Reddingschip Golfo Azzurro ligt momenteel in Stellendam
"Het is onmenselijk om ze te laten verdrinken"
De naam van het schip is dezelfde als van de stichting waar het vaartuig van is: stichting Golfo Azzurro, gevestigd te Rotterdam. Formeel zit de Golfo Azzurro in een Panamese stichting en vaart ook onder Panamese vlag. Maar aan alle missies waaraan het schip meewerkt wordt uitvoering gegeven via de Nederlandse Stichting Golfo Azzurro. De stichting ondersteunt andere organisaties die op zee actie willen voeren voor bijvoorbeeld het milieu, of om mensen en dieren te redden. Hiervoor wordt het schip de Golfo Azzurro ingezet, met zijn hoofdzakelijk Nederlandse vrijwillige bemanning, maar wel vaklui uit de scheepvaart die jaren ervaring hebben in verschillende vakgebieden in en om het water.
Tekst: Hans Villerius/Beeld: Golfo Azzurro
Van augustus 2016 tot de afgelopen augustusmaand heeft de Golfo Azzurro in de Middellandse Zee geopereerd als reddingschip, na vertrek uit IJmuiden. Het reddingswerk richtte zich voornamelijk op internationale wateren voor de kust van Libië. Meer dan tienduizend Afrikaanse bootvluchtelingen hebben hun leven te danken aan het werk van de Golfo Azzurro en zijn bemanning, toen die hen op volle zee oppikten uit hun gammele bootjes. Maar het waren niet alleen levenden die uit het water werden gehaald. Ook vele lichamen van verdronken mensen werden geborgen en aan land gebracht. Ze probeerden vanuit Noord-Afrika Europa te bereiken, maar voor velen werd en wordt de oversteek fataal. De beelden van vele lichamen in het zeewater blijven kapitein Sonneveld bij, evenals de geredde bootvluchtelingen die zich op het dek van de Golfo Azzurro warm probeerden te houden. Om de zoveel dagen voer het schip naar Italië om geredde mensen, maar ook geborgen lichamen aan land te brengen.
Onveilig
Gaandeweg merkte Sonneveld echter dat de situatie onveiliger werd. "Reddingsschepen kwamen meer dan eens onder vuur te liggen van de Libanese Kustwacht, die in werkelijkheid veelal niets anders waren dan Libanese milities die financieel gesteund en opgeleid worden door Europa. Libië wil geen reddingboten meer in haar wateren omdat hun aanwezigheid mensensmokkelaars juist stimuleert om nog meer mensen die een vluchtpoging willen ondernemen de zee op te sturen in zwakke bootjes. Tegen reddingschepen die toch doorkwamen om mensen vanaf zinkende boten te redden, trad Libië niet zachtzinnig op. Ze werden beschoten of konden door de grenspatrouille of zelfs door kapers worden geënterd. Die kunnen ongehinderd toeslaan nu sinds enkele maanden Europese marineschepen en de Italiaanse Kustwacht geen bescherming meer bieden. Bij zo'n kapingsactie kwamen recentelijk nog vijf mensen om het leven en wordt een baby nog altijd vermist. Duidelijk werd dat het niet meer verantwoord was om het reddingswerk voor de Libische kust voort te zetten. Na genoemd incident beëindigden verschillende reddingsorganisaties hun missie en ook voor mij was het reden om te besluiten, ondanks dat het werk nog lang niet klaar is, terug te keren naar Nederland." Na het plotseling beëindigen van de reddingsmissie voer de Golfo Azzurro naar de haven van Stellendam. Hier wordt het schip voorbereid voor een volgende missie, een trans Atlantische humanitaire campagne waarbij voor een aantal maanden non-stop op zee wordt geopereerd. Vooral de bemanningsverblijven en accommodaties worden hiervoor aangepast. Een deel van deze werkzaamheden wordt uitgevoerd door bedrijven in Stellendam. Bovendien stuurde Maaskant Shipyards ook gedurende de missie in de Libische kustwateren al onderdelen voor het onderhoud aan de motoren.
