Robbin van Dijk ontdekt zeldzame steppevorkstaartplevier
"Je schrikt, in positieve zin"
GOEREE-OVERFLAKKEE – Is het een vorkstaartplevier, een Oosterse vorkstaartplevier of een steppevorkstaartplevier? Ze hebben heel veel van elkaar weg, maar Robbin van Dijk weet het zeker: het is een steppevorkstaartplevier. Hij zag het aan de tekening op de ondervleugel. Van Dijk, een fanatiek vogelaar uit Sommelsdijk, ontdekte de vogel op 22 november in een natuurgebiedje tussen Nieuwe-Tonge en Stad aan 't Haringvliet. Het was de eerste waarneming op Goeree-Overflakkee.
Door Kees van Rixoort
De steppevorkstaartplevier is een zeldzame verschijning in Nederland. De vogel broedt rond de Zwarte Zee en verder Rusland in en trekt na het seizoen naar zuidelijk Afrika. In Nederland, dat een flink eind uit de koers ligt, is de vogel nog maar veertig keer waargenomen. De vorkstaartplevier is nog zeldzamer. Die is drieëntwintig keer gezien in ons land. Maar de Oosterse vorkstaartplevier spant de kroon met slechts twee meldingen.
Robbin van Dijk (34) besteedt veel tijd aan het bestuderen van de vogels op Goeree-Overflakkee. In de zomer is hij er soms hele dagen mee bezig, nu, na het broeden en trekken, is dat nog altijd gemiddeld twee uur per dag. "Mijn doel is om zoveel mogelijk zeldzame vogels te zien. Ik heb er al heel wat gezien, in heel Nederland. Denk aan de roodkeelnachtegaal die vorig jaar in Hoogwoud was ontdekt. Als er zo'n nieuwe soort wordt ontdekt, krijgen de fanatieke vogelaars een piepje om er vervolgens massaal op af te gaan."
Bijzondere vogels bekijken op alle mogelijke plekken in Nederland is leuk, maar de focus van Robbin van Dijk ligt op Goeree-Overflakkee. Vroeger, toen hij in Oude-Tonge woonde, ging hij al vogelen bij de Krammerse Slikken. De laatste jaren is zijn passie meer tot bloei gekomen en kan hij zichzelf beschouwen als een van de weinige fanatieke vogelaars op het eiland.
Hij zag de bergheggemus, maar dat was op de Maasvlakte, de grijze wouw in de Preekhilpolder, de Amerikaanse wintertaling in de Kwade Hoek en de taigaboomkruiper in de Bokkenpolder. Vogels die anderen hadden ontdekt. Het summum voor een fanatieke vogelaar als Robbin is echter zélf een ontdekking doen.
Grote verrassing
En dat is gebeurd op woensdag 22 november. "Een grote verrassing", blikt Van Dijk een week later terug op zijn ontdekking. "Eind november is de trekperiode grotendeels voorbij. Zo'n vogel verwacht je in augustus of september, misschien nog in oktober, maar niet in november. Dit is een late vogel. En een heel bijzondere, met maar veertig waarnemingen in Nederland tot nu toe. Echt zeldzaam dus. Deze steppevorkstaartplevier is heel erg uit de koers geraakt."
Robbin deed zijn ontdekking in het weidse polderlandschap tussen Oude-Tonge, Nieuwe-Tonge en Stad aan 't Haringvliet. "Midden in het akkerland is daar een natuurgebiedje aangelegd met een plas en een rietkraag: 't Watergat. In de plas ligt een slibeilandje, en daar zat-ie op. Tussen een aantal kieviten." Van Dijk komt er vaker om vogels te kijken, want het is een geïsoleerd natuurgebied omgeven door veel akkerland. Voor trekvogels een aantrekkelijke locatie om een tussenstop in te lassen.
De steppevorkstaartplevier is een steltloper. "Een aparte vogel, die nauwelijks te vergelijken is met een andere. Hij heeft lange puntige vleugels en hij maakt foerageervluchten om insecten te vangen. Als-ie vliegt lijkt hij op een zwaluw. De vogel is grijsbruin van kleur. Die ik zag is nog jong, een volwassen vogel is meer crèmekleurig."
Positieve schrik
Toen Robin de vogel zag, wist hij gelijk dat het om een van de drie soorten vorkstaartplevier ging. Een foto met een duidelijk zichtbare ondervleugel gaf hem de zekerheid dat het om de steppe-variant ging. "Stressen", antwoordt hij op de vraag wat zo'n ontdekking met je doet. "Je schrikt, in positieve zin. Zoiets verwacht je niet. Je beseft dat je wel de eerste bent die zo'n vogel ziet op Goeree-Overflakkee. Dat is voor een vogelaar heel mooi. Daar doe je het voor."
De ontdekking was op 22 november om halftwaalf. Nadat Robbin zekerheid had over de soort, maakte hij zijn vondst wereldkundig. Met duidelijk en snel effect: om kwart voor één stonden de eerste vogelaars al bij 't Watergat. "Het is nog nooit zo druk geweest op de Watergatseweg." Daarna is de drukte aangehouden, want de vogel zit er nog steeds. Volgens Van Dijk maakt het beest een gezonde indruk en vliegt hij regelmatig rond. Veel insecten zijn er echter niet meer, en die vormen wel zijn dagelijks menu. "Ik verwacht dat hij op een gegeven moment naar het zuiden gaat."
Blijft de vraag hoe deze steppevorkstaartplevier zo ver is afgedwaald van de normale route tussen de Zwarte Zee en zuidelijke Afrika. Volgens Van Dijk kan dit verschillende oorzaken hebben. "Hij zou uit de koers geraakt kunnen zijn door weersomstandigheden, harde wind bijvoorbeeld, of doordat hij in een groep kieviten is terechtgekomen. Er is ook wel eens gesuggereerd dat dit kan gebeuren als het oriëntatiesysteem van de vogel niet honderd procent is."
Hoe dan ook, er is een steppevorkstaartplevier op Goeree-Overflakkee en Robbin van Dijk ontdekte hem. "Dit zijn de krenten in de pap."
