Hulp van een robot
Op dit moment zijn robots die kunnen lopen als mensen nog heel zwaar, kwetsbaar en onbetaalbaar voor de gemiddelde consument. Bovendien is iets relatief simpels als een deur openmaken nog altijd heel lastig voor ze. Toch is daarmee niet gezegd dat op mensen lijkende zorgrobots altijd fantasie zullen blijven. De eerste mobiele telefoon was immers ook heel zwaar en werkte verre van perfect. Het is dus niet uitgesloten dat we in de toekomst overal robots hebben rondlopen, net zoals er nu overal mobiele telefoons zijn.
Voorlopig is het echter nog niet zo ver en zullen we het met relatief simpele robots moeten doen. Apparaten die op het eerste gezicht niet eens aan een robot doen denken, zoals een automatische stofzuiger of een slimme thermostaat. Deze laatste is misschien niet het eerste waar u aan denkt bij een robot. Maar het apparaat is programmeerbaar en in staat om zelfstandig taken uit te voeren; de twee voorwaarden die in veel definities van een robot terugkomen. Een apparaat hoeft dus niet perse te kunnen bewegen om robot te mogen heten.
De ontwikkelingen op het gebied van zelflerende systemen gaan snel. Op termijn worden dit soort systemen mogelijk zo slim dat ze veel werkzaamheden beter kunnen uitvoeren dan mensen. Daarbij gaat het dan waarschijnlijk ook om taken met een sociale of fysieke component. Dat laatste wordt namelijk mogelijk door systemen aan elkaar te koppelen. Zo kunnen bijvoorbeeld zelfsturende rolstoelen worden gekoppeld aan (semi) automatische tilliften, automatische deuropeners, enzovoort.
De vraag is wel wat patiënten willen. Worden ze liever door een systeem geholpen, bijvoorbeeld omdat het 24 uur per dag beschikbaar is, omdat het goedkoper is, of omdat het systeem dankzij continue data-uitwisseling altijd op de hoogte is van de laatste bijzonderheden? En hoe kijken patiënten aan tegen een systeem dat fouten maakt? Van mensen weten we dat ze fouten maken en dat accepteren we, binnen bepaalde marges althans. Geldt hetzelfde voor systemen? En wat als er onverhoopt iets erg mis gaat met schade, letsel of misschien nog erger als gevolg? Bij wie ligt dan de verantwoordelijkheid? Bij de ontwikkelaar, de producent, de leverancier of de eigenaar? Net als bij zelfrijdende auto's is het vinden van een goed antwoord op deze vraag een cruciale stap op weg naar brede invoering van robots in de zorg. En net als bij zelfrijdende auto's is de verwachting dat het een geleidelijk proces zal zijn. Langzaam maar zeker worden steeds meer taken overgenomen. Zodat iedereen de tijd heeft om er aan te leren wennen.
Samenvatting van een artikel van Ellen Willemse, toekomst onderzoeker bij Stichting Toekomstbeeld der Techniek, in Geron, Tijdschrift over ouder worden & samenleving