De kernen op Goeree-Overflakkee (5): 'Achthuizen past ons als een jas'
ACHTHUIZEN – Waar een verkeersstremming voor een geopende Haringvlietbrug al niet goed voor is. Maurits Baatenburg de Jong, werkzaam bij Defensie in Roosendaal, kon de terugreis naar zijn woonplaats Maassluis niet vervolgen, pakte een alternatieve route en zag hoe rustig en ruimtelijk de polders op Goeree-Overflakkee zijn. Inderdaad, heel anders dan in de Randstad. Nu staan hij en zijn gezin op het punt om te verhuizen naar Achthuizen.
Door Kees van Rixoort, foto's: Hans Villerius
"Wat je als bewoner van Maassluis merkt is dat mensen steeds minder persoonlijk betrokken zijn bij elkaar. Sociale cohesie is er nauwelijks nog. Daar komt bij dat de stad explosief gegroeid is. Er zijn veel woningen bij gekomen en natuurgebieden verdwenen. Als je de hond wil uitlaten, moet je steeds verder weg. Nu stap ik er zelfs voor in de auto", vertelt Baatenburg de Jong.
Als je dan bij toeval dat uitgestrekte landschap van Goeree-Overflakkee ontdekt, krab je je wel achter je oren. Zou daar geen betere woonplek zijn te vinden? "We hadden eerder geprobeerd om in het landelijk gebied te gaan wonen, maar toen zat de huizenmarkt op slot. Nu zit er meer lucht in. We dachten: we gaan het nog eens proberen. En we vonden een prachtige woning met een tuin in Achthuizen. Prima voor een gezin met drie opgroeiende kinderen. In de tuin kunnen ze straks heerlijk trampolinespringen."
Maar voor de koop bezegeld was, wilden Maurits en zijn gezin eerst wel een beeld hebben van het dorp. Een heel nieuwe omgeving tenslotte, daar moet je geen twijfels over hebben. Wat gebeurt hier? Wat leeft hier? Via Facebook kregen ze contact de dorpsraad. "We kwamen erachter dat er een actief verenigingsleven is in Achthuizen. Er wordt veel georganiseerd, ook voor de kinderen: van paaseieren zoeken tot hutten bouwen. Hier gebeurt van alles, er is leven in de brouwerij. Achthuizen is een levendige gemeenschap."
Een oriënterend bezoek aan het dorp bevestigde dat Facebook-beeld. De sfeer voelde meteen goed. Een eerste dag op het voetbalveld leverde direct vriendjes op. "We willen graag opgenomen worden in het dorp. Dat is best gelukt", zegt Maurits op een moment dat de officiële verhuizing vanuit Maassluis nog moet plaatsvinden.
Pijlers
Wat ook voor het dorp pleitte is de aanwezigheid van een basisschool en een voetbalvereniging. "Dat zijn toch pijlers waarop het maatschappelijk leven is georganiseerd. Andere voorzieningen? Winkels heb je hier nauwelijks. Maar Oude-Tonge is dichtbij. Trouwens, in Maassluis hadden we vier supermarkten in de buurt, maar gingen we ook met de auto boodschappen doen. Ach, zo'n verhuizing is natuurlijk een optelsom van plussen en minnen… Ons woongenot zal er zeker op vooruitgaan. Achthuizen past ons als een jas."
In wat voor dorp komt de familie Baatenburg de Jong terecht? Hoe is het met de voorzieningen? Jos de Jonge woont al zijn hele leven in Achthuizen. Dat is 32 jaar. Hij is voorzitter van de dorpsraad en leider van het jeugdvoetbal, dat de plaatselijke vereniging FIOS deelt met Den Bommel.
"Ik heb Achthuizen zien veranderen", zegt De Jonge. "Het meest opvallende is wel dat veel kleine winkeltjes en zaken zijn dichtgegaan. Er was een tijd dat je hier een drogist, een slager, een bakker, een patatzaak en een autospuiterij had. Ik heb nog meegemaakt dat hier twee cafés waren. Vroeger waren er nog veel meer, wel een stuk of zeven. De kroegjes trokken ook volk uit andere dorpen. Zelfs vanuit Brabant kwamen ze naar Achthuizen." Volgens De Jonge had dat te maken met de gezelligheid in het dorp. Een gezelligheid die niet verdwenen is, nu het dorp nog maar één café telt.
Patat te koop
Van de middenstand is niet veel over. Naast dat ene café zijn er een garage en een smid. De rijdende boodschappenwinkel komt op vrijdag naar het dorp. En op woensdagmiddag en -avond is er patat te koop bij het bejaardencomplex. De Spar in Nieuwe-Tonge gaat aan huis bezorgen in Achthuizen, wat vooral voor de senioren erg plezierig is.
Een andere opvallende verandering is de demografische samenstelling van het dorp. Jos de Jonge: "In Achthuizen zijn de meeste statushouders gehuisvest, terwijl de kans op een goede integratie in de Nederlandse samenleving hier het minst is. Dat is niet positief. De reden? De huizen zijn hier goedkoop en de mensen die er wonen zijn gemakkelijk. Het acceptatieniveau ligt hoog in Achthuizen."
