Els Florijn – Het meisje dat verdween (12)
Dan viel het niet zo steil en sluik langs mijn gezicht. Ik beet op mijn lip, draaide mijn hoofd een beetje, maakte mijn ogen zo groot mogelijk. Zo ja. En dan met krullen.
Ik liet mijn haar los. Niet zo. Niet met krullen.
Vanavond gingen we weg. Ik wist niet wanneer we teruggingen.
En ik was een Jood. Joden mochten vast geen krullen.
De stilte aan de avondmaaltijd was, ondanks de gebruikelijke dingen die er gezegd werden, snijdend. Ik keek papa en mama niet aan. De hele maaltijd bonkte mijn hart vervelend in mijn keel. Ik betrapte mezelf erop dat ik met mijn schouders opgetrokken zat te eten. Ik kon moeilijk slikken.
Frieke. Die zou vanavond komen! Was papa dat vergeten? Ze kwam na spertijd – stel je voor dat ze voor de deur stond als wij met onze koffers naar buiten kwamen!
Die gedachte verontrustte me zo dat ik er woorden aan waagde, tegen de stilte in.
'Papa, komt Frieke nog?'
Hij schrok. Er kwam een rimpel boven zijn ogen.
'Ja,' zei hij, 'ik heb gevraagd of ze wat later wilde komen, omdat wij Pesach wilden voorbereiden. Als zij komt, zijn wij al weg.'
Dus papa had een leugen verteld om Frieke niet af te hoeven zeggen. Meer nog dan zijn sombere gezicht en zijn trieste woorden leerde mij dit hoe zwart hij de toekomst inzag.
En hoe bang hij was.
Het was alsof op dat moment iets van zijn angst op mij overkwam, want een kort moment stokte mijn adem, zo bang werd ik voor het onbekende.
Papa zei het avondgebed, zacht en bijna onverstaanbaar. Toen ik hem aankeek, zag ik dat er tranen in zijn ogen stonden.
Ik ruimde af en waste de vaat terwijl papa de koffers naar beneden haalde.
Toen ik klaar was, liep ik naar de gang.
'De koffer van Ditte staat er niet bij, abba,' zei ik.
'Dat klopt,' zei hij, 'we leggen Ditte in bed. Die koffer komt wel als zij uit bed gehaald wordt.'
'Zal ik haar in bed leggen?'
Hij schudde zijn hoofd. 'Ik doe het vanavond wel.'
Hij verdween naar de kamer en kwam terug met Ditte op zijn arm. Ze speelde met zijn weinige haren.
'Mama is boven, zeker?' zei hij. Zijn stem trilde. Ik zag dat een spiertje in zijn mondhoek beefde. Dacht hij dat het niet goed ging met mama? Was hij bang dat ze het niet aan zou kunnen?
Papa tilde Ditte naar mij toe. 'Zeg je grote zus maar welterusten. Geef haar maar een dikke kus.'
Opnieuw keek ik bevreemd naar hem. Zijn stem klopte niet met de inhoud van zijn woorden.
Ditte sloeg haar armpjes om mijn hals en ik tilde dat tengere, lichte lichaampje dicht tegen mij aan. Haar haren kriebelden in mijn gezicht. Ze gaf me een natte kleine-kinderen-kus.
'Lekker slapen, Ditte,' zei ik.
'Lekker slapen, Lotte,' zei ze. 'Kom je Ditte nog een kusje geven op bed?'
'Natuurlijk,' zei ik.
Ditte wrong alweer om uit mijn armen te komen.
'Kom maar,' zei papa, 'dan gaan we mama welterusten zeggen.'
Hij nam de trap in stappen die te groot voor hem leken, alsof hij zo snel mogelijk bij mij vandaan wilde.
Ze bleven heel erg lang boven. Ik liep in de kamer heen en weer. Soms probeerde ik rustig te gaan zitten, maar dat lukte niet.
Eindelijk kwamen ze beneden. Ik zag dat mama gehuild had. Papa's gezicht zag ik niet goed; hij liep naar het raam en bleef een poos naar het zwarte verduisteringspapier staren alsof hij er doorheen kon kijken.
Ik liep naar boven. Ditte lag met open ogen naar de deur te kijken. Ze knelde haar armpjes om mijn nek. Ongewoon heftig was haar omhelzing, ze greep met haar handjes in mijn haren.
'Doe eens rustig,' zei ik, zo luchtig mogelijk, 'ik blijf bij je, hoor. Ik ga alleen maar naar beneden. Ga nu maar lekker slapen.'
'Dag, Lotte.'
'Dag, lieve kruimel.'
Toen ik beneden kwam, had mama de lamp aangedaan. Ik hoorde hem suizen in de stilte. Het bleef minutenlang stil.
Morgen zou de lamp niet meer branden. Dit huis zou leeg en koud zijn. En waar zouden wij zijn? De tranen drongen achter mijn ogen. Alleen mama's plotselinge stem hielp om ze binnen te houden.
'Kleed je zo warm mogelijk aan, Lotte. Het is bijna tijd. We moeten zorgen dat we klaarstaan.'
Ik verdween naar boven. Ik had al wel dikke kleren aan, maar besloot nog een trui aan te trekken; al was het alleen maar om even verlost te zijn van de ellendig dikke spanning in de kamer.
Ik luisterde even bij de deur van Dittes kamer, maar hoorde niets. Waarschijnlijk sliep ze al.
Op de tast vond ik in mijn kast een trui. In de gang, bij het weinige licht dat uit de kamer kwam, trok ik hem over mijn hoofd. Toen ik de kamer binnenkwam, stonden papa en mama samen voor het raam. Zo had ik ze nog nooit gezien. Ze stonden dicht naast elkaar. Papa had zijn arm om mama's schouders geslagen. Mama had haar hoofd op zijn schouder gelegd.
Het licht van de lamp viel op mama's haren en maakte er een glinsterende kroon van. Ze keken naar elkaar in de weerschijn van het raam.
'Daar zijn ze,' zei papa.
Ze draaiden zich om en zagen mij.
'Kom, Lotteke,' zei papa. Hij legde zijn hand op mijn schouder en duwde mij naar de deur. 'Pak je koffer maar.'
'Moet ik Ditte niet halen?'
'Er zijn twee auto's. Jij gaat met mama in de eerste. Ik ga met de tweede. Ik zorg wel voor Ditte.'
Mama klikte de schakelaar om. Het licht verdween uit de lamp, de kamer sloot zich in donker.