Oorlogsmonumenten op Goeree-Overflakkee (3): Vliegeniersmonument Oude-Tonge
De Amerikaanse piloot Robert Eugene Stover sprong uit zijn vliegtuig
GOEREE-OVERFLAKKEE – Oorlogen zijn diep ingrijpende gebeurtenissen en laten altijd sporen na. Onder andere in de vorm van monumenten. Ook op ons eiland zijn er verschillende te vinden. In deze serie komen bekende én onbekende oorlogsmonumenten van over heel het eiland aan bod. Vandaag het derde deel in de serie: het monument ter nagedachtenis aan piloot Robert Eugene Stover aan de Oudelandsedijk bij Oude-Tonge.
Door Erwin Guijt
In de Tweede Wereldoorlog werd er niet alleen op de grond gevochten, maar was ook de lucht het toneel van oorlogsvoering. Duizenden vliegtuigen - van zowel geallieerde als Duitse zijde - kozen het luchtruim om met elkaar de strijd aan te gaan of bombardementen uit te voeren. Dit was natuurlijk niet zonder risico. Luchtafweergeschut en vijandelijke vliegtuigen bemoeilijkten de vlucht. De zware bommenwerpers werden dan ook vaak beschermd door wendbaardere jachtvliegtuigen.
Parachute
Een van de jachtvliegers was 1e Luitenant Robert E. Stover, geboren in 1920. Toen de oorlog uitbrak was Stover acteur in het Amerikaanse Pittsburgh. Op 8 november 1941 ging hij bij het leger in de vliegeniersopleiding. In februari 1943 werd hij uitgezonden naar Engeland. Daar maakte hij deel uit van het 62nd Flight Squadron van de 56th Fighter Group, dat gestationeerd was op vliegveld Halesworth in Suffolk.
Zijn taak op 30 juli 1943 was het begeleiden van Amerikaanse B-17-bommenwerpers op de terugweg van Duitsland naar Engeland. Bij Dordrecht raakt hij in gevecht met een Duitse jager. Het is een gevecht dat hij niet zal overleven. Rond 10.30 uur wordt zijn vliegtuig op 7000 meter hoogte neergeschoten. In Den Bommel zien getuigen een voorwerp uit een vliegtuig vallen. Stover kon het toestel tijdig verlaten, maar waarschijnlijk is de parachute niet opengegaan en hij komt alsnog om. Hij wordt begraven op de begraafplaats van Den Bommel op 2 augustus 1943.
Na de oorlog wordt het stoffelijk overschot van Stover overgebracht naar de Ardennes Cemetery in Belgie. Op de oude begraafplaats in Den Bommel is er nog een herinnering aan zijn vroegere graf. Pijnlijk is dat de moeder van de omgekomen piloot nooit heeft geweten dat haar zoon is omgekomen. Tijdens zijn vermissing was zij ernstig ziek, waardoor men liever wilde wachten met het vertellen van het slechte nieuws tot zij was opgeknapt. Helaas overlijdt zij echter in het ziekbed, dus zover is het nooit gekomen.
Verwrongen propeller
In 2007 wordt tijdens het vergraven van een watergang langs de Oudelandselijk nabij Oude-Tonge het vliegtuig, een Republic P-47C Thunderbolt, van Stover gevonden. Twee jaar later (mei 2009) komt er op exact dezelfde plaats een monument. Dit op initiatief van de gebroeders Van Kempen, die destijds het vliegtuig zagen neerstorten, en Dennis Notenboom van Stichting WO2GO. Zij waren dan ook aanwezig bij de opening van het monument, op het met riet omzoomde schiereilandje.
Aan de Oudelandsedijk is er een informatiebord geplaatst met daarop enige tekst en uitleg. Het daadwerkelijke monument bestaat uit een natuurstenen sokkel met daarop de verwrongen propeller van Stovers vliegtuig. Op de sokkel staat het volgende: 'HE GAVE HIS LIFE / HEARD NOT THE FIRING CEASE / IT WAS HIS FINAL SACRIFICE / FOR PEACE'.
Purple heart
De Amerikaanse piloot was drager van twee militaire onderscheidingen. Wegens verdienstelijke presentatie tijdens deelname aan een luchtvlucht ontving Stover de Air Medal. Daarnaast kreeg hij ook het Purple Heart, dat wordt uitgereikt namens de president van de Verenigde Staten aan gewonde of gedode militairen. Deze is in totaal bijna twee miljoen keer uitgereikt, waaronder meer dan de helft tijdens of kort na de Tweede Wereldoorlog.
Het vliegtuig van Stover is een van tientallen vliegtuigen die op het eiland of in de wateren daaromheen terecht kwamen. Met daarin veelal jonge mensen die het leven gaven voor onze vrijheid. Dit monument op de plek des onheils vertelt dit verhaal. Opdat wij niet vergeten.
Dit artikel kwam tot stand met medewerking van het streekarchief Goeree-Overflakkee.