Vluchtelingencrisis
Gevraagd naar hoe Sonneveld vanuit de praktijk en de realiteit aankijkt tegen de vluchtelingencrisis en hoe hij tegenover het vluchtelingenbeleid staat van de Nederlandse regering of van andere Europese landen, heeft hij daarop een duidelijk antwoord.
"De vluchtelingen- en migrantencrisis is eigenlijk van alle tijden", geeft hij aan. "Onze verre voorouders hadden ongetwijfeld hier ook mee te maken of ze waren zelf migranten of vluchteling. De huidige migranten/vluchtelingenstroom naar Europa concentreert zich nu vanuit Libië naar Europa. De Libische kust is al sinds de jaren negentig van de vorige eeuw een bekende startplaats voor migranten die via de Middellandse Zee Europa proberen te bereiken. Niet voor niets wordt dat vaargebied zo veel mogelijk gemeden door alle Koopvaardijschepen, om maar te voorkomen dat ze een vluchtelingen/migrantenbootje tegenkomen. Want in dat geval is ieder schip verplicht hulp te bieden. En dat kost tijd en geld. In deze tijd, waarin iedereen in Afrika wel direct of indirect over internet kan beschikken, is het vooral voor jonge Afrikanen die in armoede leven, goed zichtbaar hoe goed wij het hier hebben. Ze wagen dan ook letterlijk hun leven, en vaak ook dat van hun kinderen, om in Europa te komen. Ook al hebben ze vaak geen weet van waaraan ze beginnen, met hun reis over de Middellandse Zee. Voeg daaraan toe dat de vluchtelingen en migranten onder extreme dwang of onder bedreiging van vuurwapens door de mensensmokkelaars worden gedwongen om in de overvolle boten te stappen. Een mensenleven is daar, op slechts twee en een half uur vliegen van Rotterdam, helemaal niets waard. Persoonlijk vind ik het geen goede oplossing om al deze vluchtelingen en migranten zonder meer op te nemen in Europa. Daarentegen is het ook onmenselijk om ze te laten verdrinken, wat overigens nog altijd dagelijks gebeurt, ondanks de door ons geboden hulp. Vele mannen, vrouwen en kinderen vielen biddend op het dek nadat we hen uit het water hadden gered. Zelfs de meest notoire sceptici zouden bij het ervaren van zoiets wel achter hun oren krabben voordat ze hun kritische commentaren uiten. Hulp bieden aan vluchtelingen en migranten in hun thuisland is naar mijn mening het meest constructief. Gezien de oorlogssituatie is dat echter niet altijd mogelijk."
"Verder zou het Europese en Nederlandse beleid zou veel slagvaardiger moeten zijn bij de vraag: hoe lang gaan wij het nog goed vinden dat een buurland, Libië, zo'n onmenselijke puinhoop maakt van het land. Slavenhandel, martelingen en verkrachtingen zijn daar grootschalig aan de orde van de dag. In Nederland hoor je nu vaak de discussie over Zwarte Piet, met als argument dat dit doet herinneren aan de Nederlandse betrokkenheid bij de slavernij in de Gouden Eeuw. Welnu, ronduit schokkend is het dat de slavernij van vandaag de kranten en televisie nauwelijks meer haalt, behoudens een aantal oplettende redacties, laat staan het publieke debat".
Wat de volgende missie zal zijn waar Sonneveld met de Golfo Azzurro naartoe gaat weet hij nog niet. Liefst gaat hij terug naar het gebied bij Libië. Maar dat kan alleen als daar een einde is gekomen aan de gevaarlijke situatie. "Je krijgt daar mensen aan boord die letterlijk de dood in de ogen hebben gekeken. Dan is het geweldig dat je hen hebt kunnen helpen overleven!"
