Oud & Wijs: Leentje Tanis-Redert: "Een groot gezin is heel gezellig, maar je bent wel altijd bezig."
Volgens het CBS bestaat een gemiddeld Nederlands gezin tegenwoordig uit 1,7 kinderen. Dat was vroeger wel anders. Leentje Tanis-Redert uit Goedereede (1926) is moeder van een groot gezin. Samen met haar man Gerrit, die 12 jaar geleden overleed, kreeg ze acht kinderen, zes meisjes en twee jongens: Jan, Gerda, Janneke, Bram, Lineke, Pia, Josien en Margriet. "Bij de buren, toen het enige andere huis aan Het Dijkje op het Havenhoofd, hadden ze er ook acht. Dat waren zes jongens en twee meisjes, net andersom. Een groot gezin is heel gezellig, maar je bent wel altijd bezig. Voor een baan buitenshuis, zoals veel vrouwen nu doen, zou ik geen tijd gehad hebben!"
Tekst en foto: Pauline Hof
Eigenlijk wist Leentje al als klein meisje, dat ze graag moeder wilde worden. "Ik keek graag in een kinderwagen, en nog! Ik vind baby's zo leuk, vooral als ze naar je lachen." Ze heeft nu 30 kleinkinderen en alweer 60 achterkleinkinderen, met nog twee onderweg. Haar man, Gerrit Tanis, die door velen Gert genoemd werd, leerde Leentje kennen op de lagere school op het Havenhoofd, waar ze met haar ouders woonde. "Gert zat bij mij in de klas. Ik zat in de eerste bank, hij in een van de achterste. Dan zaten we een beetje naar elkaar te loeren." Pas toen ze wat ouder werden, was het echt aan. Ze trouwden begin oktober 1946, vlak na de oorlog. "Het was een moeilijke tijd. Een paar weken na ons trouwen moest hij als militair naar Indië. Dat was toen echt heel ver weg. Je had nog geen telefoon. Je moest het doen met brieven. Hij is uiteindelijk 38 maanden weggebleven."
Wasgoed
Toen Gert uit Indië kwam, kreeg het stel een eigen huisje op het Havenhoofd, aan Het Dijkje. Het was erg klein, een kamer en een keuken, maar ze waren er heel blij mee. "Mijn moeder zei altijd: "Er passen vele makke schapen in een hok." Dat is ook zo. We hebben daar met alle acht kinderen gewoond. In de jaren '60 verhuisden we naar het oude huis van mijn schoonouders een stukje verderop, aan het Duinroosplein. Toen zaten we echt gunstig! We hadden daar wel vijf slaapkamers, een douche en een toilet en een grote keuken, een heerlijk huis." Gert werkte als visser, dus Leentje zorgde door de week in haar eentje voor de kinderen. Buitenstaanders vonden haar flink. "Ik was zelf de jongste uit een gezin van zes, mijn man uit een gezin van acht. Ik vond het gewoon. Ik had natuurlijk ook niet direct acht kinderen. Je groeit erin. Ze kwamen allemaal wel kort op elkaar. De oudste, Jan, is van 1951. Margriet de jongste van 1965." Het was een druk bestaan. Geen van haar kinderen kreeg papieren luiers. Alles werd gewassen en gespoeld in de houten wastobbe. Ze deed haar best. Soms zeiden ze over haar lakens, dat ze zó wit waren, dat ze zeer deden aan je ogen! Als haar man op vrijdag van zee kwam, dan had hij een rieten mand met wasgoed bij zich. Later gingen ook beide zoons varen. "Gelukkig had ik meer ketelpakken, zodat ik er niet voor hoefde te zorgen, dat alles weer schoon was, als ze weer vertrokken. Daar had ik dan een week de tijd voor."
