Het Kwaad
Nog niet zo lang geleden zag ik de documentaireserie 'Hitler's Circle of Evil' (Hitler's Circel van het Kwaad). Juist in deze dagen van herdenken denk ik geregeld terug aan deze documentaire, waarin een aantal mensen uit de naaste omgeving van Hitler worden geportretteerd. Het waren de getrouwen rondom Hitler waarvan sommigen hem sinds de opkomst van het Nazisme al terzijde hadden gestaan. Op een paar na waren het gewone, normaal functionerende mensen. Sinds de opkomst van de Nazipartij in Duitsland in het begin van de jaren twintig van de vorige eeuw, waren het Hitlers' trouwste volgelingen. Gewone mensen waren ze, met – aanvankelijk – gewone onhebbelijkheden: jaloezie, eerzucht, praalziek, geldzucht, sommigen hadden een sterke neiging tot het gebruik van geweld en anderen duldden niemand naast of boven zich in de rangorde rondom hun leider. Enkelen van hen hadden duidelijk psychische stoornissen en ontwikkelden een haat tegen Joden, communisten, homo's, zigeuners, andere volken, die geen weerga kende. In de documentaire kwam duidelijk naar voren dat de mensen in deze 'cirkel van het kwaad' het slechtste in elkaar naar boven haalden. De gevolgen – zo weten we nu – waren ongekend kwaadaardig.
Vanuit mijn opvoeding heb ik meegekregen dat 'de mens geneigd is tot alle kwaad'. Helaas geldt dit nog steeds, al kijk ik alleen maar naar mezelf. Maar ook her en der in de samenleving, dichtbij en ver weg, zie je het 'kwaad' in velerlei vormen steeds weer de kop op steken. Wij mensen kunnen het kwaad niet de wereld uitbannen. In zijn pas uitgegeven boek 'Het kwaad… een mysterie?' laat de schrijver Peter Visser uit Middelharnis zien dat veel vormen van kwaad een vrije keuze is van de mens. En ik geloof dat hij gelijk heeft. Laten wij, ondanks de geneigdheid tot het kwade, proberen het goede in elkaar naar boven te halen. Misschien kan vanavond hier voor het eerst een stap worden gezet tijdens de herdenkingen op het eiland.