In 1967 had 1 op de 59 Nederlanders een auto

Zandpadgarage

De nieuwe locatie werd het Zandpad in Middelharnis, naast de gasfabriek. Dit overigens niet nadat het gemeentebestuur de toezegging deed om het smalle zandpad te verbeteren door afgraving van de in onbruik geraakte Lijnbaan.

De nieuwe garage, ontworpen door gemeente architect G. Varik, werd officieel geopend op 31 maart 1927. Onder de sprekers de directeur van de Ford Motor Company uit Rotterdam, die trots was op beide firmanten voor de vooruitstrevende manier waarop zij hun zaak hadden ingericht. Ook behoorde Witvliet tot één van de eerste dealers die het z.g. servicesysteem gingen invoeren, dat wil zeggen het maandelijkse nazien van de verkochte auto's zonder daarvoor enige geldelijke vergoeding te ontvangen. Spreker meende ''dat zij steeds elke Amerikaansche methode, mede op hun aanraden, getrouw hebben gevolgd en dat dit mede een van de oorzaken waarop dit bedrijf, dat zoozeer bloeit, rust.'' Daarna sprak de Burgemeester ''de beste wenschen uit voor de groei en bloei van dit zoo grootsch opgezet bedrijf. Dat het moge bijdragen tot groei en bloei van Middelharnis. De Fa. Witvliet en Koert is een groote eer aangedaan dat men van Oost en West per Ford was gekomen om dit moment mede te maken.'' De aanwezigen werden uitgenodigd om "des avonds naar de Ford film te komen zien. Een zeer interessante vertooning. Hoe alles tot in onderdelen verzorgd wordt. De beproeving van veren, van kogeltjes, van voorassen die lieten zien dat alleen werkelijk eerste klas staal en materiaal in een Ford zit. En ook op wat voor wegen in de U.S. of A, waarlijk, hier is men nog… er heilig bij.''

Tijdens de opening stond er in de showroom behalve een Ford ook een Lincoln V8, een merk dat door Ford in 1922 werd overgenomen. Ook op de nieuwe locatie werd een handbediende Shell kroonpomp geplaatst. Omdat er nog geen elektriciteit beschikbaar was in Middelharnis werd achter de garage een apart gebouwtje neergezet, met daarin een benzine aggregaat, om niet alleen de garage, maar ook een aantal winkels op de Westdijk van stroom te voorzien. Meerdere Ford TT vrachtwagens werden voorzien van een verzwaard chassis met langs i.p.v. dwarsvering om een hoger laadvermogen te verkrijgen. De Ford van Esselink is daar een mooi voorbeeld van.

Ford produceerde al sinds 1908 dezelfde auto, zonder noemenswaardige veranderingen. Eenvoudig, maar sterk met een 2,9 liter viercilinder motor en een 2 versnellingsbak. Een keuze van open en dichte carrosserieën maar ook een rijdend chassis voor eigen opbouw was mogelijk. Om sneller en goedkoper te werken waren Fords vanaf 1914 alleen nog in zwart leverbaar. Omdat andere fabrikanten in meerdere kleuren schema's leverden en ook in dezelfde prijsklasse 6 cilinder motoren aanboden, liepen vanaf 1925 de Ford verkoopcijfers sterk terug. Er was duidelijk behoefte aan een nieuw model. Eind mei, twee maanden na de opening van de nieuwe garage stopte de productie van de T-Ford. Het zou nog tot februari 1928 duren voor dat de radicaal vernieuwde Ford type A beschikbaar was voor proefritten bij garage Witvliet. In korte tijd was de A-Ford een verkoopsucces, maar Chevrolet had inmiddels wel haar aandeel op het eiland vergroot. Witvliet die toch ook op landbouwgebied een belangrijke rol speelde had uiteindelijk weinig last van de ''T-Ford'' verkoopdip.

