(KOSTER) & KERK
Bij de Remonstrantse Gemeente bestaat de functie van koster niet
SOMMELSDIJK - Het kerkgebouw van de Remonstrantse Gemeente, gelegen aan de Voorstraat, huisnummer 35 te Sommelsdijk, is als zodanig nauwelijks te herkennen. Op het kleurrijke bordje naast de statig aandoende voordeur staat in rode letters 'Remonstrantse Kerk'. Zou dit bordje er niet zijn, dan doet niets vermoeden dat achter de prachtige patriciërsgevel zich een kerk bevindt. De bovenverdieping, vroeger bewoond door de predikant, is sinds 1970 het domicilie van het echtpaar Schrier. De heer A. (Bram) Schrier is voorzitter van de kerkenraad en kerkvoogd. Naast de vele taken en werkzaamheden doet hij ook het werk van een koster, hoewel die functie bij de Remonstrantse Gemeente niet bestaat. Enthousiast informeert de heer Schrier ons uitgebreid over 'zijn' kerk.
Tekst: A.J. Nelis/Foto's: Mirjam Nelis
Spin in het web
De heer Schrier (74) was voor zijn pensionering maatschappelijk werker bij de Raad voor de Kinderbescherming. Hij is niet van het eiland afkomstig, maar door zijn huwelijk met de Flakkeese onderwijzeres (juf Wilma Polder) werd hij hier woonachtig. Vanaf 1970 bewonen hij en zijn vrouw de riante bovenverdieping van het pand Voorstraat 35. De kinderen zijn ondertussen allen 'de deur uit'. Beiden zetten zich nu volledig in voor hun kerk, niet alleen wat het gebouw betreft, maar ook qua organisatie. Sinds zijn pensionering, 13 jaar geleden, is de heer Schrier voor de Remonstrantse Gemeente als de spin in het web. Hij is blij dat hij naast zich een secretaris en penningmeester heeft, maar hij verricht alle voorkomende werkzaamheden.
De Remonstrantse Gemeente Sommelsdijk is in 1947 ontstaan uit de Vereniging van Vrijzinnig Hervormden, die in 1911 op Goeree-Overflakkee werd opgericht. Zij kerkten eerst in de Bierbrouwerij aan de Achterstraat. In 1949 werd het huidige pand gekocht. De eerste predikant was ds. J. Spijker, die van 1947 tot 1951 de gemeente diende. Tot op heden hebben 13 predikanten fulltime of parttime de gemeente gediend. Hun foto's zijn door de heer Schrier keurig aangebracht in een portrettengalerij aan de wand van kerkzaal. De huidige predikant, ds. J.F. Klijnsma, werkt nu voor 40%. Remonstrantse Gemeenten kennen leden, vrienden en belangstellenden. Leden stemmen in met de Beginselverklaring van de Remonstrantse Broederschap. Ze kunnen hiernaast ook kiezen voor het schrijven van een eigen geloofsbelijdenis. Vrienden zijn mensen die om verschillende redenen geen lid willen worden. Bijvoorbeeld omdat zij lid zijn van een andere kerk, maar zich in hun woonplaats niet thuis voelen bij een gemeente van de kerk waar zij lid van zijn. Zij hebben bijna alle rechten die leden hebben. Van leden en vrienden wordt verwacht dat zij een financiële bijdrage betalen, waarvan de hoogte afhankelijk is van het inkomen. Belangstellenden zijn welkom bij alle plaatselijke en landelijke activiteiten van Remonstranten. Zij hebben geen formele verplichtingen, maar zijn vaak geabonneerd op het kerkblad van de gemeente. De gemeente telt ongeveer 60 leden en vrienden. Dit aantal is al een aantal jaren hetzelfde. Zij zijn afkomstig van heel het eiland en eveneens van Schouwen-Duiveland. Momenteel komen er praktisch geen kerkgangers van Schouwen, omdat ze daar een eigen 'Kring Schouwen' hebben gevormd. Volgens de heer Schrier is het onder Remonstranten niet zo gebruikelijk dat men elke zondag naar de kerk komt. Op Schouwen gaan bijvoorbeeld ook mensen naar Zierikzee of Burgh-Haamstede. Daardoor zijn er in de zondagse kerkdiensten te Sommelsdijk gemiddeld zo'n 20 bezoekers. Met bijzondere diensten en als de eigen predikant voorgaat, ligt het aantal kerkgangers hoger. In Sommelsdijk is er 's zondags eens per twee weken een kerkdienst, die om 10.00 uur aanvangt. De eerste zondag van de maand gaat de eigen predikant voor. Na afloop wordt er koffie gedronken in de kerkzaal. Van september tot Pinksteren is er de andere zondagen een bijeenkomst waarbij binnen het raamwerk van een eenvoudige liturgie op ongedwongen wijze met elkaar gesproken wordt over wat men in en vanuit zijn/haar geloof bezighoudt.
