Het zwaard van de woestijn
Eerder uitgegeven in 1965 onder de titel 'The six days of Yad Mordechai' door het Yad Mordechai Museum. Dit boek is een bewerking van het boek van Margaret Larkin door Sandor van Leeuwen.
Dit waargebeurde verhaal van honderd Joodse boeren die tweeduizend Egyptische soldaten tegenhielden. Niet alleen waargebeurd, maar ook een ontroerend verhaal van een wanhopig gevecht voor land en leven.
Uit het 'Woord vooraf' van Sandor van Leeuwen het volgende:
'Wat is Yad Mordechai? Een prachtige kibboets met nota bene Hollandse koeien. Een lust voor het oog.' Sandor werd tijdens zijn bezoek getroffen – niet alleen door de vertrouwde koeienkoppen en prachtig paars bloeiende bomen, maar ook de felgele bloemen aan een cactus naast het monument ter herdenking aan de strijd in 1948. Wel schitterend, maar met een scherpe kant. Als u de geschiedenis van deze kibboets leest, zult u dit beeld begrijpen.
Omdat het boek van ruim vijftig jaar geleden wat ouderwets van stijl was, maar wel een goed klinkend verhaal, heeft Sandor een begin gemaakt met de vertaling. En het resultaat is dit boek geworden. Voor ons zijn niet alle begrippen duidelijk, maar dit is ondervangen door een woordenlijst op pag. 254-256.
Eerlijkheidshalve moet gezegd worden dat het boek meer dan een vertaling is geworden, zinnen zijn weggelaten, toegevoegd en veranderd. Toch blijft het verhaal van Yad Mordechai de moeite van het vertellen waard. Waarom? Omdat het een verhaal is van hoop. Een verhaal ook van moed.
We moeten Kibboets Yad Mordechai plaatsen in de Negev-woestijn, ongeveer anderhalve kilometer ten noorden van de Gazastrook. Juist die ligging zou het terrein in een slagveld veranderen. Deze nederzetting ligt aan de hoofdweg richting Tel Aviv. In de Onafhankelijkheidsoorlog in 1948 kreeg deze nederzetting als eerste te maken met het binnenvallende Egyptische leger.
Waarom zoveel aandacht aan deze kibboets? Op andere plaatse hebben veel meer mensen gevochten en werden soms langer belegerd. Al begreep men dat in die tijd nog niet, de militaire en politieke betekenis van deze strijd zou groot zijn.
Op 19 en 20 mei werd zij meermalen door de Egyptische troepen aangevallen en bestookt. Toch konden zij de kibboets niet innemen.
Op 23 mei deden de Egyptenaren een laatste aanval en het gelukte hen een deel van Yad Mordechai in te nemen. Toen trokken de Israëlisch verdedigers zich terug. Op 24 mei viel uiteindelijk deze kibboets in Egyptische handen, na een urenlang bombardement op de ontruimde kibboets.
Het boek ontleent zijn titel aan een tekst uit Klaagliederen 5:9 : 'Wij moeten ons brood met gevaar onzes levens halen, vanwege het zwaard der woestijn.'
Momenteel is het onvoorstelbaar dat daar zo hard gevochten is. De sfeer is zo zoet als de honing waar de kibboets vandaag beroemd om is.
Maar de gevallen watertoren laat er geen twijfel over bestaan: hier vlogen Egyptische granaten in het rond. En wie ooit daar in de buurt komt en de trappen bij het monument afloopt, ziet in de verte luchtballonnen hangen. Wat betekent dat? Vanuit die ballonnen monitort het Israëlitische leger de nabijgelegen Gazastrook. Zeventig jaar na de stichting van de staat Israël hangt er nog steeds een zwaard boven de woestijn.
Een kleine impressie hoe het boek is samengesteld:
Bracha was net zo bang als iedereen, maar ze liep rustig door het gangpad langs de twee rijen planken. 'Rustig! Rustig! De schuilkelder houdt het! We zijn veilig. Rustig nu!' Een hysterisch meisje kreeg een klap. Een ander kreeg een moederlijke knuffel. Geleidelijk keerde de rust terug. Iedereen dacht: Zal de volgende ons treffen? Zal ik, na alle ellende van Bergen-Belsen, hier in dit hol sterven?'
Een boek dat de ellende van het beleg op een realistische, maar indringende wijze beschrijft.
Het leest als een roman, maar wel een roman met een rouwrand. Wie meer wil weten van kibboets Yad Mordechai, kan zijn/haar hart ophalen. Maar u moet wel tegen bepaalde gruwelen opgewassen zijn. Neem en lees!
Het zwaard van de woestijn', de slag om kibboets Yad Mordechai, door Margaret Larkin en Sandor van Leeuwen, een uitgave van Den Hertog, onder ISBN nr. 9. 789. 033.128. 998 en kost € 17,50.