KOSTER & KERK

Koster F. Albregts van de Chr. Geref. Kerk te Middelharnis:

"Het kosterschap heeft iets bekoorlijks, zeker met bijzondere diensten"

MIDDELHARNIS. Vanaf de wand in de kerkenraadskamer blikken de ingelijste oud-predikanten van de Christelijke Gereformeerde Kerk te Middelharnis op ons neer. Koster F. Albregts (72) heeft ze vanaf ds. N. de Jong (1946–1952) gekend. Uit het gesprek dat volgt blijkt dat we een koster voor ons hebben met kennis van de geschiedenis van zijn kerk. Om een en ander nog wat uitgebreider na te kunnen gaan, krijgen we het prachtige jubileumboekje "Na 40 jaar" – '1931 9 maart 1971. De Herder, de herders en de schapen tijdens het 40-jarig bestaan van de Chr. Geref. Kerk te Middelharnis' ter lezing van hem mee. Een boek dat waarschijnlijk in elk Christelijk Gereformeerd gezin op Goeree-Overflakkee in de boekenkast prijkt. Zeer lezenswaardig, niet in het minst vanwege de preken, één van elke oud-predikant. We putten voor dit artikel af en toe hieruit.

Tekst A.J. Nelis/Foto's Mirjam Nelis

Geschiedenis van de kerk

De eerste predikant van de fotogalerij in de kerkenraadskamer geeft gelijk ook aan waar zijn kerk uit is voortgekomen, verklaart Albregts. We kijken nog eens extra goed naar het portret en zien een afbeelding van ds. G. van Velzen, Gereformeerd predikant te Middelharnis van 1914 tot 1928. Hij werd ook wel 'de oude knecht van Flakkee' genoemd. Ds. Van Velzen was dus niet de eerste predikant van de Chr. Geref. Kerk te Middelharnis, maar wegens de hoogachting voor zijn Schriftuurlijk bevindelijke prediking werd hij door de stichters van de Chr. Geref. Kerk alhier als hun geestelijke vader beschouwd. Na zijn vertrek in 1928 namen de spanningen rond de leer en levensopvatting binnen de Gereformeerde Kerk toe. In november 1930 verbraken vier ouderlingen en een diaken de band met de Gereformeerde Kerk. Tientallen leden volgden hun voorbeeld. Er werden nu samenkomsten belegd waarin predikanten van de Chr. Geref. Kerk, o.a. prof. G. Wisse voorgingen. Er werd in die tijd samengekomen in café 'Havenzicht' op het Vingerling en later in café 'De Harmonie' aan de Langeweg te Sommelsdijk. Uiteindelijk werd officieel op 9 maart 1931 de Chr. Geref. Kerk te Middelharnis geïnstitueerd. Albregts verhaalt van wonderlijke leidingen rond (ver)krijgen van de grond voor de bouw van de huidige kerk.

Momenteel telt de gemeente 476 leden. De beide zondagse kerkdiensten (9.30 uur en 18.00 uur) worden bezocht door gemiddeld zo'n 350–400 kerkgangers. Er is niet zoveel verschil tussen de opkomst in de morgen- en avonddienst. De huidige predikant, ds. G.R. Procee, dient de gemeente vanaf 2011. Albrechts spreekt met onverholen blijdschap van een getrouwe opkomst. De Chr. Geref. Kerk van Middelharnis heeft een streekfunctie. De kerkgangers komen uit de wijde omgeving, zoals onder andere uit Rockanje, Dirksland, Melissant, Klundert, Nieuwe-Tonge en Hellevoetsluis. Een enkele keer zijn er in de zomer gasten van elders, bijvoorbeeld mensen die met hun jacht de haven van Middelharnis aandeden. Als zij naar het liedboek vragen, geeft de koster hen de GBS Bijbel. De Gemeente te Middelharnis behoort tot de behoudende vleugel binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken rond het blad 'Bewaar het Pand'.

