Op z'n Flakkees gezeit…!
De dialectendag
Zo, de Zêêuwse dialectendag zit der op, In as Flakkeese vond ik het jammer dat van ons eiland zo weinig belangstelling getóönd wier. Ik hoorde dat oak in de Antwerpse krante der een hêêl stik over dien dag stong, mar op Flakkee niks oor. In de krante hoa ik noe wel een verslag geschreve, mar dat is mar zaekeluk. Nee, je mot dat mee maeke.
Van verschillende kanten had ik krullen, een keuvel in een jurk mit een schort je geleend in dus gieng ik in de keuvel nae Kapelle bie Goes.
De tolgaerder bie de Zêêlandbrugge keek wel raor, toen 'n daer achter in die auto een keuvelvrouwtje zag zitte. Ik kreeg een apart knikje van z'n.
In toen in Kapelle, mens, je keek je oagen uut. Want wat waere der een hoap in der eige pak van vroeger. Hoewel, Zêêuwse vrouwen binne trouwer an der pak as wiele. Mar 't is m'n oak een bedoening om je an te klêên. Ik was om 7 ure op in kwart over achte was ik pas kantje-levantje.
Eerst most ik lokjes maeke, dat noemende ze vroeger biesjes. Ik had ze naegemaekt op een bandje; dat deje de vrouwen, die weinig haer hadde, vroeger oak aL Dan de ondermuste mit de krullen. Eêrst zakten die krullen ammar nae beneje in dat most niet. Gelokkig kon ik toen een aore ondermuste kriege in jae oor toen gieng het beter.
De zwarte kousen an, netjes mit kousebanden. Gelokkig had ik zelf nog een lang onderkeurs in daerover de jurk. Een moaie jurk mit zwarte kraeltjes in hie paste of 'n voor m"n gemaekt was.
Noe de keuvel. Ik zag nog hoe m'n tante dan mit der hoad tegen de kasse 1 gieng staen in zo de keuvel tegenhieuw as ze de êêrste spelle boven op der hoad der instak. 't Duurde bie mien wel wat langer êêr ik alles in orde had. Toen m'n spellen der in, kraeltjes an.
't Was rouwdracht, want ik kon wel een kante keuvel lêêne, mar 't goud jae, dat is der nie veul mêêr. In die 't nog heit, leent dat zo mar niet uut. Verbeel je, dat je wat kwiet rocht. Mar 'k was netjes, oor, in moeilijk zat 't m'n niet.
'k Was wel erg êênvoudig oor, toen ik die moaie Thoolse keuvels zag mit die hangers an de krullen in een keu velhoedje mit roaje rozen der boven op. De N-Bevelandse hadde oak keuvels. Dan die Zuid-Bevelandse in de Walcherse in niet te vergeten een vrouwe uut Axel mit een borststikje vol kraeltjes in schitterdiengetjes. In een vrouwe uut Flipland, daer was allêên nog mar een gehaekte muste overgebleve; mit de ramp was daer zowat alles verdwene. 't Was wel een roare muste oor, net of ze een witte gehaekte pannekoek boven op der musje had. Nee, mens je zou der zelf nae toe motte, je kiek je oagen uut.
In toen dat versjesboek. Pel, pel wat kan die Merle Ceciel zienge in allemaele konne m'n meezienge. 't zou wel leutig weze as wiele die versjes allemaele oak weer us zonge. Gelokkig dat ze op een hoap scholen ze hier angeschaft hoa. In ik was mar wat blieje, toen ik zag, dat het versje van .,'k Ree over den diek nae Direksland toe" der oak in stong in wel mlt een plaetje van een jongen uut Sommerdlek.
Nee mensen, we motte zieje dát m'n der mêêr biekomme. Oak het streekmuseum zou z'n bestuur motte stiere nae zo'n dag. Ik kan niet anders zegge laete m'n ons eige niet laete kenne deur die Zêêuwen in mee hellepe, dat het Flakkees in het Goerêês bedoel ik daer oak bie netuurluk, niet in een hoekje laete douwe. In ik zou je anraeje kiek us in de boekwienkels nae het boek. 't Is meraekels moai.
D. K. S.-P
Geitendurp
Geitendurp wier Melissant genoemd. Of er in oare Flakkeese durpen minder geiten gehouwe wiere weet ik niet, mar in Melissant was het raek, hoeveul gezinnen d'r een hadde. De koe der armen wier de geite wel genoemd, mar niet inkel aerme hleuwe 'n geite. Oak maensen, file wat meer hadde dan errebeiers, die echt in doaien aermoe mozze leve, b.v. kleine boertjes, die 't ies breejer hadde, al was 't zo veul, hieuwe d'r een of twee geiten op nae.
Noe stong m'n d'r wel op dat 't 'n zuvere geite was, waervan de melk niet geels was. Geitemelk gold as gezonder dan koeiemelk. In den tied dat 't vee (ik bedoel de koeien) nog niet t.b.c.-vrij was had m'n meer vertrouwen dat zo'n sterk dier as 'n geite daer vrie van was. Toch hadde veul maensen, vooral burgers, niet veul mit geitemelk op. In 't beeld van Melissant echter nam de geite an de pinne 'n behoorlijke plek in. Je zag ze nog al es stae.
Toen dan oak 'n dominee de noadzaek, dat 'n maens op de knieën mot komme es zó uutbeeldende: "Ik zag van de week een geit op een grasveldje, dat in het rond helemaal kaal was gevreten aan zijn touw rukken, en op de knietjes gaan om wat sprietjes te bemachtigen aan de uiterste rand van de kale cirkel waarin ze stond. Zo moeten ook wij op de knietjes, gemeente", verstieng zelfs 'n klein kind wat den dominee bedoelende.'
En 't gaedeslaen van de jonge dartele diengers vurmt 'n vermaek voor jong en oud.
Jao, 'n geite dat weet wat in de gezinnen! Eens op 'n aevend mos ik iemand hoa en z'n vrouwe zei: .,Hie zit bie de geite; die mot jonge". En jae oar. 'k komme in 't schuurtje achter 't huus, en bie de open deure, vlak voor 't ofgeschote hokje waer de geite in stieng, waerbie hie waeke mos, trof ik 'm an, lezende in... De Reformoasje, waarin Schilder z'n betoog 'm boeiende al mos 'n soms wel over wat moeilijke woorden heen leze.
En eens, toen er bie 'n kneuterboertje één van de geitjes in 't koejestal, z'n hals ofgerege had mit 't touwe, waer 't an vast stieng en slap over de koeiebak hieng, schreeuwende de vrouwe van dat ,,kleine boertje" haest net zo erg, a·s dat ze gedaen zal hoa as ze een kind verlore had. 't Maens verstond 't zo, dat 't lam van dien aermen man hem was as... 'n dochter! Een van d'r kinders zei troastend: "Schreeuw mar niet zo hard, want 't heit geen ziele te verliezen". "Jae joon, daer he je geliek in, mar dan ka'je er nog wel bedroefd over weze."
Jae, op 't geitedurp speulende de geite 'n groate rol. Speulende, verleden tied, want noe zie je ze bienae niet meer!
Geitemelk is er niet meer bie! En 'n kind ka'-ie voor z'n vermaek beter 'n ponny geve, as 'n geitje.
Wat 'n weelde beleve we toch! "Melk uut volle testen", zou m'n noam gezeid hoa, as 'n dezen tied beleefd had.
'n oud Melissantenaer
In afwachting van een nieuwe feuilleton plaatsen we deze week twee artikelen uit een Eilanden-Nieuws van 9 december 1983.