'Bezetting overleven'
Het dagelijks leven in oorlogstijd
GOEREE-OVERFLAKKEE – Over de gebeurtenissen tussen 1940 en 1945 op Goeree-Overflakkee zijn verschillende boeken geschreven. Daarnaast is er een groot aantal krantenartikelen verschenen over de wederwaardigheden van het eiland en haar bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog. 'Bezetting overleven' een boek, samengesteld door Kees Stoutjesdijk en Jan van Harberden, is in zekere zin een uniek boek waar, niet de neergeschoten vliegtuigen of de misdragingen van de bezetter de boventoon voeren. In 'Bezetting overleven' staat vooral de gevolgen van de oorlog centraal voor de bevolking van Goeree-Overflakkee: Van bonkaarten, gaarkeukens tot illegale noodslachtingen.
Door: Adri van der Laan
Zoals we eerder in Eilanden-Nieuws schreven hebben Kees Stoutjesdijk en Jan van Harberden een boek samengesteld over het leven op het eiland tijdens de bezetting. Tijdens de presentatie van het boek, onlangs in Het Diekhuus noemde Kees Stoutjesdijk het een boek over 'gewone mensen en gewone dingen in een ongewone tijd'.
De samenstellers hebben voor de totstandkoming van het boek een groot aantal interviews gehouden met mensen die de oorlog bewust hebben meegemaakt. Mensen, die blij waren hun verhaal nog te vertellen. Verhalen die soms ook emoties opriepen.
In hun bijdrage tijdens de presentatie vertelden de samenstellers van 'Bezetting overleven' hoe het dagelijks leven er in die tijd aan toe ging. Aanvankelijk had men op het eiland wel het idee "dat het wel mee zou vallen". Aan schaarste van bijvoorbeeld levensmiddelen was men al gewend, want vanwege de oorlogsdreiging was in oktober 1939 de suiker op de bon. Later, in het verloop van de oorlog waren er bonnen nodig voor niet alleen suiker, maar ook voor vloerbedekking en aardewerk.
Van Harberden en Stoutjesdijk hebben veel verhalen gehoor. Ook verhalen die nog nauwelijks waren vertaald. "Maar zonder deze verhalen had ons boek er niet kunnen zijn". Daarom zijn de samenstellers blij en dankbaar dat zovelen hun verhaal uit deze oorlogstijd konden vertellen. Om iets van de omstandigheden waar men in de oorlog moest leven, te laten zien, had Jan van Harberden verschillende bonnen en gebruiksvoorwerpen uit de oorlog meegenomen.
Uitgebreid komt in het boek de gevolgen van inundatie aan de orde en de problemen die de landbouwers hadden om hun producten te telen en de afzet van de oogst. Verder ook veel aandacht voor de surrogaatproducten die men in de oorlog moest gebruiken. Maar ook de vindingrijkheid van de verschillende middenstanders komt aan bod.
Het eerste exemplaar van 'Bezetting overleven' kreeg burgemeester Ada Grootenboer overhandigd. Zij wees in haar dankwoord op het belang van het vertellen van de verhalen uit de oorlog. "Laten we de vrijheid koesteren en nooit als vanzelfsprekend ervaren". Verder zou ze graag zien dat ook de verhalen van de Watersnoodramp opgetekend gaan worden nu het nog kan.
Medewerkenden
Aan het boek Bezetting overleven hebben veel mensen meegewerkt, een aantal van hen werd tijdens de bijeenkomst in het zonnetje gezet.
Bij dit artikel een aantal afbeeldingen uit het bijna 200 pagina's tellende boek dat voor € 17,50 te koop is bij de eilandelijke boekhandels, Bakkerij van Harberden, het Streekmuseum en de webwinkel van Stichting WO2GO.
