"Waar heeft 1953 ons gebracht?"
Tijdens de rampherdenking in Nieuwe-Tonge staat enerzijds het gesproken woord centraal, terwijl anderzijds dit ruimschoots gelardeerd wordt met poëtische, instrumentale en vocale momenten. Zelfgemaakte gedichten klonken er, zowel in de kerk als bij het watersnoodmonument, van en door leerlingen van beide basisscholen. De plaatselijke muziekvereniging Apollo verzorgde instrumentale intermezzo's en het Projectkoor Nieuwe-Tonge enkele vocale optredens.
Door Hans Villerius
Ook in Dirksland
Tijdens haar welkomstwoord bracht namens het organiserend comité Anne-Karin Guijt in herinnering dat niet alleen in Nieuwe-Tonge maar ook in Dirksland 26 watersnoodslachtoffers uit Nieuwe-Tonge begraven liggen. Het comité kwam daarachter toen het ruim een jaar geleden ontdekte dat ook op de oude begraafplaats in Dirksland, aan de Kapoenstraat, een watersnoodmonument staat, speciaal voor de slachtoffers uit Nieuwe-Tonge. Ze verhaalde hoe het comité met vrijwilligers en met grote medewerking van de gemeente het monument in Dirksland, dat er in verpauperde toestand bijstond, in oude luister heeft hersteld. Evenals de zonnewijzer op het kerkeiland in Dirksland, dat daar als geschenk van de Nieuwe-Tongse samenleving staat, uit dank voor het beschikbaar stellen van een deel van de Dirkslandse begraafplaats voor de slachtoffers uit Nieuwe-Tonge. Aanvankelijk werden hier alle Nieuwe-Tongse slachtoffers begraven, omdat dit in het eigen onderwater staande dorp niet mogelijk was. Pas in augustus 1953 werd het merendeel herbegraven, alsnog in het eigen dorp. Verder gaf Anne-Karin Guijt namens het comité aan ook op de begraafplaats van Nieuwe-Tonge een aparte hoek met graven te hebben ontdekt: voor de slachtoffers van de ramp. Én dat hier ook vier omgekomen inwoners van Battenoord hun laatste rustplaats kregen. Doordat dit het comité tot dusver onbekend was, werden hun namen tijdens de voorgaande watersnoodherdenkingen in Nieuwe-Tonge nooit voorgelezen. Vanaf nu gebeurt dat dus wel. "Het deel van de Nieuwe-Tongse begraafplaats waar de watersnoodslachtoffers liggen, 42 in totaal, is flink door begroeiing overwoekerd en ziet er zeker niet piëteitvol meer uit. Graag zouden we ook dit herstellen, evenals in Dirksland", zo gaf Guijt aan.
Voor belangstellenden is er morgen, zaterdag 4 februari, gelegenheid om zowel een bezoek te brengen aan het monument in Dirksland als aan de watersnoodgraven in Nieuwe-Tonge. Om 10.00 uur is het verzamelen bij het hek van de begraafplaats aan het Korteweegje in Nieuwe-Tonge. Wie van die gelegenheid gebruik wil maken, wordt verzocht zich aan te melden. Dat kan telefonisch via de nummers (0187) 651480 en 651922, of via de mail: watersnoodnt@filternet.nl.
