Andijviestampot met een goed gesprek
Ik heb al een paar keer geprobeerd om andijvie te zaaien in Papua, maar het is nog nooit zo goed gelukt als nu, er staan wel tien kroppen! En ik heb warempel ook nog alle ingrediënten in huis om een heerlijke andijviestamppotschotel te maken. Martijn vraagt of twee oud-studenten mee kunnen eten, ze willen ons namelijk wat vragen. 'Prima', zeg ik afwezig, terwijl ik me volledig op de andijvie concentreer. Wat een heerlijke groene blaadjes, precies goed van kleur. Net als ik de andijvieschotel in de oven schuif, komt Anna binnen. Anna en Yoram hebben al jaren verkering. Ze eten voor het eerst in hun leven andijvie en lijken het wel lekker te vinden. Na het eten komt dan eindelijk 'de vraag'.
Hoewel de toekomst nog niet helemaal duidelijk is, over wanneer ze gaan trouwen e.d., willen ze toch graag leren van anderen. Daarom willen ze aan ons vragen of we wat willen vertellen over het huwelijk, want wij hebben tenslotte al heel wat ervaring. We kijken elkaar aan en moeten een beetje lachen. 21 jaar huwelijk lijkt voor jonge mensen natuurlijk ontzettend lang, maar wat vliegt de tijd! En wat het huwelijk betreft ben je nooit uitgeleerd. We vragen eerst maar eens naar hun ervaringen en naar de dingen waar ze tegenaan lopen. Nou, die zijn er genoeg. Na een heel gesprek over van alles, begint Yoram te praten over een probleem dat hij heeft.
Ver weg wonen
Hij heeft namelijk jaren geleden een prachtig stuk familiegrond voor zichzelf gereserveerd. Hij heeft hard gewerkt om er een mooi hek omheen te zetten, zodat de varkens niet op zijn land kunnen komen. Al die jaren heeft hij het ideaal om daar een mooi huis te bouwen, om daar een gezin te stichten. Maar ja… en hij kijkt schuin naar Anna als hij dat zegt: 'Anna vindt het niet fijn om zo dicht bij haar familie te wonen.' Yoram had nog wel geprobeerd om te onderhandelen met Anna. Hij had gevraagd wat ze dan nog wel een acceptabele afstand vond. Dat ze niet gelijk naast haar familie wilde wonen, kon hij zich nog wel voorstellen, maar welke afstand vond ze dan wel groot genoeg? 500 meter? 1 kilometer? Blijkbaar zou hij met zo'n afstand nog wel een huis kunnen bouwen op zijn eigen stuk grond. Maar nee, volgens Yoram was dat allemaal ook niet goed, ze wou echt ver weg wonen. Yoram kijkt weer eens naar Anna: 'Tenminste, dat is wat ze zegt, ik weet het ook niet goed, misschien zit er nog een diepere reden achter.' Nou, denk ik bij mezelf, de reden voor die wens lijkt me overduidelijk!
Familie: bron van problemen
Familie te vlak bij, dat is in Papua een bron van problemen: Familie leent aan de lopende band spullen, die nooit meer terug komen; familie heeft op de meest onmogelijke momenten geld nodig en vaak komt die grote nood wel precies op het moment dat jij net je salaris binnen hebt; familie blijft rustig erg lang op bezoek, niet zomaar een koffievisite, nee, een dag, een week of een maand, het kan allemaal; en als je dan op een keer iets weigert, dan heb je me daar problemen! Maar goed, we vragen aan Yoram waarom hij denkt dat Anna niet helemaal open is. We praten over vertrouwen en over luisteren. Yoram praat inderdaad veel makkelijker met zijn vrienden dan met Anna en we concluderen met z'n vieren dat dat eigenlijk wel voor iedereen geldt in de hooglanden. Er is in de cultuur zo'n enorm wantrouwen tussen mannen en vrouwen. De cultuur is daarvan doordrenkt, daar hebben wij geen idee van! Van jongs af aan horen de jongens dat de vrouwen niet te vertrouwen zijn, zich tegen je keren, je vervloeken als ze hun zin niet krijgen en ga zo maar door. Ook wordt altijd goed duidelijk gemaakt hoe dom meisjes zijn en dat ze niets in te brengen hebben.
