'Scootende zuster' Jannie Kattestaart na 50 jaar met pensioen
Zorgen met hart en ziel, houdt een mens jong. Jannie Kattestaart is het levende bewijs. De grijze haren en rimpeltjes verraden, dat zij niet piep meer is, maar haar pretogen en gulle lach stralen onverminderd levenslust uit. 't Is dat Jannie onlangs de pensioengerechtigde leeftijd bereikte, anders zou zij, onvoorziene malheur daargelaten, ongetwijfeld fluitend haar vijftig 'dienstjaren' volgemaakt hebben bij het thuisbegeleidingsteam van Careyn op Goeree-Overflakkee. Nu bleef de teller steken op 48 jaar en 9 maanden.
Onlangs nam zij tijdens een gezellig etentje met collega's afscheid, geheel in stijl, zonder toeters en bellen. Haar collega's en klanten zullen hun opgeruimde collega met haar onafscheidelijke scooter missen. De afgelopen weken heeft zij de laatste dossiers tot in de puntjes bijgewerkt , zodat de collega's daarmee verder kunnen.
Jannie maakte in haar lange loopbaan de vele veranderingen in de thuiszorg van nabij mee. Geboren en getogen in Nieuwe-Tonge werd zij als 17-jarige door een juffrouw van de toenmalige zorgorganisatie op het eiland persoonlijk gevraagd om in de gezinszorg te komen werken. Jannie: "Ik had alleen huishoudschool, maar twee oudere zussen werkten ook in de zorg. Dat was kennelijk voldoende aanbeveling. "Jannie werd meteen in het diepe gegooid. Eén van haar eerste klanten was een dementerende mijnheer, herinnert zij zich. "Ik wist amper wat het woord betekende. Tijdens het werk was hij plotseling verdwenen. Toen ik hem wilde gaan zoeken, bleek hij mijn schoenen, die ik bij aankomst keurig uitgetrokken had, verstopt te hebben. Ik wist me geen raad. Gelukkig kwam hij na verloop van tijd vanzelf weer opdagen."
Werkbriefje
De begeleiding van de zorgorganisatie stelde weinig voor in die tijd. "Ik kreeg iedere week per post een werkbriefje met de klanten waar ik langs moest, meestal een stuk of acht in de week. Daar fietste ik dan vanuit huis naartoe. Ter plaatse bepaalde ik in overleg en naar eigen inzicht wat er nodig was, een soort keukentafelgesprek avant-la-lettre, zeg maar. Dat verschilde sterk. Bij de één was je in een paar uurtjes klaar, in sommige gezinnen met 8 of 9 kinderen had je bijna een dagtaak. Gelukkig kom ik zelf uit een groot gezin, anders had ik me als jonge meid waarschijnlijk geen raad geweten."
De verdienste was niet om over naar huis te schrijven. "Maar ja, er moest geld binnenkomen. Zeker toen kort elkaar mijn ouders overleden en we met 4 kinderen op onszelf waren aangewezen. Ik was toen pas 24 jaar. Ruimte voor rouwverwerking was er nauwelijks. Je moest gewoon door. Dat was een zware tijd."
Ondanks de moeilijke omstandigheden zag Jannie kans om naast haar werk diverse opleidingen en cursussen te volgen. "Met de lessen van de school des levens kwam ik een heel eind, maar ik wilde mezelf graag verder ontwikkelen, zodat ik de klanten beter kon helpen en meekon in de professionalisering van de thuiszorg. Dan is kennis van opvoeding, pedagogiek en communiceren onmisbaar. Toen ik begon was de opdracht simpel: het huis moest gewoon schoon. Nu stellen we samen met de klant doelen vast om naartoe te werken. Dat is een enorme verbetering."
Thuisbegeleiding
Na een aantal jaren in de gezinsverzorging stapte Jannie over naar de ouderenzorg. Jarenlang was zij een vertrouwd gezicht in de thuiszorg in Oude-Tonge, Nieuwe-Tonge, Stad aan 't Haringvliet en Ooltgensplaat. Maar de gezinnen bleven toch trekken. In 1987 trad ze toe tot het team thuisbegeleiding, een klein team gespecialiseerde zorgverleners dat samen met andere disciplines, zoals GGZ, JGZ, huisartsen en andere partijen zoals de woningbouwvereniging, de school en de gemeente zorg en ondersteuning biedt aan gezinnen en alleenstaanden die om welke reden dan ook hulp nodig hebben.
Het werk was Jannie op het lijf geschreven. "Je komt van alles tegen. De problematiek is heel divers, van drugsgebruik, opvoedingsproblemen en schulden tot chronische ziekte en psychiatrische problematiek Als thuisbegeleider kun je in veel gevallen de klant helpen om de problemen op te lossen of te voorkomen dat ze verergeren. Dat vraagt om maatwerk. De één is al geholpen met af en toe een uurtje praten om weer even verder te kunnen, de ander heeft uitgebreider en langduriger ondersteuning nodig van meerdere zorgverleners en partijen."
Vertrouwen
Jannie is enthousiast over de betrokkenheid die de gemeente bij de thuisbegeleiding heeft sinds de decentralisaties in de zorg. Haar vrees dat de gemeentelijke bemoeienis nadelig uit zou pakken voor deze belangrijke vorm van zorg, is ongegrond gebleken. "De inmiddels algemeen bekende keukentafelgesprekken om vast te stellen welke zorg nodig is werken goed, is mijn ervaring. Voorwaarde is dat de betrokken partijen elkaar vertrouwen. Dat is hier gelukkig het geval."
Jannie hoopt van harte dat de gemeente de thuisbegeleiding blijft financieren. In de afgelopen jaren is al veel bezuinigd. Ook op het eiland vergrijst de bevolking en neemt het aantal mensen met vaak meervoudige problematiek toe. Verder bezuinigen is onverantwoord, vindt zij. Dan worden mensen aan hun lot overgelaten, met alle gevolgen van dien.
Kan niet, kon niet
Voor Jannie zit het karwei erop. In al die jaren heeft ze plichtsgetrouw duizenden kilometers afgelegd om haar klanten met raad en daad terzijde te staan. Eerst op de fiets, daarna op haar onafscheidelijke scooter of, als het echt niets anders kon, te voet. Kan niet, bestaat niet bij Jannie.
Bang dat zij in een gat valt is Janny niet. "Ik ben een echt familiemens en heb een grote familie. Werk genoeg dus. En als ik tijd over heb, ga ik misschien wel toneelspelen. Dat heb ik altijd prachtig gevonden." Aan het eind van het gesprek benadrukt Jannie: "Ik ben mijn Heere dankbaar voor de liefdevolle zorg die ik op de moeilijke momenten in mijn arbeidzame leven van Hem ondervonden heb."
