"Windopgave is en blijft een buitengewoon lastig dilemma"
"Windopgave is en blijft een buitengewoon lastig dilemma"
GOEREE-OVERFLAKKEE – In Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge is een groep bewoners fel tegen de komst van nieuwe windmolens. In een interview in deze krant lieten Ies Hartog en Cees Lambert zich uit over de 'belasting' van hun woonomgeving, die aan de zuidrand van het eiland voor een flinke horizonvervuiling zal zorgen. Ze lieten zich ook uit over hoe zij de houding van de gemeente ervaren, met name van de verantwoordelijke wethouder, in hoe die met de inbreng van de bezwaarden omgaat. In een interview gaat de wethouder in op de kritiek en hij geeft zijn visie op het plan om windmolens naast de N59 te plaatsen en de opbrengst van de turbines te gebruiken om de weg te verbeteren.
Tekst en foto's: Hans Villerius
De bezwaarden gaven aan al langere tijd bezig te zijn en mee te denken met de toekomstige windmolenlocaties op het eiland, waarbij Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge straks ingeklemd komen te liggen tussen drie windparken. Eén aan de noordkant en één aan de zuidkant van de N59 tussen Nieuwe-Tonge en Oude-Tonge plus een park ten oosten van Oude-Tonge, in de Anna Wilhelminapolder. Maar ook 34 turbines in de Krammer, aan de zuidkant van beide dorpen. "Overal waar we om ons heen kijken, zien we straks turbines. Heel ons leefgebied wordt verpest. Dit stagneert de groei van de woonkernen, want er is straks niemand die zich hier nog wil vestigen. Het vermindert de waarde van onze huizen en de economie in onze dorpen gaat erdoor achteruit. Het wordt één neergaande spiraal. Beseft de gemeente dat dergelijke besluiten dodelijk zijn voor de samenleving in de dorpen die door deze plannen worden getroffen? Wie wil dit voor haar burgers? De gemeente moet niet wegkruipen achter wat de provincie wil, maar zou de moed op moeten durven brengen om te zeggen: ja, het wordt daar inderdaad te zwaar belast, het moet herijkt worden. Nú staan de molens er nog niet, nú kunnen we er nog wat aan doen. Het is gewoon een kwestie van wíllen of níet willen", zo geven de bezwaarden aan. Regelmatig zijn ze erover in gesprek met de wethouder. Volgens hen is daar aan de ene kant een luisterend oor, aan de andere kant zeggen ze te ervaren aan het lijntje gehouden te worden terwijl de ontwikkelingen gewoon doorgaan.
Niet eenvoudig
Wethouder Tollenaar geeft graag een reactie op hetgeen de groep bezwaarde inwoners naar voren brengt. "Zo eenvoudig als het geschetst wordt, als een kwestie van willen of niet, is het helaas niet", zo geeft hij aan. "Anders zou alles stukken eenvoudiger liggen. Als gemeente hebben we dit vraagstuk ook niet zelf gewild of gezocht, maar de gehele windenergieopgave wordt ons door het Rijk en de provincie opgelegd. Daar zijn we eenvoudigweg aan gehouden, of we dat nu fijn vinden of niet."
"De hele planontwikkeling", geeft de wethouder verder aan, "is zeven jaar geleden al in gang gezet, nog vóór de gemeentelijke herindeling. De vier toenmalige gemeenten hebben zich dus al over de materie gebogen en na zorgvuldig doorlopen processen, onderzoeken en stevige onderhandelingen met de provincie is uiteindelijk de besluitvorming tot stand gekomen die er nu ligt. In díe context moet je 't natuurlijk wel blijven zien. Pas in het eindstadium aanhaken om nauwgezette, weloverwogen besluitvorming weer op te blazen, zo gaat 't natuurlijk niet."