Het resultaat is volgens De Jonge dat er in het kleine dorpje veertien woningen zijn gevuld met voormalige vluchtelingen, wat in vergelijking met een veel grotere plaats als Middelharnis, met vijf woningen voor statushouders, aan de hoge kant is. De dorpsraad vraag aandacht voor deze manier van huisvesten, maar komt niet verder. "De gemeente verwijst naar de woningbouwvereniging en de woningbouwvereniging verwijst naar de gemeente", aldus Jos de Jonge. "Drie gezinnen met statushouders vlak bij elkaar in één straat, die gaan de Nederlandse taal nooit leren."
Taalcoaches
Dat Achthuizen sceptisch is over de opvang van statushouders, wil niet zeggen dat de nieuwe inwoners uit verre landen – en bijvoorbeeld Poolse landarbeiders – niet welkom zijn. De Jonge: "We doen ons best. Zo zetten we taalcoaches in en zijn we bezig om het in een leegstaand zaaltje van het multifunctioneel centrum mogelijk te maken elkaar te ontmoeten en samen een kopje koffie te drinken. Daar leveren wij vrijwilligers voor."
Volgens Jos de Jonge, die in het dagelijks leven in het Haga Ziekenhuis in Den Haag werkt, is Achthuizen te kenschetsen "als een dorp waar men elkaar kent en groet", hoewel die cultuur volgens oudere dorpelingen wel een beetje begint te vervagen. De FIOS-kantine annex buurthuis noemt hij het kloppend hart van het dorp. Meer dan de kerk in de rooms-katholieke enclave die Achthuizen van oudsher is.
Een ander fenomeen waarmee de kleine kern op Goeree-Overflakkee te maken heeft, is het wegtrekken van de jeugd. De Jonge is zelf blijven hangen in zijn geboortedorp, maar de 32-jarige kent slechts twee leeftijdsgenoten die Achthuizen ook trouw zijn gebleven. "Ik begrijp het wel: veel werk is hier niet voor hbo'ers en universitair geschoolden. De scholen zijn hier ook niet in de buurt. De laatste tijd zie je wel dat er mensen vanuit stedelijke gebieden naar Achthuizen verhuizen. Dat is goed voor de variatie van de bevolking."
Zorgbehoevend
Wat volgens De Jonge geen goed doet aan het levendig houden van het dorp, is dat er nauwelijks nieuwbouw plaatsvindt. "Dat is 22 jaar geleden. Er zijn nu wel plannen om 42 woningen te gaan bouwen. Dat is goed om bijvoorbeeld de basisschool (met 53 leerlingen, red.) en de voetbalvereniging in stand te houden. Er is belangstelling voor die nieuwe woningen. Wat ook speelt is dat bewoners in het dorp willen blijven wonen als ze zorgbehoevend worden. Dan moeten er wel mogelijkheden zijn. Als deze mensen moeten verhuizen naar een ander dorp, dan verliezen ze hun contacten en vereenzamen ze. Achthuizen is een van de twee dorpen op Goeree-Overflakkee zonder woonzorgcomplex…"
Dikke 9, dikke 3
Voor het wonen in Achthuizen geeft Jos de Jonge een dikke negen als rapportcijfer. "Het is gezellig, er is samenhang. Ik denk dat er geen ander dorp op het eiland is waar de gemeenschap zo hecht is. De kracht van Achthuizen is: met elkaar." Maar voor de voorzieningen heeft hij niet meer over dan een dikke drie. "Wij staan niet hoog op de prioriteitenlijst, dat is duidelijk."
Syrische spits van het tweede elftal
Diaa Saadeh, een christelijke Syriër, woont nu anderhalf jaar in Achthuizen, samen met zijn vrouw en zijn zoontje van tweeënhalf. "In het dorp waar ik woonde was iedereen christen. Er staat een van de oudste kerken ter wereld. Het ging altijd goed. Maar door de oorlog is er veel veranderd. Opeens waren varkenshaas en alcohol een probleem", zegt de chef-kok die in Syrië een restaurant runde.
Hij wil in Nederland ook een restaurant beginnen, maar vindt dat hij op Goeree-Overflakkee weinig medewerking krijgt om zijn droom te realiseren. Meer dan een baantje bij een pizzeria zit er op het moment niet in. Daarom wil hij weg en zijn geluk beproeven in de Hoeksche Waard. "Ik wil bezig zijn, niet de hele dag op de bank liggen. Ik wil een eigen onderneming."
In Achthuizen voelt Diaa (27) zich thuis. "Toen ik hier de tweede dag was, ben ik naar het voetbalveld gegaan om te kijken en contact te maken. Toen heb ik me aangemeld. Ik ben nu spits van het tweede elftal." Kortom: het voetbalveld als integratiemotor.
Achthuizen, feiten
Aantal inwoners per 1 januari 2017: 1123
Buurthuis met gymzaal/voetbalkantine
Smid
Garage
Café
Basisschool
Kerk
Drie bushaltes
