Oorlogsmonument Ooltgensplaat: Monument is geadopteerd door basisscholen
GOEREE-OVERFLAKKEE – Oorlogen zijn diep ingrijpende gebeurtenissen en laten altijd sporen na. Onder andere in de vorm van monumenten. Ook op ons eiland zijn er verschillende te vinden. In deze serie komen bekende én onbekende oorlogsmonumenten van over heel het eiland aan bod. Vandaag het vierde deel in de serie: het oorlogsmonument van Ooltgensplaat.
Door Erwin Guijt
Aan de Kerksingel in Ooltgensplaat werd al in 1945 een algemeen oorlogsmonument opgericht voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. In het streekarchief is het bouwplan voor het monument nog terug te vinden. Daaruit blijkt dat het monument in de loop van de tijd enkele veranderingen heeft ondergaan. Zo zijn er bijvoorbeeld later palen, bomen en struiken bijgekomen. De ontwerper van het eigenlijke monument is M. Goudkamp.
In de notulen van burgemeester en wethouders zijn geen verwijzingen meer te vinden naar dit monument. Toch is het al meteen na de oorlog opgericht. Oorspronkelijk was het een houten kruis, maar die is in 1955 vervangen door een stenen exemplaar. Op de natuurstenen gedenksteen staat de volgende tekst: 'GEDENK / UW VRIJHEID / EN HEN DIE DAARVOOR HUN LEVEN GAVEN'. Vier voorbeelden van hen die hun leven gaven rusten op het naastgelegen kerkhof. Dit zijn J. Kanters, P. Troost, H. den Braber en C. Pipping. Door de Oorlogsgravenstichting zijn twee stenen met ieder twee namen geplaatst.
Granaatscherf
Jan Kanters werd geboren op 8 januari 1920 te Oude-Tonge en was gehuwd met Jobje Troost. Hij werd geëvacueerd van Ooltgensplaat, waar hij toen woonde, naar Dubbeldam (bij Dordrecht). Daar is hij op 29 maart 1945 door een aantal Duitsers gefusilleerd. Ditzelfde lot trof ook landbouwer Pieter Troost. Troost kwam op 8 december 1884 ter wereld en had samen met Arendje van Dam acht kinderen. Hij werd geëvacueerd naar Dubbeldam en aldaar - samen met zijn schoonzoon Jan Kanters en landbouwer Van der Merwe uit Dubbeldam - gefusilleerd. De 17-jarige zoon Leendert moest toekijken…
De derde genoemde, Hendrik den Braber, werd geboren op 11 november 1911 te Ooltgensplaat. Hij was loswerkman, wat inhield dat hij niet in vaste dienst bij een werkgever stond. Tijdens werkzaamheden werd hij getroffen door een granaatscherf door geallieerde beschietingen vanuit Noord-Brabant. Hij werd naar het ziekenhuis te Dirksland gebracht, maar overleed daar aan zijn verwondingen op 6 december 1944.
Dwangarbeider
Het laatste slachtoffer dat begraven ligt op het kerkhof van Ooltgensplaat is landarbeider Cornelis Pipping. Hij werd geboren op 27 juni 1924 en overleed op 29 september 1945 te Vaals, wat aan de Duitse grens bij Aken ligt. Opvallend is dat dit ná het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland is. In Eilanden-Nieuws van 1955 staat dat Pipping te werk gesteld was in 'Westlarr' (Wetzlar?) en te Vaals is overleden als gevolg van een ziekte. Een mogelijke verklaring voor het feit dat hij toentertijd in die streek verkeerde kan gevonden worden in het boek 'Dwangarbeider in het Derde Rijk'. Hierin schrijft een mededwangarbeider van Pipping dat hij op de terugreis uit Duitsland in een Amerikaans 'opvangkamp' bij Aken zat waarna hij en zijn metgezellen een week later bij Vaals de grens over werden gebracht. Van daaruit reisde hij vervolgens verder Nederland in. Mogelijk is dit de reden waarom Pipping in Vaals was.
Tot slot nog interessant om te vermelden is dat het oorlogsmonument in Ooltgensplaat in schooljaar 2017-2018 is geadopteerd door OBS De Regenboog en Chr. Basisschool De Hoeksteen. Op deze manier kunnen ook kinderen en jongeren worden betrokken bij het verleden. Opdat wij niet vergeten.
Dit artikel kwam tot stand met medewerking van het Streekarchief.
Correctie
In het artikel over het Indië-monument in Goedereede stond dat het aantal Nederlandse slachtoffers "ongeveer 5000'' was. Het werkelijke aantal blijkt beduidend hoger te liggen: in totaal zijn er meer dan 6200 dodelijke slachtoffers te betreuren.
