Je peuter begrijpen
'Opvoeden begint met begrijpen.' Een begripvolle houding van ouders in de opvoeding van hun peuter loopt als een rode draad door 'Je peuter begrijpen' – het recent verschenen derde deel in de serie 'christelijke opvoeding'. In het dagelijks leven kunnen allerlei praktische vragen rondom de opvoeding van een (dwarse) peuter de kop opsteken.
Dat het begrijpen van wat er in het hoofdje van de peuter omgaat niet altijd eenvoudig is, kan simpelweg de reden hebben dat in een druk gezin de tijd soms ontbreekt om je te verdiepen in de gedachtegang van de peuter. Of omdat een ouder, door allerlei omstandigheden, (te)veel met zichzelf bezig is.
Om een peuter beter te begrijpen is het essentieel kennis van zijn ontwikkeling te hebben. Wat kan een peuter en op welke leeftijd? De auteurs zetten de ontwikkeling op het gebied van hechting, motoriek, denken en leren, praten en luisteren, emoties, geweten, spelen en samenspelen en zelfredzaamheid uiteen voor kinderen in de leeftijd van 1 tot 4 jaar. Deze ontwikkeling verloopt vaak in sprongetjes en niet zozeer gelijkmatig.
'Nee, zelf doen', is ergens tussen het eerste en derde levensjaar voor veel peuters een gevleugelde uitdrukking. Hoe kan je het beste reageren als je peuter niets wil? En wat moet je doen als hij erg driftig wordt als iets niet lukt? Het op een liefdevolle manier omgaan met het ontwikkelen van de eigen wil van de peuter en het daarnaast leren gehoorzaam te zijn lijkt een tegenstrijdigheid maar hoeft het zeker niet te zijn. Het inzetten van humor blijkt een niet onbelangrijke tool te zijn om hier verstandig mee om te kunnen gaan.
Veilige haven als basis
Peuters kunnen soms heel angstig zijn. Voor de stofzuiger, de mixer of voor het donker bijvoorbeeld. Hoe stel je een kind gerust wanneer het bang is om in het donker te slapen? Het inzetten van een nachtlampje kan een groot verschil maken voor een peuter die bang is in het donker. En wat als het kind iets doet wat niet mag? Weet het kind dan dat hij desondanks geliefd is, of kan het uit de houding van de ouder opmaken dat liefde niet onvoorwaardelijk is?
Tijdens de opvoeding is het belangrijk dat de peuter de ouders als een veilige haven ervaart waar het tijdens het ontdekken van de grote buitenwereld altijd op terug kan vallen. Voor een knuffel, bemoediging, stimulans en troost - een veilige hechting is van cruciaal belang voor de gezonde ontwikkeling van de peuter.
Op een warme en betrokken toon geven de schrijvers tips over hoe je als ouder zo'n veilige haven kunt zijn en basisvertrouwen uitstraalt naar je kind. Vanuit de wetenschap van de onvoorwaardelijke liefde van de ouder(s) kan de peuter zich uiteindelijk ontwikkelen tot een volwassene die evenwichtig en liefdevol in het leven staat.
Wat als je als ouder een keer je geduld verliest of onredelijk geweest bent tegen je kind? Het is goed om dan eerlijk uit te spreken tegen het kind fout te zijn geweest. Hierdoor zal het kind weten dat de ouder te vertrouwen is - dat je fouten mag maken en ook sorry kunt zeggen. Leven in een christelijk gezin houdt in dat geloofsopvoeding een essentieel onderdeel is van het dagelijks leven. De schrijvers geven praktische tips rondom Bijbel lezen met peuters, bidden, christelijke feesten en het praten met peuters over God. Het boek sluit af met een serie tips en gespreksvragen voor opvoedkringen.
Drs. A. Hoogenboom studeerde orthopedagogiek aan de universiteit van Utrecht en dr. J. Stolk was tot zijn pensionering verbonden als hoofddocent orthopedagogiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Je peuter begrijpen
Serie christelijke opvoeding, deel 3
Aline Hoogenboom & Joop Stolk
2017, uitgeverij de Banier
144 blz., € 16,95
ISBN 9789402902808