Serie over predikantsvrouwen op Goeree-Overflakkee (2)
Ds. Emmy Lingen: "Zingen verbindt!"
Dominee Emmy Lingen is al 20 jaar als geestelijk verzorger verbonden aan verpleeghuis Cornelia in Zierikzee, onderdeel van zorgorganisatie Allévo. Naast predikantsvrouw is Emmy dus ook zelf predikant.
Door Jolanda Driesse-Bosland
De levensweg van Emmy Lingen voerde na haar studie theologie en huwelijk met ds. Leendert Jan Lingen via Willemstad en Burgh-Haamstede naar Middelharnis. Sinds 1996 is ze parttime geestelijk verzorger in het verpleeghuis. Ze werd in deze periode tevens beroepen als predikant van de Gereformeerde kerk te Zierikzee. Emmy en haar echtgenoot hebben samen twee zoons die inmiddels allebei het huis uit zijn.
"Nog steeds kennen we veel mensen op Schouwen-Duiveland. Maar ook in Middelharnis hebben we onze plek gevonden. Ik voelde me hier echt welkom en ik mag hier zijn wie ik ben. Natuurlijk ben ik ook de vrouw van de dominee, daarvan ben ik me bewust en dat geeft ook een bepaalde verantwoordelijkheid. Maar ik heb dit nooit als zwaar of lastig ervaren. Ik doe binnen onze gemeente dingen die ik ook gedaan zou hebben als ik geen predikantsvrouw zou zijn geweest. Ik hou erg van muziek. Dit combineer ik met het dirigentschap van onze cantorij en de muzikale begeleiding van de maandelijkse 'Koffie met noten' - bijeenkomst op keyboard. Met veel plezier was ik daarnaast betrokken bij de gesprekskring 'De kunst van het ouder worden.' We hebben hierbij dankbaar gebruik gemaakt van het boekje van columnist en geestelijk verzorger Jean-Jacques Suurmond: 'Meer geluk dan grijsheid'.
Luisterend oor
Het werk als geestelijk verzorger neemt in het hart van Emmy een grote plaats in. "Als geestelijk verzorger in het verpleeghuis ben ik er voor iedereen. Mijn werk bestaat in eerste instantie uit het bieden van een luisterend oor. Ik maak altijd kennis met elke nieuwe bewoner. Dat vind ik steeds weer een bijzonder moment. Welke achtergrond heeft deze bewoner, wat heeft hij of zij allemaal meegemaakt? Bij dementerende bewoners neem ik ook contact op met de familie en vraag ik wat ik voor hun vader of moeder kan betekenen.
Het mooie is dat ik regelmatig merk dat er ergens nog een verbinding is met het christelijk geloof. Soms via de zondagschool of de catechisatie van vroeger en het komt ook voor dat iemand niet meer kerkelijk meelevend is maar nog wel staat ingeschreven als (doop)lid van een kerkelijke gemeente.
Het kan heel confronterend zijn voor de bewoner als hij of zij beseft dat het verpleeghuis het eindstation hier op aarde is. Dat de lichamelijke toestand steeds verder achteruit gaat en het einde in zicht komt. Dat is ook voor mij als geestelijk verzorger confronterend en aangrijpend. Het proces van lichamelijke achteruitgang en de dood gaat ons immers allemaal aan? Naarmate ik zelf ouder word komt dit ook voor mij dichterbij. Ik was 35 toen ik begon als geestelijk verzorger, maar hoe zal het over 30 jaar zijn? Ben ik dan misschien ook op zo'n plekje? Het leed komt nu meer binnen dan toen ik jonger was.