Een wijs hart
De plaatselijke Hervormde predikant ds. B.J. van Assen hield een meditatie naar aanleiding van Psalm 90 vers 12: 'Leer ons alzo onze dagen tellen, opdat wij een wijs hart krijgen'. "Die woorden klonken ook tijdens een begrafenisplechtigheid toen 53 jaar geleden slachtoffers van de watersnoodramp in Oude-Tonge werden begraven", zo gaf de predikant aan. "Enkele verzen eerder staat: 'U spoelt hen weg, zij zijn als de slaap. In de morgen zijn zij als het gras dat opkomt: in de morgen bloeit het en komt het op, 's avonds wordt het afgesneden en het verdort'. Zo snel kan 't gaan in ons leven. Het is heel kwetsbaar. Dat is niet pessimistisch, maar realistisch. Zelfs onze Deltawerken geven geen garantie voor onze veiligheid. Ziende op de vluchtigheid van ons leven bidt Psalm 90 een wijs hart te mogen krijgen. Want waar heeft 1953 ons gebracht? Heeft het ons wijzer gemaakt? Hebben we geleerd onze tijd te tellen? Hoeveel dagen ben ik bezig mijn Schepper te leren kennen? Hoeveel dagen ben ik met Hem door het leven gegaan? Hoeveel dagen heb ik bij Hem geschuild? Heeft 1953 ons dichterbij God gebracht? Er zijn er die daarna niet meer in God wilden geloven. Ook zijn er die dat juist wel zijn gaan doen. Horen wíj de roepstemmen van God in al deze gebeurtenissen, ook vandaag de dag, opdat we juist bij Hem zouden terechtkomen? Dat kan! Want God heeft Zijn Zoon gegeven, de Heere Jezus, om ons van onze schuld bij God te verlossen en ons te behouden van de eeuwige ramp die anders wacht. Groter dan de ramp en de noden in ons leven is God. Laat de herdenking van vanavond ons daarom bij Hem brengen!"
Inwoners Battenoord
Voordat een stille tocht naar de kranslegging op het Finlandplein werd gemaakt, werden de namen van de negentig slachtoffers voorgelezen en hoe oud ze waren toen ze uit het leven werden weggerukt. Ditmaal klonken dus ook de namen van de vier omgekomen inwoners van Battenoord. Het zijn Johannes de Jong (50), Paulina de Jong-Volaart (47), Tannetje Volaart-Melissant (69) en Jacoba van Zielst-Hartog (46). Alle vier woonden ze aan de Sint Pietersweg, op de huisnummers 5 en 7, waar ze door het de polder binnen stortende water werden overvallen.
Niet vergeten
Na de stille tocht en vóór de kransleggingen voerde wethouder Frans Tollenaar het woord. "Met elkaar staan we vanavond stil om de slachtoffers te herdenken en onze blijk van medeleven te geven aan de nabestaanden. Het monument hier herinnert ons aan de slachtoffers van Nieuwe-Tonge door de gevolgen van het verwoestende water. In de avond van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 wakkerde de wind aan tot maar liefst windkracht elf en twaalf, met windsnelheden tot 135 kilometer per uur. Én het zou vijf uur in de ochtend springvloed worden. Omdat het dikwijls stormde, gingen veel mensen gewoon naar bed. Wat de mensen echter niet konden vermoeden, was dat het water zich niet terugtrok door de druk van de storm en de stand van de maan. De dijken waren niet sterk genoeg om de kracht van het water tegen te houden. En tegen de kracht van de wind en het woeste water was niets en niemand bestand. Woningen werden weggevaagd. Een groot aantal mensen werd verrast in de slaap en verdronk in het koude, onstuimige water. Binnen korte tijd verloren veel inwoners van Nieuwe-Tonge huis en haard. Een ongelijke strijd tegen de kolkende massa. Naast de directe nabestaanden van de dierbaren, voelde iedereen het enorme verdriet. Er brak een tijd van rouw aan. Tegelijkertijd moest de grote ravage worden aangepakt. Het was leven en overleven. De saamhorigheid was groot. De sporen van de ramp achtervolgt ons generaties lang. Het grote gemis dragen velen van u, tot op de dag van vandaag, met zich mee. De gevolgen voor de gezinnen, voor de familie en voor het dorp waren heel ingrijpend. Daarom is het belangrijk om stil te staan bij de Watersnoodramp uit 1953 en te herdenken. Straks zijn we één minuut stil. Om te overdenken wat hier gebeurde. We mogen de Watersnoodramp niet vergeten."