De Eendracht kan er weer even tegen

DIRKSLAND – Molen de Eendracht in Dirksland (1846) staat er weer piekfijn bij. De kap is vernieuwd en er is een nieuwe balie, de omgang halverwege de romp, gekomen. De balie heeft ook de oorspronkelijke breedte weer teruggekregen. Bij een vorige restauratie was die, waarschijnlijk om financiële redenen, versmald. Nu rest nog een schilderbeurt van het hout- en metaalwerk én het plaatsen van installaties uit de voormalige maalderij van Ooltgensplaat in de molen.

Door Kees van Rixoort

Het was een feestelijke ochtend, afgelopen vrijdag. Wethouder Berend Jan Bruggeman was naar Dirksland gekomen om de opgeknapte molen symbolisch in gebruik te nemen. Dat deed hij door samen met molenaar Arjan Mackloet de vang te lichten.
"Er is hartstikke veel gebeurd", zei Corstiaan Kleijwegt, voorzitter van de Molenstichting Goeree-Overflakkee, beheerder van elf molens, waaronder de Eendracht. "We zijn de gemeente, de provincie, het Rijk en het Prins Bernhard Cultuurfonds erkentelijk dat ze subsidies hebben verstrekt. Daardoor is het gelukt", aldus Kleijwegt, die eraan toevoegde dat de molens onderdeel zijn van de identiteit van het eiland.

Groot onderhoud

Het vernieuwen van de molenkap en het aanbrengen van een nieuwe balie – nodig omdat de vorige, kleinere omgang was aangetast door zwam – is in de terminologie van de Molenstichting geen restauratie, maar groot onderhoud. Het werk is uitgevoerd door molenmaker Jan Grinwis, die Molenmakerij Herrewijnen heeft overgenomen. Wim Herrewijnen was betrokken als directievoerder bij de klus in Dirksland.
De operatie was begroot op 115.000 euro. Dat bedrag is nauwelijks overschreden. De Molenstichting moest slecht 1250 euro bijpassen. "Zonder het geld van de subsidiegevers zou het niet mogelijk zijn geweest om de Eendracht aan te pakken", zei bestuurslid Toon Lambregts van de Molenstichting. "Dan hadden we het groot onderhoud moeten uitstellen."
De Eendracht wacht nog een verfbeurt, evenals de molens van Achthuizen, die nu aan de gang is, Stellendam, Stad aan 't Haringvliet, Herkingen en wellicht Oude-Tonge. Ook daarvoor moet de Molenstichting diep in de buidel tasten: 30.000 euro per verfbeurt. Er staat voorts restauratiewerk aan de molens in Nieuwe-Tonge en Sommelsdijk op het programma.

Maalderij

In de Eendracht staat nog meer te gebeuren. De via een elektromotor aangedreven elevator, een jakobsladder, en graanmixer uit de vroegere maalderij in Ooltgensplaat krijgen een plaats in de molen. De inventaris is door de ervan van Landheer, de laatste eigenaar van de molen plus maalderij in De Plaat, geschonken aan de Molenstichting. In de Dirkslandse molen wil de Molenstichting vanaf volgend jaar laten zien dat molenaars in het verleden niet alleen op de wind maalden, maar, als er geen of te weinig wind was, ook met behulp van diesel- en elektromotoren.
Veel van deze apparaten zijn verdwenen, ook omdat men vond dat die niet in een historische molen thuishoorden. Die opvatting is onterecht, zo maakte de Molenstichting duidelijk, want de molens draaiden vanaf een bepaald moment ook op motorkracht. De molenaar moest immers te allen tijde meel aan de bakkers leveren, of het nu waaide of niet. "Uniek cultureel erfgoed dat we bewaren voor toekomstige generaties", aldus Lambregts.
Wethouder Berend Jan Bruggeman (cultureel erfgoed, VKGO) wist te melden dat er heel veel molens uit het Nederlandse landschap zijn verdwenen. Nu zijn er nog ruim duizend. "Op Goeree-Overflakkee stonden er ooit twintig, nu zijn er nog twaalf. Dat is een goed resultaat", aldus de wethouder, die op internet even had opgezocht wat 'de vang lichten' inhoudt. Als hoogtepunt van de feestelijke ochtend in Dirksland mocht hij die vers opgedane kennis samen met de molenaar in praktijk brengen.