Neem en lees
'Calvijn, een mens dient God, door Herman J. Selderhuis'
Wie was Johannes Calvijn? Een biografie van de man achter de reformator. De naam Calvijn is wereldwijd bekend en we lezen al jaren zijn werken. Zijn invloed op allerlei gebied is groot, maar wie was Calvijn nu zelf? Wat bezielde hem, wat dreef hem en hoe zag hij zichzelf? Hoe ging hij om met vreugde, verdriet, met leven en sterven, met vrouwen en kinderen, met zijn vrienden, met zijn vijanden?
In deze biografie schetst dr. Selderhuis een beeld van de 'mens' Calvijn. Zijn levensloop en zijn opvattingen worden telkens beschreven vanuit de vraag: wie is deze man eigenlijk?
Dit boek verschijnt als nieuwe editie, in 2008 de eerste versie onder de titel Calvijn, een mens. Het is een uitgave van Kok in samenwerking met Refo 500. Professor dr. Herman J. Selderhuis is hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht aan de Theologisch Universiteit te Apeldoorn en directeur van Refo 500.
In de inleiding geeft de schrijver een verantwoording, maar ook een voorproefje wat de lezer kan verwachten. Niet alledaags, maar wel fascinerend. 'Calvijns leven was geen pretje en volgens Calvijn is het leven ook geen pretje. Veel van zijn navolgers hebben gedacht dat er dus geen pret in het leven kon zijn en zo hebben ze hem dus niet begrepen'.
Selderhuis vergelijkt het leven met een hindernisbaan. Calvijn rent volgens hem door het leven met vallen en opstaan door het leven en ziet uit naar de eindstreep, hetgeen hij dan 'overdenking' van het toekomende leven' noemt.
Wat Calvijn op de been houdt is het geloof dat de God die de race zo zwaar maakt ook Degene is Die zorgt dat je het haalt. Daarom begrijpt Calvijn van die God soms helemaal niks, maar hij houdt zich wel stevig aan Hem vast en roept anderen op hetzelfde te doen. Zonder die God is het leven totaal niets.
Selderhuis heeft dit boek niet geschreven uit vriendschap, noch uit vijandschap, want zo zegt hij, ik heb bij Calvijn geen van beide gevoelens. Wel heeft hij geprobeerd zijn levensverhaal te vertellen om er zo achter te komen hoe deze man in elkaar zat. Omdat Calvijn zelf zei dat een mens in zijn brieven het meest zichtbaar wordt, zijn die brieven de belangrijkste bron voor dit boek. Hij heeft nauwelijks secundaire literatuur gebruikt. Waarom deze werkwijze? In de hoop dat hij daardoor een betere toegang tot Calvijn zelf zou krijgen.
Daarom is de schrijver als het ware in de huid van Calvijn gekropen om zo wellicht een ander mens te ontdekken. Op pagina 10 en 11 is een mooie tijdlijn neergezet, zodat bij het lezen steeds teruggegrepen kan worden en u ook een helder beeld krijgt van zijn totale levensgang.
Dr. Selderhuis heeft zijn zoektocht chronologisch opgezet en staat achtereenvolgens stil bij de volgende facetten uit Calvijns leven: de wees, de pelgrim, de vreemdeling, de vluchteling, de prediker, het slachtoffer, de weduwnaar, de patiënt, de zeiler en de soldaat. Calvijn stierf op zaterdagavond 27 mei 1564 en werd op zondag begraven, ook zijn laatste reis maakte hij dus op zondag...
De eerste vergadering van de predikantenraad na Calvijns dood werd gezegd dat hij was, 'als een vader voor ieder van ons in deze Compagnie'. Elk jaar werd hij als voorzitter gekozen, maar wie neemt het nu van hem over nu hij weg is? Een vaderfiguur, maar wel iemand op wie ook kritiek was en die zijn eigen falen en fouten kende. Selderhuis eindigt zijn boek met de opmerking, dat het zo merkwaardig is dat er zoveel Calvijnonderzoekers geweest zijn die de man krampachtig in alles hebben willen verdedigen. Waarom zou je dat willen als tijdgenoten en vrienden al open en eerlijk hun moeiten met bepaalde eigenschappen van Calvijn bespraken en hij zich daar zelf ook wel bewust van was?
Een bijzonder boek over een bijzonder mens. Wie naast de vele boek over Calvijn deze biografie ook wil lezen, zou ik zeggen: neem en lees, maar u zult af en toe de ogen uitwrijven wat u tegenkomt. Wellicht moet u uw beeld bijstellen over deze grote Reformator, omdat hij ook mens was, en mens bleef. Aanbevolen, voor wie kan relativeren.