Muziekrecensie:
Voorspelen bij de 150 Psalmen
Van de musicus Martien van der Zwan verscheen onlangs een nieuwe muziekbundel. Na zijn meest omvangrijke werk 'Het Koraalboek bij de 150 Psalmen', componeerde hij nu een bundel met voorspelen bij de 150 Psalmen.
De componist
Martien van der Zwan (1973) studeerde orgel aan het Rotterdams Conservatorium bij Arie. J. Keijzer en Bas de Vroome, met als bijvakken piano en zang. Improvisatielessen voor orgel volgde hij bij de Gorinchemse musicus Jan Bonefaas. Daarnaast studeerde hij af voor de opleiding schoolmuziek aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Momenteel is hij dirigent van jongerenkoor Heman en kleinkoor Kol-Sjariem. Daarnaast is hij ook dirigent van het instrumentaal ensemble Filomusica. Samen met Leander van der Steen geeft hij leiding aan het instrumentaal ensemble Parlando. Hij is parttime muziekdocent aan de Gomarus scholengemeenschap te Gorinchem. Als organist is hij verbonden aan de Grote Kerk te IJsselstein en de Chr. Ger. Kerk te Rijnsaterwoude. Hij werkt als dirigent en begeleider jaarlijks mee aan een groot aantal concerten en cd-opnames. Verder componeert hij werken voor piano, ensemble, gemengd koor en orgel.
De muziekbundel
De bundel bevat 119 bladzijden met voorspelen bij alle 150 Psalmen. Ook van de Psalmen met een zelfde melodie zijn meerdere bewerkingen gemaakt. De harmonisaties van de melodieën zijn achterwege gelaten. Menig organist kan zelf harmoniseren en anders zijn er voldoende bundels met harmonisaties voorhanden. De gezangen achter in ons Psalmboek hadden hier ook aan toegevoegd kunnen worden.
De bundel is om diverse redenen zeer gevarieerd te noemen. Zo zien we korte voorspelen waarbij maar een enkele regel wordt bewerkt, bijvoorbeeld Ps. 1, 10, 12, 23, maar ook zijn er bewerkingen van de gehele melodie o.a. Ps. 21, 99,138. Wanneer de melodie gedeeltelijk wordt bewerkt, dan wordt regelmatig afgesloten met de laatste regel. Dat geeft een mooi afrondend geheel. Mede daardoor is de bundel goed bruikbaar.
Stijl
De componist gebruikt diverse stijlen en vormen. We zien stijlen uit de barok en romantiek en verder fugato's, melodie omspelingen, de c.f. in de tenor en toccatines en vrije vormen.
Klankkleur
Over het algemeen heeft de bundel een romantische inslag. Dit zien we ook in de bewerkingen van het Koraalboek. Registratievoorstellen zouden nog toegevoegd kunnen worden. Uit de praktijk blijkt dat organisten regelmatig gebruik maken van dezelfde registraties. Andere register combinaties kunnen heel mooi, verfrissend, leerzaam en inspirerend zijn. Daarnaast weten we dan ook hoe de componist zijn bewerking bedoeld heeft.
Improvisatie
De organisten die van improviseren houden, vinden in deze bundel veel creatieve bewerkingen en thema's waarmee ze zelf verder aan de slag kunnen. Zo kunnen voorspelen worden afgemaakt in dezelfde stijl en kunnen de gebruikte vormen op andere Psalmen worden toegepast.
Kortom; een mooie bundel, die goed in het gehoor ligt en waar menig organist met genoegen gebruik van kan maken. Zowel in de eredienst als voor eigen gebruik. Een verzorgde uitgave, met op de voorzijde een mooie foto van het Kam-orgel uit de Grote Kerk te Dordrecht.
Middelharnis, Jaap Hollaar