Raad en Daad
Het zeeploze tijdperk
Hoe konden onze voorouders leven zonder zeep?
Is alleen maar zeep bepalend voor de zindelijkheid? De Romeinen maakten gebruik van badhuizen om zich te baden. De Egyptenaren wasten zich - al duizenden jaren voor het ontstaan van Rome - meermalen per dag. De Joodse wetten schreven tal van rituele wassingen voor en in de Bijbel is vaak sprake van washuis en wasman, die 't reinigen van kleding in stromend water verzorgde. Zonodig werd vuile kledij opgekookt met soda of plantenas. In de Oudheid waste men de gesponnen en geweven wollen kleding in soda, urine en vollersaarde met as, of een aftreksel van looghoudende planten. In Mesopotamië baadde men in palmolie of castorolie en waste men kleding met soda, potas, hars en zout. Bij de oude Grieken heette de zeep nog 'nitron' en dat bestond uit potas, kaf en puimsteen. Galliërs en Germanen wisten door het koken van dierlijke vetten met de as van beukenhout of verbrand zeewier een wasmiddel te bereiden. De echte zeep werd ons zo'n zes eeuwen voor het begin van onze jaartelling reeds gebracht door de Feniciërs. Deze 'sapo' bestond uit een mengsel van beukenas met kaliumzouten en schapenvet. Dit maakte het vuil los dat met water werd verwijderd. Vandaar dat onze Germaanse voorvaderen hun handen reeds met deze zeep konden wassen, toen andere volkeren zich nog moesten behelpen met zgn. Sardinische aarde, lupinen, en extracten van diverse loodhoudende planten die een reinigende werking bezaten. Ze baadden niet zo uitvoerig als wij, maar niemand zag daar iets ongezonds in. Sterker nog, men heeft nu pas door dat een te veelvuldig gebruik van zeep leidt tot uitdroging van de huid, waardoor die haar elasticiteit verliest en er kloven in kunnen ontstaan. Het duurde nog tot het begin van de l9e eeuw alvorens onze voorouders synthetische wasmiddelen konden fabriceren. Maar met sommige fabricaten is 't oppassen. Rechtstreeks contact met dergelijke producten kan wel eens veel schadelijker voor onze huid zijn, dan met die echte ouderwetse groene zeep.
't Betere dekbed
Wat is beter voor iemand die bronchitis heeft, een donzen of een synthetisch dekbed?
Altijd een donzen dekbed, zeker voor zieke mensen. Synthetisch broeit teveel. Dons laat lucht door, zodat de patiënt minder zweet en zijn lichaamswarmte kwijt kan zonder het dekbed van zich af te gooien. En dan zo mogelijk 't beste, namelijk 'zuiver dons' (98%), want alleen 'dons' (zonder meer) is een geoorloofde aanduiding voor tenminste 65% dons en maximaal 35% veertjes. Het opschrift 'halfdons'' is voorgeschreven als er hooguit 15% dons in het dekbed voorkomt en de rest van de vulling uit veertjes e.d. bestaat.
Phalaenopsis
Mijn witte phalaenopsis heeft lang gebloeid, maar wordt nu geleidelijk minder. Als de bloemen verwelkt zijn, moet ik dan de steel tot onderaan afknippen, of maar afwachten wat er gebeurt?
De bloeitijd van deze kamerplant valt tussen februari en oktober en het is dus niet onlogisch dat ze nu even stopt. Of de stengel moet worden afgeknipt, hangt samen met de toestand: is ze duidelijk verhout, dan zijn er geen nieuwe bloemen aan te verwachten, maar is ze nog sappig, laat haar dan maar rustig staan op een koele plek. Van belang is verder dat u zodanig water geeft dat de potgrond niet meer dan juist vochtig aanvoelt, en dat bij ongeveer 16ºC.
Nootzaak
Hoe kan ik pas geraapte walnoten drogen?
Walnoten kunnen geoogst worden ongeveer vanaf eind september. U kunt het beschimmelen van walnoten voorkomen door ze midden in een laag droog zand te leggen, maar na een half jaar worden ze al ranzig. Ze moeten wel kurkdroog zijn alvorens ze in 't zand worden gelegd.