Consequent
Gezinnen zijn vandaag de dag kleiner, maar dat is ook druk, vindt Leentje. "De tijd vraagt meer. Allereerst werken tegenwoordig meestal beide ouders. Kinderen zitten in één gezin vaak op verschillende scholen, ook verder weg. Ik had ze allemaal op school in de buurt. De scholen vragen ook veel meer aan ouders om te helpen met van alles. Dat was vroeger niet. De kinderen moeten nu ook meer: sporten, clubjes, vakanties. Ouders zijn doorlopend met hun kinderen onderweg." Leentje lacht: "Ik ken baby's die, voordat ze één jaar worden, al drie keer in een vliegtuig hebben gezeten. Dat was in onze tijd toch helemaal niet?" Maar dat trekt wel een wissel op de kinderen en op de ouders, denkt ze. Die zijn ook moe aan het eind van de dag en daardoor vaak minder consequent. "Eerlijk is eerlijk, ik had heel zoete kinderen. Ik was altijd thuis. Bij ons draaide het om orde, rust en regelmaat. Nee was nee en ja is ja. Ik haalde Bram rustig uit de duinen, als hij daar aan het voetballen was en ik vond dat hij moest leren. Toen hij slaagde voor de visserijschool, grapten zijn zussen dat ik het had gedaan. Natuurlijk gingen we wel eens een dagje weg. Maar eigenlijk pas later, in de jaren '70, tijdens de vakantie. Dat was me wat, met z'n allen in de stationcar naar het Dolfinarium. Toen kon dat nog met zoveel in een auto."
Gezellig
Dat je met een groot gezin altijd bezig bent, beaamt Leentje van Jans van Bram. "Nu hoor ik de buurman, die ook vist, op vrijdagmiddag wel eens het gras maaien. Voor Gert was dat vroeger ondenkbaar. Op vrijdagmiddag was hij aan boord onderhoud aan het doen: verven of netten maken. Net als op zaterdag. Gert zat ook in de kerkenraad. Hij was veel weg." Stapels verstelwerk ging er door haar handen. Ze moet in haar leven ook flink wat aardappels geschild hebben. Leentje benadrukt, dat een groot gezin ook heel gezellig is. Er werd in huize Tanis veel gezongen. Geen wonder, met acht kinderen heb je je eigen 'Sound of Music' in huis. "We zongen altijd tijdens de afwas, kinderversjes, maar ook de psalmen die ze moesten leren voor school. We hadden ook een orgel waar veel op gespeeld werd."
Bezoek
Het was lastig voor haar moederhart, toen de laatste het huis uit ging. Margriet trouwde en verhuisde naar Nunspeet. Het was wel heel stil in huis. Ze kon haar ei niet echt meer kwijt. Reden om toen actiever te worden in het verenigingsleven. Nog steeds verveelt Leentje zich niet. Ze puzzelt graag en ze leest veel, sowieso veel kranten, wekelijks zeker zo'n tien exemplaren. Ze krijgt natuurlijk ook regelmatig bezoek. Van haar acht kinderen wonen er nog maar drie op Goeree-Overflakkee: de twee jongens, Jan en Bram, in Stellendam en Janneke in Middelharnis. "De kinderen die in de buurt wonen, komen natuurlijk vaker aan dan de kinderen die verder weg zitten. Dat is logisch, maar we zien elkaar wel, hoor! Ik vind het ook fijn dat ze het onderling goed met elkaar kunnen vinden. Eens per jaar hebben ze een 'broers en zussendag'. Dan gaan ze wat leuks doen. Elk jaar is het ergens anders en wordt het door een ander georganiseerd. Op mijn verjaardag zie ik ze allemaal tegelijk. Dat vieren we dan vaak in de Ark of in een zaaltje, want dat is nu wel een erg grote club voor thuis!"
Zelfstandig
Leentje lacht veel en krijgt bij het ophalen van de herinneringen aan haar drukke gezin vaak twinkelende ogen. Ouder worden valt niet altijd mee. "Niet klagen, maar dragen. Het is niet anders. Maar het is toch een wonder dat ik nog gewoon zelfstandig kan wonen, met maar een klein beetje hulp? Met mijn rollator red ik me prima in huis. Af en toen denk ik wel, ik zou eigenlijk een nieuw hoofd moeten kopen, want soms ben ik een beetje duizelig. Maar wat wil je? Ik ben 92."
Voor de serie Oud & Wijs bezoekt Pauline Hof senioren, die met hun levenservaring hun licht laten schijnen op actuele zaken. In de vierde aflevering: mevrouw Leentje Tanis-Redert uit Goedereede.