De koster

Albrechts is geboren en getogen in de kerk, die hem lief is. Hij vertelt: "Opa was ouderling in de Hervormde Kerk van Middelharnis. Mijn vader is via zijn vrouw (uit fam. Van der Laan) in de Chr. Geref. Kerk terecht gekomen. Hij was hier zelfs nog enkele jaren ouderling. Ik ben eigenlijk in de geleidelijke weg koster geworden. Ik had mijn plaats in de kerk op de galerij. Mij werd gevraagd daar te collecteren. Van het een kwam het ander. Men vroeg mij of ik hulpkoster wilde worden, zodat de koster af en toe een vrije zondag had. Toen de vorige koster ermee stopte, werd ik aangezocht, zo op de manier van: de kerkenraad zou het fijn vinden als jij, enz. Ik doe het nu al jaren geheel vrijwillig en met genoegen! Het kosterschap heeft iets bekoorlijks, zeker met bijzondere diensten zoals een doopdienst. Je hebt contact met de ouders. Zeker als ze voor de eerste keer komen, stel ik ze op hun gemak en zorg ervoor dat alles goed verloopt. Als koster ben je meer betrokken bij zo'n plechtigheid dan de gemiddelde kerkganger. Het spreekt mij altijd aan: Er mogen nog kinderen geboren worden op het erf van de kerk. De Heilige Doop mag bediend worden van geslacht op geslacht, teken van Gods verbondstrouw!' Vaak zijn de ouders en de dopeling nog in de verte familie van Albregts. Hij zegt lachend: "Als ik 's zondags in de kerk rondkijk, dan is bijna iedereen nog familie van me!" Wellicht daarom gaat het er onderling gemoedelijk naar toe tussen kerkgang(st)ers en koster. Hij heeft leren omgaan met opmerkingen als "'t is te koud!" of "'t is te warm!" en "'t tocht!" Evenals met de dominee en kerkenraadsleden heeft Albregts ook met de organisten een goede band. Er zijn er vijf, ieder met een eigen stijl. Bij het uitgaan van de dienst vraagt men hem wel eens: "Wie heeft er gespeeld?" Steevast is zijn antwoord dan: "Dat heb je zelf ook wel gehoord!" En dat blijkt dan zo te zijn. De koster kent zijn mensen!

Veilig gevoel

De kerk heeft op eigen grond geen gelegenheid tot parkeren. Er is echter genoeg ruimte in de straten rondom het kerkgebouw. Dit geeft in de regel geen problemen. De auto van de koster staat wel geparkeerd bij de ingang. Mocht er iemand onwel worden, dan wordt hij/zij zo nodig door de koster thuisgebracht. Iedere dienst zijn een aantal vrijwillige BHV'ers aanwezig. Meestal zijn er ook twee artsen in de kerk, leden van de gemeente.

Kerkgebouw

Het kerkgebouw dat uit 1931 dateert en in 1935 onder dominee Laman is vergroot tot de huidige omvang, is in 1963 grondig gerestaureerd. Anno 2018 zijn echter wel een aantal ingrijpende veranderingen nodig. Tijdens een rondleiding door het kerkgebouw wijst de koster ons aan waar bijvoorbeeld een ruimte voor rolstoelen gecreëerd zou kunnen worden. Tijdens de watersnoodramp in februari 1953 heeft het zoute water in de kerk een hoogte van 1 meter bereikt. De schadelijke invloed hiervan is nog te zien aan de plekken op de muren. In het plan voor renovatie is ook opgenomen om de huidige luifel voor de hoofdingang te laten vervallen en daarvoor in de plaats een entree in oude stijl aan te brengen met dezelfde boogramen als in de voorgevel. De luifel trekt hangjongeren aan, die af en toe voor ongemak en vernielingen zorgen, zoals kauwgum in het deurslot en een gebroken ruit.

Het Leeflang-orgel dateert uit 1962. Het verving toen het klein elektro-pneumatisch Leeflang-orgel uit 1948. Tijdens zijn rondleiding vertelt Albregts honderduit over alle bijzonderheden van zìjn kerk. Bij ons vertrek overhandigt hij ons nog twee Kerkboekjes, één voor jeugd van -16 jaar en één voor -12 jaar, uitgegeven in eigen beheer. Deze boekjes liggen bij de hoofdingang en kunnen meegenomen worden om te gebruiken. Ze dienen om de concentratie van de kinderen en jongeren te bevorderen en een gesprek over de dienst op gang te brengen. Laatstgenoemde zaken gaven òns deze avond geen moeite met zo'n boeiende verteller!