Ds. J.C. Breugem neemt afscheid van Hervormde Gemeente te Sommelsdijk
"De secularisatie neemt toe, de kerkelijke trouw vermindert"
SOMMELSDIJK - Op D.V. zondag 8 juli a.s. hoopt ds. J.C. Breugem afscheid te nemen van de Hervormde Gemeente te Sommelsdijk wegens vertrek naar Boven-Hardinxveld. Ruim zes jaren diende hij deze gemeente als herder en leraar. In een afscheidsinterview geeft ds. Breugem een terugblik op zijn leven en werk vóór zijn predikantschap en vertelt daarna over zijn ambtelijke loopbaan. Plaats van samenkomst was de eeuwenoude dorpskerk aan het Marktveld.
Door A.J. Nelis
Als wij die afgesproken vrijdagmiddag de klink van de zware kerkdeur optillen, klinken heldere kinderstemmen ons tegemoet. Binnen ontmoeten we ds. Breugem te midden van aan aantal jongens en meiden van de openbare basisschool J.C. van Gent. Ze zijn samen met de docente godsdienst en een ouder op excursie in het kerkgebouw. Als ze afscheid nemen horen we de docente de dominee hartelijk bedanken. "En vooral dat u ze ook iets over God verteld hebt" zegt ze nog eens met nadruk. De dominee neemt deze dankwoorden met een glimlach in ontvangst en verzekert haar dat het daar juist om gaat. Hierna gaat hij ons voor naar de kerkenraadskamer en nemen we tegenover elkaar plaats in een van de robuuste zetels. Het vraaggesprek kan beginnen.
Levensloop in vogelvlucht
De wieg van ds. Breugem (44 jr.) stond in Berkel en Rodenrijs, een dorpje boven de stad Rotterdam. Zijn ouders hadden daar een tuindersbedrijf, waarop hij al op jonge leeftijd meewerkte vanwege de toenmalige crisis in de tuinbouw. Zijn ouders waren klassiek Hervormd en konden daarom vanwege een andere prediking helaas niet in hun woonplaats ter kerk gaan. Zij leefden hun kinderen voor dat dit een stuk nood was: "we kerken wel een aantal kerken verder, maar we horen hier in Berkel en Rodenrijs. Deze zienswijze is nog steeds ds. Breugems overtuiging ten aanzien van het kerkelijk leven. Je kerkt als het enigszins mogelijk is, daar waar je woont! Hij leerde hiervan als eenling zijn weg te zoeken in een andersdenkende wereld. Na de lagere school volgde hij voortgezet onderwijs in Rotterdam. Iedere dag 16 km op de fiets heen en 16 km terug! Na het behalen van zijn havodiploma volgde hij een opleiding aan de agrarische hogeschool te Boskoop en later aan de universiteit van Wageningen. Na deze studies met succes te hebben afgerond werd hij projectleider bij de gemeente Rotterdam. Na zijn huwelijk vestigde het gezin zich in Delft, waar ds. Breugem een aantal jaren kerkenraadslid was.
Predikant
Als kleine jongen schijnt ds. Breugem al gezegd te hebben: "Later word ik dominee!" Aanvankelijk leek het daar echter helemaal niet op. In zijn puberteitsjaren kwam er een crisis in zijn denken over geestelijk leven en haakte hij bijna af van God en de kerk. Maar God liet hem niet los en trok hem terug! Er kwam een kentering, hij ging op zoek naar de ware zin van het leven en vond de weg terug naar God. Al tijdens zijn studie in Wageningen die hij wel afrondde, vroeg hij zich af of deze richting wel de weg voor hem was. God ging hem door Zijn Woord steeds meer trekken naar het predikambt, hoewel hij zich daar ten enenmale ongeschikt voor achtte. Met veel schroom werd dan ook de studie theologie in deeltijd te Utrecht opgenomen en na zeven jaar met goed gevolg afgerond. Zijn eerste gemeente werd Goudswaard, waar hij op woensdag 5 september 2007 als predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk (PKN) werd bevestigd. Terugziend op de weg naar het predikantschap zegt ds. Breugem in verwondering: "Niet wat bewoog mij, maar Wie bewoog mij hiertoe?"
