En verlos ons van het stof
Oklahoma, 1935. De tienjarige Pearl groeit op in een liefdevol gezin. Haar vader, sherrif Spence, bewaakt het welzijn en de orde in Red River. De moeder van Pearl zorgt vol overgave voor haar gezin en is daarnaast begaan met het wel en wee van de inwoners van het stadje.
Pearl is een gevoelig meisje met een levendige fantasie, hetgeen haar goed van pas komt als overlevingsstrategie in het door stofstormen en armoede geteisterde Red River. Op een dag arriveert er een vreemdeling in de stad het op Pearl gemunt lijkt te hebben. Red River schudt op zijn grondvesten als blijkt wat de reden is van de komst van de gluiperige Eddie duPre. Hij onthult een dramatisch geheim dat het leven van Pearl voorgoed zal veranderen.
Met veel inlevingsvermogen kruipt Susie Finkbeiner in de huid van de tienjarige Pearl. Ze groeit op in een hecht en warm gezin maar komt desondanks al heel jong voor een grote crisis in haar persoonlijke leven te staan. Het vergt veel veerkracht van het gezin Spence, maar bovenal van Pearl zelf, om uit deze crisis te komen. De wilskracht van Pearl, maar ook de perioden van diepe neerslachtigheid van een kind dat zijn wortels dreigt te verliezen, worden fijnzinnig beschreven. De inwonende grootmoeder neemt door haar eenvoudige geloofsvertrouwen een belangrijke plaats in het leven van Pearl in.
Ecologische ramp
In de periode van de 'Dust Bowl', tussen 1934 en 1936, teisterden zeer heftige en langdurige stofstormen het gebied rond Oklahoma. Deze stofstormen veroorzaakten grote schade aan het milieu en de landbouw. Pearl en haar ouders zaten soms dagenlang opgesloten in de woonkamer van het huis, met natte lakens voor de ramen en stofmaskers voor het gezicht. Door de enorme stofwolken was het verschil tussen dag en nacht vaak nauwelijks waarneembaar - een angstige ervaring, mede door het feit dat niemand wist wanneer zo'n stofstorm weer af zou nemen.
Deze stormen werden veroorzaakt door een combinatie van onder meer extreme droogte, intensieve landbouw en te diep ploegen. Hierdoor werd de bovenste grondlaag te droog. Deze factoren veroorzaakten enorme winderosie. De bovenliggende grondlaag werd weggeblazen en veroorzaakte stofstormen die tot in grote steden als Chicago en New York merkbaar waren.
Duizenden mensen werden slachtoffer van deze ecologische ramp. Degenen die de stofstormen overleefden trokken vaak weg uit de getroffen gebieden. Anderen, zoals Pearl en haar ouders, bleven en probeerden samen met de andere overgebleven inwoners te overleven. Tegen het decor van deze gebeurtenissen speelt het verhaal van Pearl en haar familie.
De Amerikaanse overheid, onder leiding van president Franklin Roosevelt, steunde de getroffen gebieden door het doneren van voedselpakketten en het opzetten van landbouwprogramma's die afwisseling in teelt van gewassen promootten. Daarnaast reikte de regering moderne landbouwtechnieken aan die het bevorderen van erosie van de landbouwgrond moesten voorkomen.
Susie Finkbeiner studeerde ruim negentien jaar op deze min of meer vergeten periode in de Amerikaanse geschiedenis. Ze werd hiertoe geïnspireerd door haar kennismaking op jonge leeftijd met de literatuur van John Steinbeck die over deze periode het boek 'De druiven der gramschap' schreef.
En verlos ons van het stof
Susie Finkbeiner
2017, uitgeverij Mozaïek
348 blz., € 19.90
ISBN 9789023 996989
Extra leestip m.b.t. de 'Dust Bowl'. 'De druiven der gramschap' (John Steinbeck, ISBN 9789025440859).
+ Historische roman met veel informatie over een vergeten ecologische ramp uit de geschiedenis van Amerika.
+ Consequent beschreven door de ogen van een tienjarig kind.