Zingen verbindt
Als ik bij een dementerende bewoner ben probeer ik te verwoorden wat soms niet meer onder woorden gebracht kan worden. Vaak merk ik dat het spreken over het verleden als prettig wordt ervaren. We hebben het dan over bekende plekken van vroeger, de kinderen of over het werk dat voorheen werd gedaan. Zo probeer ik aan te haken bij het leven van de bewoner. Elk mens heeft zo zijn unieke persoonlijke verhaal. Meestal probeer ik ook samen wat te zingen en regelmatig organiseren we een Bijbelgespreksgroep voor belangstellenden. Een groep trouwe en gemotiveerde vrijwilligers biedt hierbij ondersteuning.
De stap naar het wonen in een verpleeghuis levert vaak verdriet op. Mijn ervaring is echter toch dat de meeste mensen ook hier hun plekje vinden. Ik zie regelmatig dat mensen opfleuren door de huiselijkheid en de aandacht die er hier voor hen is. Ook is er de vreugde van het samen zingen. "Zingen verbindt. De liederen van Johan de Heer kent nagenoeg iedereen en ook de oude psalmen zijn vaak een geweldig communicatiemiddel. Zingen geeft houvast en een gevoel van verbondenheid. De grenzen van ziekte vallen dan weg en wat overblijft is de gemeenschap in het geloof.
Dementie roept veel op. Bij de bewoner zelf, bij familie, vrienden of bekenden. Het raakt ons ook in ons eigen bestaan en confronteert ons met de kwetsbaarheid en eindigheid van het leven. We worden gedwongen stil te staan bij de vergankelijkheid van ons bestaan. De bewoners kunnen soms niets anders meer dan kwetsbaar en afhankelijk zijn. Tegelijkertijd houden ze ons hiermee een belangrijke spiegel voor: je hoeft je als mens niet sterker voor te doen dan je bent. In onze samenleving moet je je vaak bewijzen. Met stress en burn-out als gevolg. In mijn werk heb ik leren om te zien naar wat er over blijft als al het andere weg valt. Leef je je leven dan in afhankelijkheid van God?
Meelopen op de levensweg
Ik merk dat ik veel terug krijg van de bewoners. Je geeft zorg maar krijgt een relatie terug. Mensen die jou dankbaar zijn voor je luisterend oor, een gesprek, zingen of Bijbellezen. Mensen met wie je een eindje mee mag lopen op de levensweg. Dit alles vraagt wel om balans en evenwicht. Dat je als verzorger niet méér bent omdat jij de gezonde bent. Dat er een gelijkwaardige relatie is waarin veel te leren valt. Het is mooi om te ervaren dat ouder worden verdieping geeft aan het leven. Dat heeft te maken met leren loslaten en daardoor te mogen ervaren dat God een grotere plek in je leven krijgt.
In onze samenleving waarin alles maakbaar lijkt is het de uitdaging te leren dat je kunt groeien van moeilijke situaties zoals ziekte en verlies. Dat je grenzen kunt verleggen door los te laten en je te richten op wat er nog wel is. Ik merk in mijn werk dat, vergeleken met bijvoorbeeld 20 jaar geleden, de toenemende onbekendheid met de inhoud van het christelijk geloof een rol speelt. De een weet soms wel wat mijn werk inhoudt maar een ander helemaal niet.
Het steeds onbekender worden van onze samenleving met het christelijk geloof biedt ook een uitdaging. Het dwingt je ook om kritisch naar jezelf te kijken. Wat doe ik en waarom? Hoe draag ik mijn steentje bij aan Gods koninkrijk? Het contact met de wereld buiten de muren van de kerk houdt me scherp."
Wie: Emmy Lingen
Waar: Sommelsdijk
Werk: geestelijk verzorger Allévo (locatie Cornelia) te Zierikzee
Getrouwd met ds. Leendert Jan Lingen, moeder van Samuel en Jonathan
Oproep
Dit is het tweede deel in de serie 'Predikantsvrouwen op Goeree-Overflakkee'. Binnenkort verschijnt het derde deel. Wilt u ook meewerken aan deze serie? U kunt zich aanmelden via redactie@eilandennieuws.nl. Of telefonisch: 0187-471021.