Oprichter vertrekt

Oprichter Kors besluit in de zomer van 1935 om zich terug te trekken uit de dagelijkse leiding van het bedrijf. De onderneming wordt omgezet in een C.V. en de leiding vertrouwde hij toe aan zijn zus Lena en dhr. J.L. Koert. Reden was dat Kors zijn visie buiten het eiland wilde verbreden; hij richtte in Hilversum nog een autohandel op. Dat het geen succes werd, bleek wel uit een mededeling van april 1936 dat de autohandel uit Hilversum in staat van faillissement verkeerde. Nog diezelfde maand werd het kenteken H-35384 overgeschreven van Korstiaan naar de firma Witvliet, Zandpad 279, Middelharnis. Eind januari 1937 werd het Hilversumse faillissement voorlopig kosteloos opgeheven. Was de loyale familie Witvliet Kors te hulp geschoten? Inmiddels woonde Kors in Den Haag, reed hij met een Lancia en blijkt hij later medefirmant in een tweetal metaalbewerkingsbedrijven.

Om wat lichter en zuiniger vervoer aan te kunnen bieden werd de Fa. Witvliet vanaf november 1939 ook D.K.W. auto- en motorfiets dealer. Deze lichtgewicht auto's voorzien van een 2 tact motor en voorwielaandrijving waren opvallend zuinig. Kort na de 2e Wereldoorlog werd er een dump Ford takelwagen aangeschaft die nog aanmerkelijk werd aangepast alvorens ingebruikname.

Een nieuw tijdperk, gooi maar in zee

Het aantal Ford modellen nam in jaren vijftig behoorlijk toe, nu ook met Duitse, Franse en Engelse Fords. Ook Vespa scooters en Kaptein Mobylette bromfietsen werden behoorlijk verkocht. Geholpen door adverteren in de krant maar ook door reclame d.m.v. het vertonen van dia's in de pauze van het Meijer theater.

In april 1965 was het precies 40 jaar geleden dat Frans van der Vlugt in dienst trad bij garage Witvliet. Door Burgemeester P.W. Hordijk kreeg Frans de Eremedaille in brons opgespeld. Het Eilanden-Nieuws memoreerde: ''Begonnen met de befaamde T-Fordjes, tot voor kort bracht hij de grootste Amerikanen vanaf de importeur via de garage naar de afnemer en dat steeds ongeschonden.'' Hordijk sprak er ook over dat de eerste Fordjes zo hard waren als een bikkel. Over de moderne gestroomlijnde wagens had de burgemeester ook een mening: ''Ze rijden wel harder en werden wel mooier maar ze werden beslist niet taaier'' die in dit verband wees op de vele autokerkhoven in het land. Spreker vond het een goed idee de wagens met een pers in elkaar te klappen en de vergane glorie in zee te gooien, aldus de krant.

De landbouwafdeling van het bedrijf moest al vanaf het begin de werkplaats delen met de personen-, vracht- en bestelauto's. Omdat in de jaren zestig dat niet meer blijkt te passen werkte Lena samen met J.L. Koert een plan uit om aan de oostzijde een aparte landbouw afdeling er tegenaan te bouwen. De kantoren vielen daardoor in het midden tussen de 2 werkplaatsen. Eind januari 1967 wordt de 210 m2 grote landbouw werkplaats in gebruik genomen. Een apart domein dus voor dhr. J. Appel die zich ontfermde over de verkoop, zowel als de service . Aan de ingebruikname werd geen feestelijk tintje gegeven in verband met het plotseling overlijden van dhr. J.L. Koert.

Openbaar vervoer niet stimuleren

Om de inmiddels 45 jaar oude monumentale garage te moderniseren werd er in overleg met Ford Nederland besloten om o.a. de gevels gedeeltelijk te voorzien van witte damwandplaat, maar ook om wat aanpassingen te maken aan de showroom. De aanbouw uit 1967 werd door de vernieuwing mooi ingepast in het geheel.