Eerste gemeente, eerste liefde
Deze bekende uitspraak gaat ook ten volle op voor ds. Breugem en de Hervormde Gemeente te Goudswaard. Goudswaard is een betrekkelijk kleine gemeenschap waarvan de inwoners erg betrokken zijn op elkaar. De kerkelijke gemeente was een hechte, zeer op het Woord gerichte gemeente, waarvan de leden trouw twee keer ter kerk kwamen. Een gemeente met een bevindelijke inslag, maar wat minder gericht op niet-kerkelijken. In eerste instantie moest men wat wennen aan de Woordbediening van ds. Breugem, maar geleidelijk aan vond deze toch meer waardering. Er waren goede contacten met onkerkelijke dorpsgenoten, maar ook met de leden van andere gemeentes op het dorp, de Gereformeerde Gemeente en de Gereformeerde Gemeente in Nederland. Het was voor ds. Breugem een bijzondere tijd met veel omgang met de jeugd van de gemeente, waarvan hij zich mooie dingen herinnert. Nog steeds voelt het als een soort thuiskomen als hij in zijn eerste gemeente voorgaat in een eredienst.
Sommelsdijk
Toen ds. Breugem in mei 2012 predikant in Sommelsdijk werd, was Flakkee voor hem niet helemaal onbekend. Tijdens zijn studie was hij een tijd pastoraal medewerker in Hervormd Oude Tonge en zijn leervicariaat vervulde hij in Ooltgensplaat. De aard van de bevolking van de Hoeksche Waard verschilt nogal met die van Flakkee. Ds. Breugem merkte dit ook in zijn tweede gemeente, die beduidend groter was. Sommelsdijk is in haar kern een gemoedelijke gemeente met een inslag van 'doe maar gewoon.' Dat heeft ook invloed op de manier waarop men het geloof beleeft en uit. De hoogtes en dieptes liggen minder ver uit elkaar. Leer en leven lijken soms verder uit elkaar te liggen. In mijn prediking heb ik daaraan aandacht willen besteden. Het woord dat ik verkondig komt recht uit mijn hart en wil een profetisch licht op onze levens en deze tijd werpen.
Met enige zorg ziet ds. Breugem het kerkelijk landschap veranderen. De secularisatie neemt toe, men hecht minder aan uiterlijkheden, de kerkelijke trouw vermindert, de kennis van het Woord neemt schrikbarend af. Dit alles gaat ook de gemeente van Sommelsdijk niet voorbij. Toch mag de dominee ook spreken van positieve zaken. Er is door prediking en pastoraat een nauwe band met veel mensen binnen de gemeente ontstaan. Aangrijpende sterfgevallen en getuigenissen van jongeren en (zeer) ouderen blijven in zijn herinnering voortleven.
Op onze vraag of het moeilijk is om de gemeente van Sommelsdijk los te moeten laten, is het antwoord tweeledig. Enerzijds voelt hij het als een losscheuren van de gemeente waar hij pastoraal zoveel heeft mogen ervaren. Er zijn vriendschapsbanden gevallen, die blijven. Voor de kinderen is het echter dramatisch, ervaart ds. Breugem. Anderzijds was de roeping zo duidelijk en krachtig dat hij zeker mocht weten dat dit de weg is. De Hervormde Gemeente te Boven-Hardinxveld is hem niet geheel onbekend. Ook daar heeft hij eerder pastoraal werk verricht.
Zoals gezegd heeft ds. Breugem voor de toekomst van de kerk in het algemeen best wel zorgen. De ontwikkelingen in de samenleving zijn ook in de kerk terug te vinden. De toekomst van de kerk ligt echter in de handen van de Koning van de kerk. Dit ontslaat kerkenraden en predikanten echter niet van de dure plicht te waken over de Bijbelse beginselen. Dominee ziet geen heil in allerlei vernieuwingen waarmee men soms komt om de mensen erbij te houden. Hij citeert een gezegde dat luidt: wie met de tijdgeest trouwt is spoedig weduwe. Voor de Kerk geldt: u bent het zout van de aarde en het licht van de wereld. Het is Bijbelser om van een contrastgemeenschap te spreken. Daarbij is het van groot belang om te spreken in een verstaanbare en hedendaagse taal. Met Pinksteren horen de mensen in hun eigen taal over de grote werken van God spreken.
Laatste woorden
Wij vroegen ds. Breugem wat hij als laatste afscheidswoord aan de gemeente zou willen meegeven. De tekst voor de afscheidspreek ging hij niet verklappen, maar wel zou hij de vijfvoudige boodschap uit 1 Petrus 5 : 6 t/m 11 willen doorgeven met als kernwoorden: overgave, waakzaamheid, broederschap, trouw en genade, lofprijzing Gods.