Geen dogma's
In de folder waarin de Remonstrantse Gemeente zich profileert staat o.a.: In het leven van de gemeente zijn vrijmoedigheid en openheid belangrijke kenmerken. De heer Schrier verklaart: "Het grootste kenmerk van de Remonstranten is niet 'alles kan', maar er zijn geen dogma's. Geen Remonstrant zal zeggen: 'Zo is het en niet anders'. Als men lid wordt, ondertekent men de Beginselverklaring of men schrijft een eigen geloofsbelijdenis. Die bewaar je zelf, en niet de kerk. Want je belijdenis kan veranderen naarmate je ouder wordt. Er is een eigen doopformulier voor de bediening van de Heilige Doop. Er is een open avondmaalsopvatting; iedereen – oud en/of jong – mag daaraan deelnemen. Naast het huwelijk worden ook andere levensverbintenissen ingezegend. De kerkenraad bestaat naast de predikant uit nog drie leden, twee mannen en een vrouw. De kerkbode heet 'Vrijzinnige klanken'. Er is een eigen cantorij: 'Cantone'. Wekelijks wordt er gerepeteerd.
De kerkzaal
In juli 1950 is het kerkgebouw aan de Voorstraat geopend. In 1965/1966 is het kerkgebouw verbouwd en uitgebreid (de tuin in) tot een grotere kerkzaal. Er kwam toen plaats voor 135 kerkgangers. Deze uitbreiding was ingegeven door het zgn. Rotterdamse Plan 2000+ dat op Flakkee en omgeving veel onrust onder de bevolking veroorzaakte. Het plan voorzag in het bouwen van 'Grevelingenstad' op Flakkee, een stad van zo'n 500.000 inwoners, met het Rotterdamse havengebied verbonden door metro's. Het plan is nooit van de grond gekomen vanwege zwaarwegende protesten van burgers en politici. Bij deze verbouwing werd het prachtige glasraam geplaatst van de bekende beeldend kunstenaar Ger van Iersel, voorstellend 'regenboog boven water'. In diezelfde tijd werd het uit ± 1850 stammende secretaireorgel in gebruik genomen. Een juweeltje in z'n soort. Op de tafel voor in de kerkzaal ligt op een houten standaard een opengeslagen antieke Statenbijbel, een geschenk van de gebroeders Han en Rien Boomsma ter gelegenheid van de inwijding van de kerk op 2 juli 1950. Het hele jaar door zijn er exposities in de kerkzaal. Dit is ook een gevolg van een van de initiatieven van het echtpaar Schrier. Schrier en zijn vrouw exposeerden eens eigen werk van beider grote hobby 'amateurfotografie'. Dit leidde, In gesprek met Niels Snoek, beeldend kunstenaar, tot het idee om ook andere exposities in de kerkzaal te houden.
Hierdoor werden mensen naar het kerkgebouw getrokken en kreeg de gemeente zodoende meer bekendheid. Momenteel is t/m 7 november 2018 de tentoonstelling 'De Verhalenkamer' van de Bossche kunstenares Jolanda Moolenaar op de woensdagmorgens te bezichtigen.
Het koetshuis
Vanuit de kerk is het verenigingsgebouw 'Het koetshuis' te bereiken. Dit is een verbouwd en uitgebreid arbeidershuisje aan de Van Gorcumstraat, waar het een eigen ingang heeft op nr. 22. Zowel de kerkzaal als het verenigingsgebouw kunnen voor passende bijeenkomsten gehuurd worden.
Serie Koster & kerk...
Goeree-Overflakkee kent een breed spectrum aan kerken. Door de jaren heen zijn er steeds bijgekomen en bijna geen verdwenen. Eilanden-Nieuws zet van tijd tot tijd een kerk op het eiland in de spotlights. Wie komt er meestal in aanmerking om iets over de plaatselijke kerk te vertellen? De predikant, kerkvoogd of scriba. Wij kozen voor de persoon van de koster. Hoewel meestal niet op de voorgrond tredend, kent hij of zij als geen ander de plaatselijke kerk van binnen en van buiten.