Juist veel inspanning geleverd
"Dat er heel veel op het gebied afkomt, daar zijn we 't direct mee eens", vervolgt de wethouder. "Juist dáárom zijn we vóór de gemeentelijke herindeling als vier gemeenten al naar de provincie gestapt, toen die in 2010 met de Nota Wervelender kwam met daarin de taakstelling voor onze regio om 300 Megawatt windenergie te gaan produceren. De totale randzone van het eiland was ingetekend met windmolens. De eis van 300 Megawatt vonden wij direct al veel te zwaar voor het gebied. Na pittige onderhandelingen hebben we 't voor elkaar gekregen dat 300 teruggebracht werd tot 225 Megawatt. Een mooie reductie van 25 procent. Bovendien zijn we er toen in geslaagd dat niet meer de provincie zou beslissen waar de toekomstige windlocaties moesten komen, maar dat we dit als regio zelf zouden bepalen. Nadat een plan-MER was opgesteld, met daarin mogelijke locaties om windenergie te gaan produceren, heeft de gemeenteraad van intussen de nieuwgevormde gemeente Goeree-Overflakkee besloten om in te zoomen op grote clusters. Dus niet op allerlei over het eiland versnipperde kleine windmolenparkjes. Dit raadsbesluit is voor verdere besluitvorming een basaal uitgangspunt geweest, vastgelegd in de Structuurvisie. Vervolgens hebben we bepaald dat de toekomstige windparken niet op slechts 450 meter afstand van de dorpen zouden worden gebouwd, zoals de wettelijke norm luidt, maar op minimaal 900 meter afstand. Ook dat contourverlichting van de turbines kwam te vervallen. Én dat de vergunningverlening voor de turbines niet langer dan twintig jaar zou gelden, zodat het geen uitgemaakte zaak zou zijn dat de turbines er tot in lengte van jaren zullen blijven. Als na vijftien tot twintig jaar de ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie zo zijn dat windenergie niet meer rendabel of zelfs achterhaald is, dan moeten wij gewoon kunnen zeggen dat de turbines weer weg moeten. Alles bij elkaar hebben wij als gemeente dus juist veel inspanning geleverd én bereikt dat de belasting van het gebied zo veel mogelijk wordt teruggedrongen", geeft wethouder Tollenaar aan. "Dan kun je toch níet zeggen dat wij de belangen voor het eiland niet hebben bewaakt?"
Buitengewoon lastig dilemma
"Dat laat intussen onverlet dat de windopgave er ligt", vervolgt Tollenaar. "En alleen waar de windparken komen, konden we zelf bepalen. Dat blijft lastig. Als we op locatie A een windpark weghalen om die vervolgens op locatie B te zetten, maken we dáár mensen verdrietig. Sterker nog, dan creëren we mogelijk schrijnender situaties dan nu voor Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge ontstaan."
"Onder de gegeven omstandigheden én naar aanleiding van wat de bezwaardengroep naar voren bracht, hebben we recentelijk nog geprobeerd zo ver mogelijk te gaan. Daardoor lukte het om bij Battenoord twee turbines te laten vervallen, zodat de afstand tussen het windpark en Nieuwe-Tonge in plaats van 900 meter nu ongeveer 1,4 kilometer wordt. Ook tussen de N59 en Oude-Tonge is nog één turbine geschrapt. Hier wordt de afstand tussen de windmolens en Oude-Tonge nu circa 1,7 kilometer. En aan de andere kant van Oude-Tonge, waar windpark Wilhelminapolder komt, zal de afstand tot het dorp 2,2 kilometer bedragen. Windpark Krammer ligt op een afstand van ongeveer drie kilometer van Oude-Tonge en zo'n 3,3 kilometer van Nieuwe-Tonge."
"Nogmaals, wij zijn ervan overtuigd dat we als gemeente zo veel mogelijk hebben gedaan om de belasting van het gebied te beperken. Voorkomen kunnen we 't echt niet, de opgave ligt er en blijft er liggen. En de gemeenteraad heeft de besluiten genomen díe ze genomen heeft en die hebben we dan ook uit te voeren. Het is en blijft een buitengewoon lastig dilemma voor zowel gemeente als bewoners."
Alternatief plan
En het alternatieve plan dat de bezwaardengroep zojuist heeft gepresenteerd? Daarin worden alle nieuwe windmolens aan de Haringvlietzijde langs de Hellegatsdam geplaatst en wordt uit de opbrengst van de windmolens de aanpak van de N59 bekostigd. Een eveneens moeilijk dossier dat hiermee in één keer realiseerbaar en heel dichtbij komt. Is dat geen unieke combinatie, die nieuw licht op de materie werpt en nieuwe perspectieven biedt?
Wethouder Tollenaar: "De gemeente is groot voorstander van het verbreden van de N59 met het oog op bereikbaarheid, bedrijvigheid, duurzaamheid en veiligheid. De ruimte rond de dam is echter beperkt gelet op de aangrenzende Natura2000-gebieden. Plaatsing van windturbines in Natura2000-gebied is vanwege de wet- en regelgeving zeer lastig en vaak niet mogelijk. Staatsbosbeheer en de provincie Zuid-Holland hebben al aangegeven dat dit realisatie van windturbines aldaar zeer waarschijnlijk in de weg staat. Daarmee wordt dit alternatieve plan wel sympathiek maar op dit moment onvoldoende haalbaar geacht. Bovendien is het gevaar aanwezig dat de medeoverheden dit als een plusmogelijkheid zullen zien op de totale windopgave die het eiland al heeft. Desalniettemin zal de gemeente het plan nader bespreken ten aanzien van de haalbaarheid."
