'Geen ramp is een ramp voor de boeren', zeg ik wel eens. Want als er niks misgaat, zijn ook de prijzen laag. En dankzij de zandgrond hebben we een redelijk stabiele watervoorziening, terwijl het gewas niet verzuipt als het hard regent."
Problemen
Waar hij zich meer zorgen over maakt, is de wetgeving wat betreft bestrijdingsmiddelen, Round-Up bijvoorbeeld. "Daar zit het welbekende glyfosaat in. We doen het allemaal netjes volgens de regels. Naar verhouding komt er veel meer Round-Up in het water terecht door toedoen van mensen die het voor op hun straten en zo gebruiken. Vroeger hadden we alleen kunstmest, nu hebben we specialistische meststoffen die we echt bij de plant zelf strooien. Veel minder schadelijk en effectiever dan vroeger. Als we dat allemaal niet meer mogen gebruiken en er is geen goed alternatief, hebben we wel een probleem."
Jonge boeren over de toekomst
Schaalvergroting, nieuwe regels voor melkveebedrijven en boeren met apps en drones. De ontwikkelingen in de agrarische sector gaan razendsnel. De komende periode vertellen jonge boeren over hun vak en de toekomst. In de tweede aflevering komt Hans Voogd aan het woord.