Uiendroogschuur voor het eerst open voor publiek op Open Monumentendag
MIDDELHARNIS – Tijdens Open Monumentendag, zaterdag 9 september, exposeren kunstenaars in de negentig jaar oude droogschuur voor uienzaad aan de Rottenburgseweg 10 in Middelharnis. Het is een regelrechte primeur: het in 1927 gebouwde Rijksmonument is voor het eerst toegankelijk voor het publiek.
Door Kees van Rixoort
Foto's: Theo Andela
De recentelijk gerestaureerde schuur is geheel van hout en zwart geteerd. Het langwerpige bouwwerk is vrij uniek in zijn soort, al staan aan de Molenweg in Sommelsdijk ook nog twee vrij gave kleinere exemplaren. Tot de Tweede Wereldoorlog moeten er zeker dertig droogschuren rondom Middelharnis en Sommelsdijk hebben gestaan. Ze waren bedoeld om uienzaad in te drogen.
"Het drogen van uienzaad vereiste een bijzondere vorm en detaillering van de schuur", vermeldt het register van Rijksmonumenten. "De gevels werden voorzien van reeksen houten luiken, die afhankelijk van de omstandigheden geopend of gesloten komen worden. Het uienzaad werd door middel van een systeem van liggers en rieten deklagen (later kippengaas) uitgespreid over meerdere lagen."
Zolderen
Hoe ging dat drogen van uienzaad in zijn werk? Na de bloei van de uien in augustus en het afsnijden van de zaadbollen in september, gingen de bollen in zakken naar de droogschuur. Daar kwamen ze op de rietmatten of het kippengaas. Kenners noemden dat zolderen.
Laag na laag, verdieping na verdieping, vulde de schuur zich. Dan kon het drogen beginnen. Het droogproces was te versnellen door het openen van de ventilatieluiken. Bij regen of mist gingen de luiken dicht. Bevorderlijk voor het drogen was ook het teren van de schuren. In een zwart gebouw blijft de warmte immers beter hangen. Na het drogen gingen de uienbollen door de hekelmachine. Daarna werd het zaad geschoond met behulp van een windmolen.
De eigenaar van de droogschuur aan de Rottenburgseweg – tegenover de Agrimarkt – is Kees Mourik. Hij heeft de droogschuur niet meer gebruikt om uienzaad in te drogen, maar meer om vooral oude spullen in op te slaan. Het interieur met de genummerde liggers en gaasrekken is vrij goed intact gebleven.
Het restaureren en uitruimen was nog een hele klus, maar het resultaat mag er zijn: een monumentale ruimte die zich uitstekend leent voor het exposeren van kunstwerken.
KunstPlus
En dat gaat gebeuren op Open Monumentendag. Er zijn die dag in de droogschuur werken te zien van negen of tien leden van KunstPlus: Jaap Reedijk, Foke Stribos, Tineke Bechtum, Joep Luijckx, Renate van Opdorp, Annette de Roo, Ineke Snoek, Dorien Weltevrede, Yvette Steginga-Jansen, Frans Steginga en misschien Ellen van der Bok.
De eigenaar en zijn familie willen de schuur graag beschikbaar stellen voor de expositie en zo belangstellenden de gelegenheid geven om dit bijzondere bouwwerk voor het eerst van binnen te bekijken. De toegang – via een pad parallel aan de Doetinchemsestraat – is op Open Monumentendag gemarkeerd. Parkeren is beperkt mogelijk in de onmiddellijke omgeving. De beste optie is op de parkeerplaats bij het Agri-tankstation aan de overkant van de Doetinchemsestraat.
