"Niemand gaat het artikel lezen als je drank of drugs in de titel zet.''
MIDDELHARNIS - Jaco Hakkenberg (43) is een bekend gezicht op het eiland. Samen met zijn collega Gerwin (29) spreekt hij veel jongeren. "Over alles wat jongeren in de weg kan zitten om te functioneren in deze maatschappij. Van problemen op school tot een persoonlijke stoornis.''
Tekst en foto voorpagina: Erwin Guijt
"In 2008 kwam de documentaire 'het witte eiland' uit. Daardoor is de hele boel een beetje opgeschud. In overleg met de gemeente en verschillende kerken is er toen besloten een jongerenwerker te faciliteren en financieren. In januari 2009 is dat gestart. De taak van de jongerenwerker was contact leggen met de jongeren op straat, en helpen waar dat nodig is.
Jeneverfles
In de documentaire werd gesteld dat er op het eiland zo'n driehonderd zwerfjongeren waren. "Nou, heel de politiek viel erover. Maar op het eiland zijn zo'n 4000 jongeren tussen de 14 en 27 jaar. Dat zou dan bijna tien procent zijn. Dat was rijkelijk overdreven.'' Ook als het gaat om drugs worden cijfers nog wel eens erger voorgesteld dan ze -in verhouding- daadwerkelijk zijn. "We steken niet boven het landelijk gemiddelde uit, blijkt uit cijfers. Qua alcoholgebruik zitten we dan wel weer hoger, zeker als het gaat om alcoholmisbruik.''
Waar dat aan ligt? "Het is waarschijnlijk een stukje cultuur. De arbeidersbevolking heeft een lange traditie van de borrel om elf uur. Ook op verjaardagen zie je nog wel eens de jeneverfles onder de stoel staan. Voor jongeren kan het een combinatie van factoren als prestatiedruk, hoge verwachtingen en een gespannen thuissituatie zijn. Maar ook experimenteren met het onbekende en de vriendengroep spelen een grote rol. Stel dat je in het uitgaansleven niet zo'n held bent, maar wanneer je een blow neemt het opeens heel gezellig is…
Sluipmoordenaar
Er is ook een stukje ontkenning van het probleem. "Ouders zeggen nog wel eens; wij deden het vroeger ook. Of; wij zijn ook jong geweest. Daarnaast is het soms ook een stukje naïviteit of gewenning. Er niet over willen praten. Avonden over deze problematiek worden slecht bezocht. Maar je moet oppassen voor generalisatie. Want wat ik hier meteen bij moet vermelden, is dat het met de meeste jongeren gewoon goed gaat.''
Hebben preventielessen op bijvoorbeeld scholen nut? "Ja, die hebben zeker zin. Alleen gaat er nog wel eens een generatie overheen voor het effect heeft. Vroeger waren Malboro-sigaretten stoer. Een cowboy op zijn ros sierde het pakje. Nu is dat niet meer zo. Langzamerhand zien we wel een verschuiving. Toch wordt er nog vaak te makkelijk over gedacht. Alcohol is een sluipmoordenaar, gif dat meer kapot maakt dan je lief is.''
Dan zijn er de softdrugs. "Softdrugs is eigenlijk best geciviliseerd. Zo op het oog gaat het prima met iemand, alleen zo af en toe -in het weekend bijvoorbeeld- neemt 'ie telkens een lijntje speed. Maar dan gebeurt er iets heftigs, zoals het verlies van een baan, waarna het misgaat.
Coffeeshop
Waarom is er eigenlijk nog geen coffeeshop op het eiland? "Het antwoord is niet moeilijk te geven. De vraag ligt er wel, maar door de christelijke meerderheid komt het er niet. Ik ben er zelf geen voorstander van en ik zie het ook niet zo snel gebeuren. Er zijn veel meer tegens dan dat het eiland er bij gebaat is. Nu komt de drugs vanuit Rotterdam en Hellevoetsluis. Maar dat is verder niet onze zaak. Onze taak is heen helpende hand te bieden aan jongeren.''
"Over het algemeen zijn het meer jongens die drugs gebruiken. Zo'n 75% van de drugsgebruikers op het eiland zijn van het mannelijk geslacht'', schat Hakkenberg. "Het alcohol- en drugsprobleem is met name een ding voor jongeren. Een bepaalde groep komt er niet uit en blijft erin hangen.'' Aan drugs komen op het eiland is dan ook heel makkelijk. "Als je je de juiste aan de telefoon hebt is het zo gepiept. Ik zou, als ik het zou willen, binnen vijf minuten hebben. Voor 18+'er is het sowieso al geen enkel probleem. Daarom is het zo gevaarlijk als binnen een vriendengroep jong en oud gemixt zijn. Als een jonge nieuwkomer dan al een beetje rookt, is de stap naar de joint klein.''
Crisisopvang
Over de samenwerking met de gemeente zijn beiden tevreden. Ook het Jeugd Ondersteunings Team (JOT) is een goede stap. Of er ook nog iets is wat er beter kan aan het beleid op het eiland? Direct: "Een crisisopvang. Die is er nu niet, maar zou wenselijk zijn om jongeren even tijdelijk los te koppelen uit hun systeem. Gerwin: "Er even uit, een time-out waarmee de vaste patronen doorbroken worden.''
Wat moet je doen als je alcohol- of drugsverslaving signaleert bij je kind? "Een beetje een open deur misschien, maar blijf in gesprek. Blijf geïnteresseerd en betrokken. Niet meteen met het beschuldigende vingertje gaan wijzen. "Ik zie nog steeds een link tussen de thuissituatie en probleemjongeren. Waarmee ik niet wil zeggen dat de een noodzakelijk uit de ander volgt, maar het vraagt wel om een extra stukje aandacht.''
Verstoppertje spelen
"Het belangrijkste, daar begint het mee, is om een relatie met een jongere op te bouwen en elkaar te leren vertrouwen. Mijn lijfspreuk is zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Daar zit ook een stukje oprechte belangstelling in. Geen verstoppertje met elkaar spelen.''
Wanneer mensen aan drank/drugs verslaafd zijn, kunnen ze niet meer volwaardig participeren in de maatschappij. "Uiteindelijk maken mensen zo zelf hun leven kapot'', aldus Gerwin. Hij gaat het werk van Jaco overnemen, maar de laatstgenoemde blijft betrokken. "Mijn afscheid is nog niet in zicht.'' Beiden pleiten voor positieve publiciteit. Want met de meeste van de jongeren gaat het gewoon goed.