Leg dat #@!ding nou 'ns weg!
Minder online, meer leven
Marnix Pauwels
2016, uitgeverij Water
128 blz., € 9,90
ISBN 978942 495051
Wie kent het niet: even de smartphone checken of er nog een app, tweet, post, like of mail is binnen gekomen? Overal om ons heen zijn schermen, en één daarvan gaat zelfs 24 uur per dag als een buddy met de meesten van ons mee: de smartphone.
"Inmiddels is de smartphone hard op weg het verslavendste middel ooit te worden. En alhoewel je er niet stoned of dronken van wordt, en het gebruik ervan meestal niet direct aanzet tot berovingen of moord of ander onhandig gedrag, is het een apparaat dat ons in de toekomst extreem afhankelijk, onrustig en eenzaam kan maken. En ook nog 'ns ongelooflijk asociaal en in zichzelf gekeerd." Een onderzoek uit 2014 in Groot-Brittannië geeft alarmerende cijfers: smartphonegebruikers keken gemiddeld per dag 221 keer op hun telefoon. Het apparaat werd 3 uur en 26 minuten per dag gebruikt om opdrachten uit te voeren. Dit begon gemiddeld 's ochtends al om 8.31u, direct na het ontwaken, als Facebook werd gecheckt.
De schrijver weet waar hij het over heeft wanneer het over verslaving gaat. Ruim 25 jaar was hij verslaafd aan dempende middelen als alcohol, tabak en cannabis. Nadat hij los kwam van deze verslaving ontdekte hij de smartphone en maakte zich een nieuwe verslaving van hem meester. De mateloosheid van eerder zette zich voort in een totale overgave aan de telefoon.
Hunkeren naar aandacht
De grootste drug van de schrijver was Twitter. Hunkerend naar aandacht en bang om iets zou missen stond hij op met zijn telefoon en ging ermee naar bed. Tot hij zich realiseerde hoe extreem afhankelijk hij was van zijn smartphone, toen ging het roer om. De schrijver denkt dat vast niet iedereen zo verslavingsgevoelig is voor de verleiding van de smartphone als hij. Toch heeft hij een belangrijke boodschap voor iedereen die gebruikt maakt van 'schermen' in de brede zin van het woord en smartphones in het bijzonder: schermen zijn extreem verslavend!
Het goede nieuws is dat de gebruiker met de kennis en tips die de schrijver heeft verzameld beter bestand is tegen de lokroep van de altijd aanwezige 'digitale vriend'. Leer de valkuilen herkennen, de trucjes van de bouwers van apps, facebook enz. doorzien en zo je impulsen bedwingen. Wat is het voordeel? Een beter en mooier leven met minder angst, onzekerheid en eenzaamheid, aldus de schrijver en ervaringsdeskundige. Die grote enge leegte, als je even niet weet wat te doen of je geen houding weet te geven op straat, tijdens het wachten op de bus, in de wachtkamer bij de tandarts, enz. Vroeger werd in een onzekere (sociale) situatie een sigaret opgestoken, tegenwoordig pak je je smartphone. "We trainen onze hersens om rusteloos te zijn, kunnen geen twee bladzijden meer lezen in een boek of vijf minuten wachten op de bus zonder verstrooiing, of naar iemand te luisteren tijdens een gesprek van mens tot mens."
Extreem verslavend
Hoe de smartphone extreem verslavend kan zijn wordt op een onthutsende manier duidelijk. Slimme bouwers van sociale media platforms weten veel van de werking van de hersenen en zijn getraind om die gedeelten van ons brein aan te spreken waar stofjes als dopamine (geluksgevoel), of de 'spiegelneuronen' die ervoor zorgen dat we het aantrekkelijk vinden en graag doen wat we anderen zien doen , worden aangemaakt. Verder is internet bijna overal toegankelijk en goedkoop, hét middel om verslaving te triggeren.
Een verslaving bestaat uit vijf componenten die hem starten of in stand houden: biologie/genen, opvoeding/omgeving, negatieve denkpatronen, zelfmedicatie/dempen, gewenning/ verhoging dosis.
Nog wat feiten: 1 op de 8 mensen is telefoonverslaafd. (studie: Universiteit van Derby), 50% van de smartphone gebruikers appt nog steeds achter het stuur, 44% van de Amerikaanse smartphone gebruikers is verslaafd, 58 % van de Amerikaanse mannen en 47 % van de vrouwen leidt aan nomofobie: de angst om zonder telefoon te zitten. 75 % van een smartphone gebruikers houdt zijn telefoon krampachtig binnen een straal van 1,5 meter.
Tips voor een beter leven
Hoe bereik je een beter, gezelliger, socialer en minder angstig leven? Door de tips op te volgen uit dit boekje! De smartphone-gebruikstest geeft een aanzet om een eerlijk inzicht te krijgen in het gebruik van de telefoon. Er is onderscheid tussen kleine tips, die de stapjes naar minder smartphone gebruik makkelijker maken tot drastische tips. Het leuke en aantrekkelijke aan dit boekje is dat het met vaart en humor is geschreven en nergens het geheven vingertje hanteert. Het gaat ook in principe uit van het nut van de smartphone als tool: de schrijver is overtuigd van de nuttige en toegevoegde waarde van de slimme telefoon en zijn mogelijkheden. Mits relaxed en niet obsessief gebruikt.
Eén van de grootste valkuilen van ons hedendaagse bestaan is verveling. We kunnen er niet mee omgaan. "We smeren elk moment van het bestaan angstvallig dicht met digitale handelingen: Whatsappen, Likes uitdelen, Snappen, Twitteren en aan één stuk door accounts verversen in de hoop dat iemand anders zich ergens, eh, ook niet zit te vervelen." Gevolgen van intensief schermgebruik zijn volgens de schrijver onder meer asociaal gedrag, afwezigheid, gebrek aan concentratie ernstige verkeersongevallen, sociale contacten verarmen, je wordt steeds onrustiger en angstiger, je geduld raakt op, je doet dingen half, je stompt af, het geeft aanleiding tot jaloezie, je slaapt slechter, het kost zeeën van tijd, je geheugen wordt lui, je loopt het risico depressief te worden, de fysieke belasting van nek, ogen, rug en polsen zijn groot.
Marnix Pauwels schreef een heel handzaam boekje voor iedereen die een smartphone bezit al dan niet verslaafd is aan het ding. Hoewel het taalgebruik soms expliciet is, vormt het boekje toch een belangwekkende eye-opener voor jonge en oudere smartphonegebruikers.