Maar ook de vrouwen kunnen er wat van! Ze roddelen over de mannen, vertellen zoveel mogelijk negatieve dingen over mannen en maken mannen maar wat graag belachelijk. En dan gaan ze trouwen… Tja, geen wonder dat Yoram zich afvraagt wat Anna nu eigenlijk precies denkt. Martijn leidt regelmatig een Bijbelstudie voor studenten en dan komt ook ieder jaar wel een keer het onderwerp man/vrouw ter sprake. Als Martijn dan vraagt naar de rangorde, dan zijn alle studenten het er wel over eens dat God bovenaan staat, daaronder de mannen en daaronder de varkens. Maar dan komt de moeilijke vraag: waar staan de vrouwen volgens de cultuur. Ieder jaar is het weer een onbeslist punt of de vrouwen boven of onder de varkens staan… Uiteindelijk betaal je voor je vrouw met varkens, dus ja… We proberen uit te leggen hoe man en vrouw elkaar kunnen aanvullen, maar ik denk dat dit onderwerp heel wat meer tijd nodig heeft.
Afwassen is vrouwenwerk
Yoram heeft trouwens nog een heel goed voornemen: hij wil Anna helpen, zoveel als mogelijk. Maar makkelijk is dat niet, want toen hij pas bij vrienden wou helpen met de vaat, werd hij zo snel mogelijk de keuken uitgewerkt, dat was vrouwenwerk. Iedere vrouw die een mannelijke gast toestaat om te helpen in de keuken, krijgt naderhand enorm op haar kop van haar man, klappen niet uitgesloten. En iedere man die probeert zijn vrouw te helpen met de kinderen of met het huishouden, kan rekenen op heel veel commentaar van zijn vrienden. En de vriendinnen van de vrouw die geholpen wordt zullen zeker niet nalaten om te vragen of hun vriendin soms ziek of zwak is, dat ze door haar man geholpen moet worden bij haar taak. Tja, wat voor advies zullen we geven? Soms is het misschien maar goed om bepaalde situaties te accepteren zoals ze zijn en je te concentreren op datgene wat echt belangrijk is. Op zich is het m.i. niet zo'n groot probleem dat het werk verdeeld wordt in mannenwerk en vrouwenwerk, als mensen zich maar bewust zijn van de persoon die ze naast zich hebben staan, geïnteresseerd zijn in hun gedachten en ideeën en idealen. En soms kan een klein voorval al heel veel goed doen. Een andere student vertelde me pas dat haar vader zo geweldig was, zo goed voor zijn vrouw. Toen zijn vrouw een baby had gekregen, en er niemand was die kon helpen, was hij zelfs de was gaan doen bij de bron! Ze had tranen in haar ogen toen ze het vertelde.
We kunnen die avond maar moeilijk in slaap komen. We hebben weer zoveel gehoord van Yoram en Anna. Ze vertelden ons ook dat ze om zich heen eigenlijk geen voorbeelden hebben van goed functionerende huwelijken. Iedereen heeft problemen: alcohol, drugs, gokken, overspel, scheidingen, meerdere vrouwen en ga zo maar door. Niet dat in Nederland niemand problemen heeft, maar toen wij jong waren, hadden we toch ook veel mensen om ons heen waar we een voorbeeld aan konden nemen, waar we met onze vragen naartoe konden. Ik weet dat ik het al vaak heb gezegd, maar ik kan het niet nalaten: de uitdaging waar de jonge mensen hier voor staan is enorm: de overgang van de traditionele cultuur naar de moderne cultuur is heel groot, ze verdienen onze steun!