De opening van het verjongde bedrijf geschiedde in het bijzijn van de directie, de dames Witvliet, Ford officials, personeel en overige genodigden door burgemeester Joh. van Es. Laatste gaf in zijn speech aan dat de auto zich in de moderne samenleving een plaats heeft verworven. De kwalificatie van ''rijdende doodskisten'' voor de eerst verschenen Fordjes, N.B. door de directeur van de Nederlandse Spoorwegen gaf – meende de burgemeester – de sfeer weer, hoe de auto in de eerste jaren na de 1e wereldoorlog werd ontvangen. Desondanks was de opgang van de automobiel niet te stuitten en kwam de Rijksoverheid al in 1927 met een Rijkswegenplan. In het eind van de dertiger jaren was – zo verhaalde de burgemeester – de populariteit van de auto zodanig gestegen dat 1 op de 59 Nederlanders er één bezat. ''Opnieuw is er een Min. van verkeer en waterstaat die het weinig op de auto heeft begrepen en die het openbaar vervoer op gang wil krijgen", zo constateerde dhr. Van Es, wetend dat het ook ditmaal niet zal gelukken om de auto terug te dringen. Uit de verkoopcijfers wist dhr. Van Es dat zelfs de economische recessie de verkoop niet heeft gedrukt waaruit spreker de conclusie trok dat het verzadigingspunt nog lang niet bereikt schijnt te zijn. Voorts merkte de burgemeester op dat een plaatselijke overheid normaliter weinig ingenomen is met een bedrijfsruimte in een zich snel ontwikkelend winkelcentrum. Ook in de richting van de Fa. Witvliet was meermalen zorgelijk gekeken, maar de aanpassing aan de omgeving beziend, kon de burgemeester zonder reserves zijn gelukwensen daarmee aanbieden. Het is een bedrijf dat in deze omgeving gezien mag worden waarom hij de ondernemers als ook architect Gestel met deze geslaagde opzet complimenteerde.

In januari 1981 nam Theo Zoeteman afscheid als verkoper. Theo, die in 1948 in dienst kwam, was een geziene verkoper die vaak vele malen op moest draven bij zijn klanten voor dat de verkoop een feit was. Hij was steevast aanwezig op de wekelijkse beurzen o.a. bij Hotel Spee en hield goed bij wanneer iemand aan een nieuwe Ford toe was. Bij zijn afscheid werd hij niet alleen in het zonnetje gezet door directie en personeel, maar ook werd aan Theo door de burgemeester het zilveren verzetsherdenkingskruis opgespeld. Theo's rol in het verzetswerk was aanzienlijk. Lena Witvliet, inmiddels bijna 76 jaar oud, die namens de directie ook op het afscheid aanwezig was, naast dhr. Verolme en mevr. Koert, zou uiteindelijk doorwerken tot ze bijna 80 was.

In augustus 1983, kort nadat Hans Koert alle aandelen van Garage Witvliet had verworven, overleed hij plotseling. Veertien maanden later verkoopt mevr. Koert het bedrijf en worden de activiteiten van het autobedrijf gescheiden van het landbouw bedrijf. Dat laatste was inmiddels verhuisd naar de Kraayensteinsedijk 4 in Sommelsdijk, en werd verkocht aan de Gebr. van Dijk.

Einde Zandpad garage

Het team Grootenboer, administrateur, Cees Ihrman monteur, Jan Van der Made, verkoper en dhr Jacobs, wethouder in Middelharnis, kopen gezamenlijk de Ford activiteiten en gaan verder als Witvliet B.V. Mevrouw Koert blijft eigenaar van het garagegebouw aan het Zandpad. In september 1985 wordt de Fordgarage verhuisd naar de oude ZWN loods aan de Koningin Julianaweg, waar uiteindelijk op 1 januari 2009 Iriks de Ford activiteiten overneemt van Jan van der Made. Met die overname door de familie Iriks uit Steenbergen verdwijnt na bijna 85 jaar de naam van de oprichter van de Ford garage voorgoed van de gevel.

Inmiddels was de monumentale uit 1927 stammende garage aan het Zandpad in maart 1986 gesloopt om plaats te maken voor winkels. Ironisch genoeg zit de ingang van de Primerawinkel, geëxploiteerd door ex Witvliet B.V. directeur Ihrmans, exact op de plaats waar in 1927 de Shell benzinepomp van Witvliet stond.

Bronnen

Familie Witvliet Herkingen, Theo Witvliet
Krantenbank Zeeland
Streekarchief Goeree Overflakkee
Nationaal Archief Den Haag
Familie Esselink
Joke van Rumpt
Rutger Booy
Eigen archief Bas de Voogd